Niên hiệu là gì?

0
75
Rate this post

Giới thiệu về niên hiệu

Khi nghiên cứu về lịch sử nói chung và các vị vua nói riêng, chúng ta thường nghe đến khái niệm “niên hiệu”. Vậy niên hiệu là gì? Hãy cùng tìm hiểu về vấn đề này qua bài viết dưới đây.

Niên hiệu là gì?

Niên hiệu là danh hiệu mà các vị vua trong thời kỳ phong kiến đặt cho bản thân khi lên ngôi, nhằm để người dân gọi họ, thay vì gọi bằng tên thường. Niên hiệu khẳng định quyền cai trị của vị vua và phân biệt thời kỳ cai trị của các vị vua khác trong lịch sử.

Mỗi khi đặt niên hiệu mới, vua thường có thói quen tha tội cho các tù nhân để tạo dịp quan trọng.

Việc đặt niên hiệu là một sự kiện rất quan trọng đối với các vị vua trong thời phong kiến.

Nguồn gốc của niên hiệu được cho là bắt nguồn từ triều đình Trung Quốc. Năm 140 TCN, vị vua Hán Vũ Đế Lưu Triệt đã là người đầu tiên đặt niên hiệu cho mình là Kiến Nguyên. Từ đó, các vị vua Trung Quốc đời nào cũng có một hoặc nhiều niên hiệu.

Ở Việt Nam, vua Lý Bôn (544-549) là vua đầu tiên đặt niên hiệu là Thiên Đức. Sau đó, từ vua Đinh Tiên Hoàng (968-979) đến vua Bảo Đại (1926-1945), tất cả đều có niên hiệu. Riêng dưới thời chúa Trịnh, chỉ có vua Lê mới được đặt niên hiệu, còn chúa Trịnh hay chúa Nguyễn, dù có quyền thực, vẫn bị coi là thần dân, nên không có niên hiệu.

Thông thường, niên hiệu không có tính cố định và có thể thay đổi tùy thuộc vào từng vị vua. Một số vua chỉ sử dụng một niên hiệu, trong khi có vua lại thay đổi niên hiệu nhiều lần. Mỗi khi thay đổi, vua chỉ cần ra lệnh thông báo cho toàn dân.

Ở Việt Nam, vua Lý Nhân Tông (1072-1127) được biết đến với việc đổi niên hiệu tới 8 lần, là vua có nhiều niên hiệu nhất trong lịch sử. Cụ thể, các niên hiệu của ông bao gồm: Thái Ninh, Anh Vũ Chiêu Thắng, Quảng Hựu, Hội Phong, Long Phù, Hội Tường Ðại Khánh, Thiên Phù Duệ Vũ và Thiên Phù Khánh Thọ. Vua Lý Cao Tông cũng đặt 4 niên hiệu trong thời gian trị vì, bao gồm: Trinh Phù, Thiên Tư Gia Thụy, Thiên Gia Bảo Hựu và Trị Bình Long Ứng.

Việc thay đổi niên hiệu không tuân theo nguyên tắc cụ thể. Ở Trung Quốc, có thuyết cho rằng từ triều Nguyên và trước đó, khi có sự kiện đặc biệt xảy ra, vua có thể thay đổi niên hiệu để tưởng nhớ sự kiện đó.

Ở Việt Nam, mỗi khi xảy ra loạn lạc, dịch bệnh, thiên tai, đói kém, các vị vua tin rằng họ là con trời, đã không hoàn thành nhiệm vụ, đã vi phạm lỗi lầm nên cần phải tiến hành ăn năn và sửa đổi. Điều này dẫn đến việc vua phải đổi niên hiệu. Khi thay đổi niên hiệu, vua tin rằng sẽ đem lại sự bình an và may mắn cho dân chúng. Một ví dụ điển hình là vào năm 1628, vua Lê Thần Tông đổi niên hiệu từ Vĩnh Tộ sang Ðức Long do nạn đói kém xảy ra trong năm 1629.

[![Niên hiệu là gì?](https://luathoangphi.vn/wp-content/uploads/2021/11/nien-hieu-la-gi.jpg)](https://dnulib.edu.vn/)

Nguyên tắc chọn niên hiệu

Khi đặt niên hiệu, có hai nguyên tắc quan trọng cần tuân thủ:

1. Về mặt phát âm, cần chọn các chữ sao cho khi đọc lên, âm thanh vang vọng và trong sáng.

2. Về mặt ý nghĩa, cần chọn các chữ có ý nghĩa tốt lành, thể hiện sự bình an, thái bình và đội ơn thần linh.

Hình thức của niên hiệu không bắt buộc phải có bao nhiêu chữ, thông thường sử dụng từ 2 đến 6 chữ.

Ý nghĩa và vai trò của niên hiệu

Niên hiệu được sử dụng để người dân gọi các vua, thay vì gọi bằng tên. Niên hiệu cũng khẳng định quyền cai trị của các vị vua và phân biệt thời kỳ cai trị của từng vị vua trong lịch sử phong kiến.

Thông thường, người dân chỉ biết về vua qua niên hiệu mà ít biết tên vua.

Ý nghĩa triết lý và vương quyền

Niên hiệu bắt nguồn từ triết lý vương quyền trong Nho Giáo. Theo lý thuyết này, vua trị nước là do mệnh trời, các quyết định của vua đều được xem như “thay trời hành đạo”. Ví dụ, trên ấn triện của Tần Thủy Hoàng có câu: “Thụ Mệnh Vu Thiên” – nghĩa là nhận mệnh lệnh từ trời. Triết lý vương quyền còn coi vua là con trời, do đó, vua phải là mẫu người đạo đức và nhân từ.

Trên đây là những chia sẻ về niên hiệu trong lịch sử. Niên hiệu đã đóng một vai trò quan trọng và đặc biệt đối với các vị vua thời xưa. Hy vọng bài viết này cung cấp cho bạn đọc những kiến thức bổ ích về lĩnh vực lịch sử. Để tìm hiểu thêm thông tin, vui lòng truy cập [Dnulib](https://dnulib.edu.vn/).