Mobility, Stability, Flexibility và Extensibility trong tập gym
Trong quá trình học về thể hình, chúng ta thường nghe nhiều về các khái niệm Mobility, Stability, Flexibility và Extensibility. Vậy những từ này có ý nghĩa gì và liên quan như thế nào đến việc tập gym? Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Mobility – khả năng di động
Mobility có nghĩa là khả năng linh hoạt và di chuyển của cơ thể. Trong tập gym, khi nói về Mobility, ta đề cập đến khả năng di động và linh hoạt của các khớp. Một khớp có tính Mobility cao sẽ có khả năng di chuyển trong nhiều mặt phẳng khác nhau với phạm vi chuyển động rộng (ROM).
Stability – ổn định
Ngược lại với Mobility, Stability liên quan đến khả năng ổn định của cơ thể. Khi nói về Stability, ta đề cập đến khả năng duy trì ổn định của một khớp trong khi cơ thể di chuyển.
Trước khi tiếp tục, hãy đọc bài viết về mặt phẳng chuyển động để hiểu rõ hơn về các định nghĩa về mặt phẳng.
Sự khác nhau giữa Stability và Mobility
Có những khớp như mắt cá chân (ankle), cổ tay (wrist), hông (hip) và khớp vai (glenohumeral – GH) có tính Mobility cao, cho phép thực hiện các chuyển động trên 3 mặt phẳng.
Tuy nhiên, những khớp này lại có tính Stability thấp, dễ bị chấn thương khi gặp các tình huống như lật, trật, trẹo hoặc vượt quá phạm vi chuyển động trong thể thao hoặc hoạt động hàng ngày. May mắn là những chấn thương này thường tự lành hoàn toàn mà không để lại vết thương nguy hiểm.
Với các khớp như đầu gối (knee) và khuỷu tay (elbow) thì tính Stability cao, ít gặp chấn thương kiểu lật, trật, trẹo. Tuy nhiên, nếu gặp chấn thương, thường là nghiêm trọng và khó phục hồi hoàn toàn, yêu cầu điều trị chuyên sâu (có thể bao gồm các vấn đề như sụn khớp, sụn chêm hoặc rách đứt các mô mềm như gân, dây chằng).
Ngoài ra, các khớp này có tính Mobility thấp, giới hạn các chuyển động gập (flexion) và duỗi (extension) theo mặt phẳng sagittal. Các mặt phẳng khác gần như không thể thực hiện hoặc có phạm vi chuyển động hạn chế.
Flexibility – độ linh hoạt
Flexibility liên quan đến khả năng gập, gấp của một khớp theo các hướng khác nhau. Đơn giản, Flexibility là khả năng chuyển động của một khớp trong phạm vi tối đa.
Ví dụ, khi thực hiện Squat, người có cổ chân linh hoạt tốt sẽ có thể squat sâu hơn, trong khi người linh hoạt kém sẽ không thể squat sâu được. Một khớp có độ linh hoạt tốt phụ thuộc vào Extensibility.
Extensibility – khả năng kéo dài
Extensibility có nghĩa là khả năng kéo dài của các mô mềm xung quanh khớp, trong đó cơ bắp đóng vai trò quan trọng. Extensibility liên quan đến khả năng kéo dài các mô mềm này trong một mặt phẳng tốt, ảnh hưởng đến Flexibility của khớp.
Thông thường, Flexibility và Extensibility đi đôi với nhau. Nếu Extensibility tốt, Flexibility cũng sẽ tốt và ngược lại.
Tóm lại
Như vậy, rõ ràng Mobility bao gồm cả Flexibility nên hai khái niệm này không thể thay đổi cho nhau.
Nếu muốn có Mobility tốt, cần chú trọng tập Flexibility để cải thiện phạm vi chuyển động của khớp. Tuy nhiên, có Flexibility tốt không đồng nghĩa với việc có Mobility tốt, vì cần xem xét khả năng Flexibility trong các chuyển động khác.
Một khớp tự nhiên có Mobility kém như đầu gối vẫn có thể có Flexibility tốt nếu cơ rectus femoris có Extensibility tốt. Ngược lại, một khớp có Mobility cao như mắt cá chân vẫn có thể có Flexibility kém, ví dụ như không thể squat sâu vì Extensibility của bắp chân (calves) kém.
Điều này cho thấy Flexibility là khái niệm về khớp, không phải cơ, nên sử dụng Flexibility có thể dễ bị hiểu nhầm thành Extensibility.
Hiện nay, có nhiều bài viết nhầm lẫn giữa Extensibility và Flexibility vì tính liên quan giữa hai khái niệm này. Tuy nhiên, chúng không thể thay thế cho nhau.
Việc cần tập Mobility, Stability hay Extensibility phụ thuộc vào môn thể thao bạn chọn. Ví dụ, nếu chơi cầu lông, bóng bàn, cần tập cổ tay để cải thiện Mobility hơn là Stability.
Những môn có sự di chuyển nhanh như chạy, đá bóng, bóng rổ, cần tập cổ chân để có Mobility tốt và giảm nguy cơ chấn thương do va chạm. Đồng thời, cần tập thêm Stability để duy trì sự cân bằng và ổn định khi di chuyển.
Được chỉnh sửa bởi Dnulib.
