Sau đây mình sẽ chia sẻ với các bạn về quy tắc xác định số có nghĩa trong đo lường và làm tròn số theo số có nghĩa trong tính toán. Hi vọng các bạn sẽ tìm hiểu và áp dụng những quy tắc này trong công việc của mình.
Quy tắc xác định số có nghĩa
Đầu tiên, chúng ta cần hiểu rằng một phép đo trực tiếp phải được ghi chép sao cho người sử dụng số liệu hiểu được mức độ chính xác của phép đo. Quy tắc đầu tiên là chỉ có số cuối cùng là bất định, tức là được ước tính trên thang chia cho dụng cụ đo không đạt độ chính xác đến giá trị đó. Ví dụ, khi ghi thể tích là 23,40 ml, vạch chia trên dụng cụ đo chỉ đạt đến 0,1 ml, nhưng phần trăm ml là bất định, tức là ước lượng. Những số tin cậy cùng với số bất định đầu tiên được gọi là số có nghĩa.
Quy tắc xác định số có nghĩa
Quy tắc thứ hai là tất cả những chữ số không phải là số không trong các phép đo đều là những số có nghĩa. Ví dụ, các số đo như 24,7 m; 0,734 m; 714 m đều có 3 số có nghĩa. Số không không được tính là số có nghĩa. Ví dụ, trong các số 0,0034 chỉ có 2 số có nghĩa (3 và 4), nhưng trong số 3,040 lại có 4 số có nghĩa.
Quy tắc làm tròn số
Trong các phép tính, chúng ta chỉ được làm tròn ở kết quả cuối cùng để giảm độ chính xác của kết quả. Quy tắc làm tròn là nếu số đứng liền sau số có nghĩa mà nhỏ hơn 5 thì tất cả các chữ số sau đó có nghĩa sẽ bị bỏ đi. Nếu số đứng liền sau số có nghĩa mà lớn hơn hoặc bằng 5 thì số có nghĩa cuối cùng được cộng thêm 1.
Ví dụ, nếu có phép tính a = 6,145 + 13,24, kết quả chính xác là 54,085. Nhưng khi làm tròn, kết quả được làm tròn thành 54,1 (giữ lại số thập phân). Tương tự, trong phép tính b = 1374,252 – 309,48, kết quả chính xác là 1.604,772. Nhưng khi làm tròn, kết quả được làm tròn thành 1.064,77 (giữ lại hai số thập phân).
Trong phép nhân và chia, chúng ta cần giữ lại ở kết quả cuối cùng một số chữ số có nghĩa bằng đúng số chữ số có nghĩa của số thừa số nhỏ nhất. Ví dụ, nếu có phép tính x = (3,084 x 0,2750)/41,256, kết quả chính xác là 0,020557. Nhưng khi làm tròn, kết quả được làm tròn thành 0,0206 (3 số có nghĩa). Tương tự, trong phép tính y = (6,125.10^(-5) x 3,7.10^(-8))/5,73.10^3, kết quả chính xác là 4,220.10^(-16). Nhưng khi làm tròn, kết quả được làm tròn thành 4,2.10^(-16) (2 số có nghĩa).
Đó là những quy tắc quan trọng để xác định số có nghĩa trong đo lường và làm tròn số theo số có nghĩa trong tính toán. Hy vọng rằng các bạn đã hiểu và áp dụng thành công trong công việc của mình.
