Bài viết này sẽ trình bày về khái niệm và cách tính toán tỉ số cho hai số và hai đại lượng. Nội dung này sẽ giúp các bạn học sinh hiểu và áp dụng hiệu quả trong môn Toán.
1. Tỉ số là gì và cách tìm tỉ số của hai số
Tỉ số của số a và số b (trong đó b khác 0) là kết quả của phép chia số a cho số b, kí hiệu là a : b hoặc a/b.
Nhận xét:
- Nếu tỉ số được viết dưới dạng a/b, ta gọi a là tử số và b là mẫu số.
- Tỉ số của hai số a và b phải được viết theo đúng thứ tự, tức là a : b hoặc a/b.
2. Tỉ số của hai đại lượng (cùng loại và cùng đơn vị đo)
Tỉ số của hai đại lượng (cùng loại và cùng đơn vị đo) là tỉ lệ giữa hai số đo của hai đại lượng đó. Tỉ số này thể hiện độ lớn của đại lượng này so với đại lượng kia.
3. Các dạng toán tìm tỉ số của hai số và hai đại lượng
3.1. Dạng 1: Tìm tỉ số của hai số
Phương pháp giải:
Để tìm tỉ số của hai số a và b, thực hiện phép chia số a cho số b.
Ví dụ 1. Tính tỉ số của 6 và 9.
Lời giải:
Tỉ số là: 6/9.
3.2. Dạng 2: Tìm tỉ số của hai đại lượng (cùng loại và cùng đơn vị đo)
Phương pháp giải:
Để tìm tỉ số của hai đại lượng (cùng loại và cùng đơn vị đo), thực hiện phép chia giữa hai số đo của hai đại lượng đó. Trước khi tính toán tỉ số, đảm bảo số đo của chúng được đổi về cùng một đơn vị.
Ví dụ 2. Bạn Quỳnh và bạn Hoàng đi xe đạp đến trường. Bạn Quỳnh đi với tốc độ 14 km/h, còn bạn Hoàng đi với vận tốc 18 km/h. Tính tỉ số giữa vận tốc của bạn Quỳnh và bạn Hoàng.
Lời giải:
Để tính tỉ số giữa vận tốc của bạn Quỳnh và bạn Hoàng, thực hiện các bước sau:
- Số đo vận tốc của bạn Quỳnh là 14 (km/h).
- Số đo vận tốc của bạn Hoàng là 18 (km/h).
- Tỉ số của 14 và 18 là: 14/18.
Vậy tỉ số vận tốc của bạn Quỳnh và bạn Hoàng là:
Vận tốc của bạn Quỳnh : Vận tốc của bạn Hoàng = 7 : 9.
4. Các dạng bài tập tính tỉ số của hai số
Câu 1. Phát biểu nào dưới đây là sai?
a) Tỉ số của hai đại lượng (cùng loại và cùng đơn vị đo) là tỉ số giữa hai số đo của hai đại lượng đó.
b) Tỉ số của hai đại lượng thể hiện độ lớn của đại lượng này so với đại lượng kia.
c) Muốn tìm tỉ số của hai đại lượng (cùng loại và cùng đơn vị đo), ta thực hiện phép nhân giữa hai số đo của hai đại lượng đó.
d) Muốn tìm tỉ số của hai số a và b, ta thực hiện phép chia số a cho số b.
ĐÁP ÁN:
Ta có:
- Tỉ số của số a và số b (b khác 0) là thương trong phép chia số a cho số b, kí hiệu là a : b hoặc a/b.
- Tỉ số của hai đại lượng (cùng loại và cùng đơn vị đo) là tỉ số giữa hai số đo của hai đại lượng đó. Tỉ số của hai đại lượng thể hiện độ lớn của đại lượng này so với đại lượng kia.
Suy ra, phát biểu đúng là a) và b).
Phát biểu sai là c).
Câu 2. Hãy chọn câu trả lời đúng. Tỉ số của 6 và 9 là:
ĐÁP ÁN:
Tỉ số của 6 và 9 là: 6/9.
Câu trả lời đúng là B.
Câu 3. Hãy chọn câu trả lời đúng. Tỉ số của 14 và 18 là:
ĐÁP ÁN:
Tỉ số của 14 và 18 là: 14/18.
Câu trả lời đúng là D.
Câu 4. Mẹ dặn bạn Nga đi chợ mua hai loại rau là rau muống và rau ngót. Cô bán hàng cân rau lên thì thấy rau muống nặng 6 kg và rau ngót nặng 1.4 kg. Tính tỉ số khối lượng của rau muống và rau ngót.
ĐÁP ÁN:
Đổi 1400 g = 1.4 kg.
Ta có: Số đo khối lượng của rau muống là 6 (kg);
Số đo khối lượng của rau ngót là 1.4 (kg).
Tỉ số của 6 và 1.4 là: 6/1.4.
Vậy tỉ số khối lượng của rau muống và rau ngót là:
Khối lượng của rau muống : Khối lượng của rau ngót = 6 : 7.
Bài toán tìm tỉ số của hai số và hai đại lượng (cùng loại và cùng đơn vị đo) là dạng bài tập quan trọng. Hy vọng bài viết trên sẽ giúp các bạn nắm rõ cách tìm tỉ số của hai số và hai đại lượng và áp dụng thành thạo.
