Di dời trại giam Chí Hòa: Đồng hành giữa công trình công cộng và bảo tồn?
Theo thông tin từ Công an TP.HCM, trại tạm giam Chí Hòa (số 324 đường Hòa Hưng, phường 12, quận 10) đã xây dựng từ lâu và hiện đang gặp phải nhiều vấn đề trầm trọng như xuống cấp nghiêm trọng và quá tải. Việc di dời trại tạm giam Chí Hòa về trại tạm giam T30 thuộc Công an TP.HCM ở xã Phạm Văn Cội, huyện Củ Chi đã được quyết định để đảm bảo an toàn và sự giam giữ tốt hơn cho phạm nhân. Công an TP.HCM cho biết rằng việc di dời sẽ được hoàn thành trong quý 2-2021.
Di dời vì lý do xuống cấp và quá tải
Các nhân viên Công an TP.HCM cho hay, việc di dời trại tạm giam Chí Hòa sang trại tạm giam T30 là một nhiệm vụ cần thiết. Tuy nhiên, công tác di dời gặp nhiều khó khăn do trại tạm giam T30 cũng cần được sửa chữa và hoàn thiện thêm để đảm bảo an toàn cho trại giam, cũng như điều kiện ăn ở cho cán bộ, chiến sĩ, bác sĩ và nhân viên y tế. Công an TP.HCM cũng mong muốn thành lập một bệnh viện tại trại tạm giam T30 ở Củ Chi. Ngoài ra, trong khu vực trại tạm giam T30 còn có hai trại tạm giam T17 và B34, cũng có mong muốn xây dựng một bệnh viện chung cho các trại này.
Gần đây, Thiếu tướng Lê Quốc Hùng – Thứ trưởng Bộ Công an – cùng lãnh đạo một số cục nghiệp vụ của Bộ và lãnh đạo Công an TP.HCM đã đi kiểm tra tình hình thực tế tại các hạng mục của công trình trại tạm giam T30. Ông Hùng đã yêu cầu các cục nghiệp vụ của Bộ Công an và Công an TP.HCM tìm cách giải quyết những khó khăn hiện có và hoàn thiện nhanh chóng các hạng mục để di dời trại tạm giam Chí Hòa về trại tạm giam T30.
Trong cuộc trao đổi với Tuổi Trẻ, Thiếu tướng Tô Ân Xô – Chánh văn phòng Bộ Công an – cho biết trại tạm giam Chí Hòa đã quá tải nên Công an TP.HCM đã đề xuất di dời và được Bộ Công an chấp thuận. Về mục đích sử dụng sau khi di dời, ông Xô cho biết rằng nên giữ lại một phần để làm bảo tàng.
Đề xuất bảo tồn và sử dụng cho công trình công cộng
Trại tạm giam Chí Hòa có diện tích hơn 7ha và nằm ngay trung tâm quận 10, là một trong những khu đất công quý hiếm ở quận 10, nơi đang thiếu các công trình công cộng. Vì thế, nhiều ý kiến cho rằng khu đất này nên được sử dụng để xây dựng các công trình phục vụ cộng đồng.
Theo KTS Lê Văn Năm – nguyên kiến trúc sư trưởng TP.HCM, khu vực quận 10 đang thiếu diện tích cây xanh. Sau khi di dời, khu vực này nên chỉ giữ lại một số kiến trúc để lưu giữ di tích trại tạm giam và còn lại có thể được sử dụng để xây dựng công viên cây xanh, nhằm tăng cường mảng xanh cho các quận trung tâm TP.HCM, nơi mà đất công ít và cơ hội mở rộng mảng xanh hiếm hoi. “Như nhà tù Hỏa Lò ở Hà Nội cũng rất nổi tiếng, hiện chỉ còn phần cổng để lưu giữ di tích, còn phần trong đã được cải tạo và xây dựng các công trình mới” – ông Năm đã chia sẻ ý kiến của mình.
Một chuyên gia từ Hội Quy hoạch đô thị TP.HCM cũng đề xuất rằng nên dành phần lớn khu đất này để xây dựng các công trình công cộng phục vụ cộng đồng như trường học, bệnh viện và công viên cây xanh. Trại tạm giam Chí Hòa là một trong những địa điểm nằm trong danh mục kiểm kê di tích lịch sử văn hóa của TP.HCM giai đoạn 2016 – 2020, có hạng mục là công trình lịch sử. Theo Luật di sản, các công trình trong danh mục kiểm kê di tích sẽ được coi như đã được xếp hạng. Do đó, Sở Văn hóa – thể thao đã đề nghị khảo sát công trình này nhưng chưa nhận được sự hợp tác.
Nhiều ý kiến ủng hộ việc lưu giữ trại tạm giam Chí Hòa như một di tích, nơi ghi lại nhiều cuộc đấu tranh chống Pháp và Mỹ. Đây cũng là một trong những nhà tù nổi tiếng, xây dựng theo phong cách độc đáo, mang đậm đặc trưng của văn hóa Á Đông mà người dân và du khách rất muốn tham quan và khám phá.
Như tuyên bố của Công an TP.HCM, trại tạm giam Chí Hòa đang đối mặt với tình trạng xuống cấp và quá tải. Để đảm bảo an toàn và điều kiện giam giữ phạm nhân tốt hơn, công trình này sẽ được di dời về trại tạm giam T30. Trong quá trình di dời, Công an TP.HCM cũng sẽ tiến hành cải tạo và hoàn thiện trại tạm giam T30 để đảm bảo an toàn cho tất cả các tù nhân và nhân viên liên quan. Ngoài ra, Công an TP.HCM còn có kế hoạch thành lập một bệnh viện tại trại tạm giam T30 ở Củ Chi. Việc di dời trại tạm giam Chí Hòa đã được đề xuất từ hơn 20 năm trước và đang được thực hiện để tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình giam giữ tại TP.HCM.
