Tiếng Việt là ngôn ngữ rất phong phú và đa dạng, với cách sử dụng từ ngữ vô cùng đa dạng và hấp dẫn. Một trong những loại từ ngữ đó là từ tượng thanh và từ tượng hình. Vậy, từ tượng thanh là gì và có những ví dụ nào? Chúng ta hãy cùng khám phá trong bài viết này.
Từ tượng thanh là gì?
- Từ tượng thanh là các từ mô phỏng âm thanh của thiên nhiên, động vật và con người.
- Công dụng của từ tượng thanh là mang lại sự biểu cảm, phong phú và sinh động cho việc diễn đạt. Đặc biệt, trong văn miêu tả, từ tượng thanh và từ tượng hình giúp mọi thứ trở nên tự nhiên, sống động và đa sắc thái.
- Đa số các từ tượng thanh và từ tượng hình được dùng là từ láy, tuy nhiên không tất cả các từ láy đều là từ tượng thanh hoặc từ tượng hình. Việc lạm dụng quá mức từ tượng thanh và từ tượng hình sẽ ảnh hưởng đến nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
Ví dụ về từ tượng thanh
Để hiểu rõ hơn về khái niệm từ tượng thanh, dưới đây là một số ví dụ:
- Âm thanh của mưa được mô phỏng bằng các từ tượng thanh như: rào trào, ầm ầm, lộp độp, tí tách.
- Mô tả âm thanh của gió như: xào xạc, lao xao…
- Âm thanh tự nhiên như: Tiếng nước chảy róc rách, tiếng chim hót ríu rit, tiếng vịt kêu cạp cạp…
Ví dụ: Trong bài thơ “Thu điếu” của Nguyễn Khuyến, tác giả sử dụng các từ tượng thanh và từ tượng hình để làm cho bài thơ giàu giá trị biểu cảm hơn:
- Các từ tượng thanh: đưa vèo (Lá vàng trước ngõ khẽ đưa vèo); đớp động (Cá đâu đớp động dưới chân bèo)
- Các từ tượng hình: Trong veo (Ao thu lạnh lẽo nước trong veo); sóng biếc, gợn tý (Sóng biếc theo làn hơi gợn tý); tẻo teo (Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo); vắng teo (Ngõ trúc quanh co khách vắng teo); xanh ngắt (Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt)
Các từ tượng thanh và từ tượng hình giúp tăng tính biểu cảm, biểu đạt của ngôn ngữ và làm miêu tả trở nên cụ thể và sinh động. Vì đa số các từ này đều là từ láy, nên chúng giúp cho khả năng miêu tả, diễn tả cảnh vật, con người và thiên nhiên trở nên chi tiết, thực tế và đa dạng.
Từ tượng hình là gì?
Từ tượng hình là các từ mô tả hình dáng, ngoại hình hoặc vẻ bề ngoài của người hoặc vật.
Ví dụ:
- Từ tượng hình để miêu tả vóc dáng như mũm mĩm, gầy gầy, cao lênh khênh, ục ịch…
- Mô tả vẻ bề ngoài của vật: lực lưỡng, be bé, gầy gầy, cao cao…
Tác dụng của từ tượng hình, từ tượng thanh
Từ tượng thanh đã được giải thích ở phần trên, và các tác dụng của từ tượng hình, từ tượng thanh như sau:
- Cả từ tượng thanh và từ tượng hình đều mang lại sự biểu cảm, phong phú và sinh động cho việc diễn đạt. Đặc biệt, trong văn miêu tả, từ tượng thanh và từ tượng hình giúp mọi thứ trở nên tự nhiên, sống động và đa sắc thái.
- Từ tượng thanh và từ tượng hình tăng tính biểu cảm, biểu đạt của ngôn ngữ và làm cho miêu tả trở nên cụ thể và sinh động hơn. Vì đa số các từ tượng thanh và từ tượng hình đều là từ láy.
- Các từ này giúp nâng cao khả năng miêu tả, diễn tả cảnh vật, con người và thiên nhiên một cách chi tiết, thực tế và đa dạng.
- Tuy nhiên, không nên lạm dụng quá mức hai loại từ này, vì điều này sẽ ảnh hưởng đến nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
Một số bài tập liên quan đến từ tượng hình, từ tượng thanh
Để rèn luyện kỹ năng sử dụng từ tượng hình và từ tượng thanh, các em học sinh có thể tham gia các bài tập sau đây:
- Bài tập 1: Tìm từ láy tượng thanh trong bài thơ “Qua đèo ngang” của Bà Huyện Thanh Quan.
- Gợi ý trả lời:
- Từ tượng hình: Lom khom, Lác đác,
- Từ tượng thanh: Cuốc cuốc, da da
- Bài tập 2: Viết một đoạn văn ngắn sử dụng từ tượng hình và từ tượng thanh.
Mùa thu trên quê tôi mang lại cảm giác thoải mái nhất. Với tiết trời miền Bắc, mùa thu là mùa của những cơn gió và lá bay. Trên mọi nẻo phố, góc đường, lá bay xào xạc và tạo ra những âm thanh nghe rất vui tai. Bên cạnh đó, là những làn gió thu trong veo, nhẹ nhàng lướt qua chỉ khiến làn tóc em nhẹ tung trong gió.
Trên các tán lá, những chú chim vẫn đua nhau hót ríu rít vang lên khắp khu phố. Đám trẻ con sau mỗi buổi học về đều tíu tít nhau ra đầu ngõ để chơi bắn bi. Những bước chân lon ton, những tiếng nói cười khanh khách vang dội cả không gian. Đó là những thứ khiến tôi yêu mùa thu trên quê nhà.
- Từ tượng hình: lon ton, trong veo
- Từ tượng thanh: xào xạc, ríu rít, tíu tít, khanh khách
- Bài tập 3: Tìm các từ tượng thanh liên quan đến âm thanh của con người và sử dụng chúng trong câu.
- Gợi ý trả lời:
- Các từ tượng thanh mang âm thanh của con người: khúc khích, thủ thỉ, thút thít, ha hả, ừng ực…
- Đặt câu:
- Em bé nghe mẹ kể chuyện cười khúc khích.
- Hai bà cháu lâu ngày không gặp nhau, nay có dịp thủ thỉ cùng nhau chuyện trò.
- Bé Na không được mua đồ chơi mới nên cô bé ục ịch khóc thút thít.
Dnulib.edu.vn chúng tôi là một trang web cung cấp kiến thức và tài liệu học tập đa dạng cho các bạn học sinh. Hãy truy cập vào Dnulib.edu.vn để tìm hiểu thêm về các chủ đề liên quan.
