Colombo – thành phố công nghệ cao và trung tâm tài chính quốc tế?
Bên cạnh những khu thương mại rợp bóng cây, một bãi cát rộng được khai thác từ biển khơi đang đưa Colombo trở thành một thành phố công nghệ cao, nơi có trung tâm tài chính quốc tế offshore, khu dân cư và một bến du thuyền, giống như Dubai, Monaco hay Hồng Kông.
Ảnh: BBC
Nói với BBC, ông Saliya Wickramasuriya, thành viên của Ủy ban Kinh tế Thành phố Cảng Colombo, cho biết: “Vùng đất hoang này mang lại cho Sri Lanka cơ hội tạo ra một thành phố đẳng cấp thế giới, cạnh tranh với Dubai hay Singapore”.
Những câu hỏi về tương lai kinh tế
Tuy nhiên, có nhà phê bình đặt câu hỏi liệu Sri Lanka sẽ thực sự thay đổi cuộc chơi kinh tế đến mức nào?
Để có được diện tích đất mới rộng 2,6 km2, Sri Lanka đã phải nhờ công ty kỹ thuật cảng Trung Quốc (CHEC) đầu tư 1,4 tỷ USD. Đổi lại, công ty này sẽ được hưởng 43% với hợp đồng thuê đất 99 năm.
Dự án này dự kiến mất khoảng 25 năm để hoàn thành. Đây cũng là dự án đầu tiên của loại này tại Nam Á.
Sri Lanka cho biết đất đai vẫn trong quyền kiểm soát của họ và khu vực được giao cho người Trung Quốc sẽ cho các công ty đa quốc gia, ngân hàng và các công ty khác thuê. Chính phủ sẽ thu thuế trên doanh thu của họ.
Dự kiến sẽ có khoảng 80.000 người sống tại thành phố mới này. Sri Lanka sẽ miễn thuế cho những người đầu tư và kinh doanh ở đó. Các giao dịch trong khu kinh tế đặc biệt này, bao gồm lương bổng, đều được tính bằng đồng USD.
Ảnh: BBC
Sự phân vân và những lo ngại
Dự án thành phố cảng Colombo được công bố trong chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào năm 2014, một năm sau khi ông bắt đầu Sáng kiến Vành đai và Con đường. Sáng kiến này nhằm xây dựng các liên kết cơ sở hạ tầng đường bộ, đường sắt, hàng hải trên khắp châu Á và châu Âu nhằm thúc đẩy thương mại.
Tuy nhiên, lo ngại về các khoản vay từ Trung Quốc, đặc biệt là với dự án cảng ở phía nam Hambantota, đã khiến ông Mahinda Rajapaksa không tái đắc cử trong cuộc bầu cử năm đó. Năm 2017, Sri Lanka đã bàn giao cảng Hambantota cho Trung Quốc kiểm soát sau khi gặp khó khăn trong việc trả nợ với các công ty Trung Quốc.
Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi không phải ai ở Sri Lanka cũng hào hứng với những chia sẻ về dự án thành phố cảng Colombo. Mối quan tâm của họ liên quan đến những tác động về môi trường và cả những lợi ích mà dự án này có thể mang lại cho đất nước.
Ông Deshal de Mel, một chuyên gia kinh tế tại công ty nghiên cứu Verite, đã đề cập đến một điểm tiêu cực tiềm ẩn quanh dự án cảng này, đó là việc miễn thuế cho một số nhà đầu tư sẽ kéo dài đến 40 năm. Ông nói: “Việc miễn thuế lớn này không làm tăng tổng thu thuế của Sri Lanka”.
Ngoài ra, chế độ thuế này cũng đem lại những lo ngại khác. Mỹ đã cảnh báo rằng môi trường kinh doanh thoải mái có thể trở thành thiên đường rửa tiền. Tuy nhiên, ông Mohamed Ali Sabry, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Sri Lanka, không đồng tình với quan điểm này. Ông khẳng định rằng Sri Lanka có hoạt động chống rửa tiền và có đơn vị tình báo tài chính.
Những tác động kinh tế và chính trị
Sự gia tăng hiện diện của Trung Quốc ở Sri Lanka cũng là một nỗi lo ngại đối với Ấn Độ. Thành phố cảng Colombo đặt mục tiêu thu hút các công ty đa quốc gia và các nhà đầu tư từ Ấn Độ. Điều này có thể ảnh hưởng đến đầu tư và việc làm của Ấn Độ.
Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất là liệu Colombo có thực sự trở thành tiền đồn của Trung Quốc giống như cảng Hambantota hay không?
Nghị sĩ đảng đối lập Rajitha Senaratne cho biết: “Hiện tại, Trung Quốc đã tiếp quản toàn bộ mọi thứ ở thành phố cảng này theo thỏa thuận với chính phủ. Một ngày nào đó, Sri Lanka có thể hoàn toàn không còn tiếng nói trong dự án này”.
Ảnh: BBC
Tuy nhiên, học giả Trung Quốc Zhou Bo cho rằng điều này không đúng. Ông cho rằng cả hai bên đều có lợi từ dự án này.
“Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc không phải là một tổ chức từ thiện. Chúng tôi muốn đôi bên cùng có lợi. Điều đó có nghĩa là chúng tôi cũng muốn đầu tư của mình mang lại lợi nhuận kinh tế”, ông nói và nhấn mạnh rằng “Trung Quốc không có ý định bẫy nợ bất kỳ quốc gia nào”.
Saliya Wickramasuriya cũng chia sẻ quan điểm này và xác định rằng “Quyền tuần tra, cảnh sát, nhập cư và các vấn đề an ninh quốc gia đều nằm trong tay chính phủ Sri Lanka”.
Tuy nhiên, Sri Lanka hiện đang trải qua một cuộc khủng hoảng kinh tế chưa từng có. Đại dịch đã gây thiệt hại cho ngành du lịch, nguồn thu chính của đất nước này, và làm giảm việc làm ở nước ngoài, gây suy thoái đáng kể cho dự trữ ngoại hối. Nợ nước ngoài của Sri Lanka đã tăng lên hơn 45 tỷ USD, trong đó có khoảng 8 tỷ USD nợ với Trung Quốc.
Trong hoàn cảnh này, khả năng tiếp cận các nhà đầu tư quốc tế để vay thêm vốn của Colombo rất mong manh, trừ khi có sự hỗ trợ từ Trung Quốc mặc dù có những ràng buộc.
Edited by: dnulib.edu.vn
