Deferred tax là gì? Cách xác định Deferred tax?
“Deferred tax” hoặc “Taxation” không phải là chủ đề quan trọng trong môn F7 Financial Reporting. Tuy nhiên, nội dung của chủ đề này khá phức tạp so với nội dung chung của môn F7. Vì vậy, tôi sẽ viết một bài viết riêng về chủ đề này.
Có thể bạn quan tâm: Phân tích trọng tâm ôn tập môn F7
1. Deferred tax là gì?
Câu hỏi đầu tiên là:
Deferred tax = Deferred + Tax
Trong đó:
- “Deferred” có nghĩa là hoãn lại, tức là sẽ phát sinh nhưng bị hoãn lại.
- “Tax” chính là thuế thu nhập doanh nghiệp.
Vậy câu trả lời đầu tiên cho câu hỏi “Deferred tax là gì?” chính là:
“Deferred tax là thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ phát sinh nhưng bị hoãn lại đến các kỳ kế toán sau.”
Câu hỏi thứ 2 là:
2. Tại sao lại phát sinh Deferred tax?
Đơn giản, Deferred tax phát sinh do sự khác nhau trong cách ghi nhận các khoản mục giữa kế toán và thuế.
(1) Xem xét trên góc độ Báo cáo kết quả HĐKD (PL)
Theo kế toán:
CIT = Lợi nhuận kế toán trước thuế * %CIT
Theo thuế:
CIT = Lợi nhuận thuế * % CIT
Mà lợi nhuận kế toán trước thuế sẽ có chênh lệch với lợi nhuận thuế, vì có các khoản chênh lệch cần điều chỉnh.
Ví dụ: Có những khoản doanh thu phải ghi nhận theo quy định kế toán nhưng không ghi nhận theo quy định thuế. Hoặc có những khoản chi phí phải phân bổ dần vào chi phí từng kỳ theo quy định kế toán, nhưng phải ghi nhận toàn bộ vào chi phí tại thời điểm phát sinh theo quy định thuế.
Do đó, chi phí thuế TNDN tính theo nguyên tắc kế toán sẽ khác với tính theo nguyên tắc thuế. Và BCTC của doanh nghiệp cần phản ánh cả hai thông tin này.
Chỉ tiêu chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp trên PL = “Current income tax” + “Deferred tax”
Chỉ tiêu nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp trên BS = “Current income tax liability” + “Deferred tax liability”
Vậy câu trả lời thứ hai cho câu hỏi “Deferred tax là gì?” chính là:
“Deferred tax là chỉ tiêu được sử dụng để cân bằng giữa chi phí thuế TNDN tính theo quy định thuế và tính theo quy định kế toán.”
(2) Xem xét trên góc độ BCĐKT (BS)
Như đã đề cập ở trên, có sự khác nhau về cơ sở ghi nhận một số khoản mục giữa thuế và kế toán. Vì vậy, giá trị của một khoản mục/tài khoản/giao dịch khi xác định theo kế toán và thuế cũng sẽ có sự khác nhau.
- Giá trị của khoản mục/giao dịch xác định theo quy định của thuế gọi là cơ sở tính thuế (“Tax base”).
- Giá trị của khoản mục/giao dịch tính theo nguyên tắc kế toán gọi là cơ sở kế toán (“Accounting base”).
Chênh lệch tạm thời giữa cơ sở kế toán (“Accounting base”) và cơ sở thuế (“Tax base”) của các khoản mục/giao dịch sẽ làm phát sinh Deferred tax.
Deferred tax cần ghi nhận = (Accounting base – Tax base) * % CIT
Vậy câu trả lời thứ ba cho câu hỏi “Deferred tax là gì?” chính là:
“Deferred tax là chỉ tiêu được sử dụng để cân bằng giữa giá trị tính theo mục đích thuế và giá trị tính theo nguyên tắc kế toán của các khoản mục trên BCĐKT.”
Sự chênh lệch giữa Tax base và Accounting base có thể được chia thành 3 nhóm:
- Chênh lệch tạm thời phải chịu thuế (Taxable temporary differences)
- Chênh lệch tạm thời được khấu trừ (Deductible temporary differences)
- Chênh lệch vĩnh viễn (Permanent differences)
Lưu ý:
Tài sản thuế thu nhập hoãn lại không chỉ phát sinh từ chênh lệch tạm thời được khấu trừ mà còn phát sinh từ:
- Giá trị được khấu trừ chuyển sang các năm sau của các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng.
- Giá trị được khấu trừ chuyển sang các năm sau của các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng.
Thuế thu nhập hoãn lại cần được xác định theo thuế suất dự tính sẽ áp dụng cho năm tài sản được thu hồi hoặc nợ phải trả được thanh toán, dựa trên các mức thuế suất và các luật thuế có hiệu lực tại ngày kết thúc niên độ kế toán.
Vậy là xong. Các bạn có thể xem video để biết cách xử lý tình huống về Deferred tax trong đề thi môn F7 Financial Reporting.
Sau bài viết này, các bạn cần trả lời được các câu hỏi sau:
- Deferred tax là gì?
- Cách xác định Deferred tax hay chênh lệch giữa cơ sở tính thuế và cơ sở kế toán.
- Cách xác định chi phí thuế TNDN tính vào PL trong kỳ.
Các bạn có thể tham khảo video bài giảng liên quan tại đây.
