Sức hút của “thế giới ảo”
Cụm từ “thế giới ảo” đang trở nên phổ biến trong thời gian gần đây, được nhắc đến với những lời phê phán hoặc ca ngợi. Đối với tôi, cụm từ này không hề có tội. Sự thật là, cách chúng ta xây dựng và trải nghiệm “thế giới ảo” và “thế giới thật” tùy thuộc vào con người.
Thế giới ảo trong tâm trí của tôi là những khung cảnh tưởng tượng sâu thẳm trong ký ức, còn thế giới ảo trên mạng đối với tôi chỉ là một thế giới công nghệ hoặc có thể gọi là thế giới phẳng.
Thế giới thật và thế giới ảo trong tuổi thơ
Chúng ta đều có nhận thức rõ ràng về ý nghĩa truyền thống của thế giới thật. Đối với tôi, thế giới thật là những cánh đồng mát lành, tiếng chim hót rộn ràng trên bầu trời xanh, mùi thơm của khoai mì nóng hổi, đám mây hình thù đa dạng, trái trâm chín mọng trên sân vườn, những cơn mưa mát rượi trong mùa hè, tiếng cười của bạn bè cùng lứa tuổi… Tất cả những niềm vui và nỗi buồn trong thế giới này tôi đều có thể ôm trọn, cảm nhận và ngửi được.
Trong khi đó, thế giới ảo của tôi chỉ tồn tại trong tưởng tượng. Đó là những chuyến du hành vào vũ trụ, những bữa ăn no, những chiếc chăn ấm khi trời đông về, đôi bàn tay của mẹ, những lời ru từ mẹ, những chuyến đi xa, những ước mơ về tương lai… Một số điều tôi đã mang từ thế giới ảo vào thế giới thật, nhưng cũng có những thứ mãi chỉ tồn tại trong ký ức để làm động lực cho cuộc sống.
Một thế giới ảo giống thế giới thật
Tuy nhiên, mạng internet và đặc biệt là mạng xã hội ngày càng phổ biến và đã tạo nên một thế giới ảo theo trào lưu. Thế giới ảo này ngày càng trở nên phức tạp và giống thế giới thật đến mức đáng ngạc nhiên.
Thế giới ảo trước đây của tôi chỉ tồn tại trong tưởng tượng, nhưng thế giới ảo hiện nay hầu như chỉ nằm trên bàn phím hoặc màn hình.
Theo quan sát của tôi, mọi thứ đều có trong thế giới ảo này. Có thể tìm thấy hình ảnh hoặc video về đồ ăn, trang phục, trang sức, hoa lá, cảnh thiên nhiên, các dịch vụ giải trí và thư giãn…
Hiện nay, các nhà khoa học còn đang nghiên cứu cách đưa mùi vị vào thế giới ảo. Ví dụ, trong tương lai, khi xem hình ảnh hoặc video về một chiếc đùi gà rán, chúng ta có thể ngửi mùi thơm của nó.
Ngoài ra, trong thế giới ảo ngày nay, ta cũng có thể trải nghiệm những niềm vui và nỗi buồn. Chúng ta có thể chứng kiến những sự kiện trực tiếp như chuyến đi chơi, đám cưới, đám tang, buổi tiệc sinh nhật hay cơn rặn đẻ…
Những mối quan hệ xã hội chủ yếu diễn ra trong thế giới ảo, đặc biệt là trên mạng xã hội Facebook. Tôi có thể thấy và nghe được niềm vui hạnh phúc từ các bạn bè thông qua hình ảnh hoặc video.
Khi thế giới ảo vượt trội so với thế giới thật
Điều làm tôi lo lắng nhất là những hành vi sai trái trong thế giới ảo thường được “đề cao” hơn và những giá trị sống trong thế giới thật dường như bị lãng quên. Ví dụ, những video giải trí không mang giá trị nghệ thuật thực sự vẫn thu hút sự chú ý và nhận được nhiều “like”. Nếu số lượng “like” càng nhiều, thì sự “đề cao” càng tăng. Thậm chí, có khi những hành động sai trái trong thế giới ảo còn lan sang thế giới thật.
Thêm vào đó, những video về tai nạn giao thông, cuộc cãi vã hò hét hay cuộc đánh ghen, những cảnh đàn ông đánh đàn bà cũng được “đề cao” bằng những “like”. Một số người bình luận rằng: “Tại sao người quay video không can ngăn những hành vi đánh đập, hoặc giúp đỡ người bị nạn thay vì chỉ quay video?”.
Tôi tự trả lời rằng “Có lẽ hành động giúp người bị nạn trong thế giới thật sẽ không được nhớ tới và sẽ trôi đi. Trong khi đó, nếu quay video và đăng lên mạng, vẫn có những “like” và dần tích lũy thêm “like”. Và nếu khi muốn “tìm lại” ký ức, chỉ cần một cú nhấp chuột hoặc chạm vào màn hình, mọi thứ sẽ hiển ra ngay trước mắt”.
Gần đây, đã có một vụ việc khiến tôi tự hỏi mục đích của việc tung hình ảnh người trộm xe lên mạng mà không che giấu gương mặt. Nếu chỉ để người khác nhận dạng và phòng tránh, thì chỉ cần chụp ảnh khuôn mặt của hắn. Chỉ cần một khuôn mặt trông lành lặn, người khác sẽ nhận ra. Nhưng việc tung lên mạng hình ảnh người trộm bị đánh đập và trần trụi, thật sự là tội nghiệp.
Kết luận
Liệu chúng ta sẽ dần sống nhiều hơn trong thế giới ảo hay thực sự cuộc sống thật sự sẽ trở thành cuộc sống trong thế giới ảo? Và tại sao số lượng “like” không hợp lý trong thế giới ảo càng ngày càng nhiều?
Cho dù thế giới ảo của tôi là tưởng tượng sâu thẳm trong ký ức, thế giới ảo trên mạng đối với tôi chỉ là một thế giới công nghệ hoặc thậm chí là thế giới phẳng. Tôi sử dụng thế giới phẳng, nhưng không sống trong thế giới phẳng, bởi vì thế giới thật không thể thay thế.
*Tidoo Nguyễn ()**
(*) Bài viết thể hiện quan điểm và góc nhìn của Tidoo Nguyễn, một kỹ sư sinh sống và làm việc tại TP.HCM.
