Viêm cân gan bàn chân là một tình trạng phổ biến ở người trung niên. Tuy nhiên, nó có thể xảy ra ở những người trẻ tuổi, nhất là những người đi bộ nhiều, đứng lâu hoặc có thói quen đi chân đất, mang giày đế cứng, người béo phì, tập thể dục quá độ… Nắm bắt kịp thời dấu hiệu bệnh sẽ giúp bạn có biện pháp can thiệp kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
Cấu trúc cân gan bàn chân
Cân gan bàn chân là dải gân cơ bám từ các chỏm xương bàn tới xương gót, giúp bàn chân có tính đàn hồi và duy trì độ cong sinh lý của bàn chân. Ngoài ra, cân gan bàn chân còn giảm nhẹ trọng lực dồn lên bàn chân khi vận động, từ đó giúp di chuyển dễ dàng hơn và bảo vệ các khớp tốt hơn. (1)
Bệnh viêm cân gan bàn chân là gì?
Viêm cân gan bàn chân (hoặc còn gọi là viêm gân gan bàn chân) là tình trạng viêm của cân gan bàn chân, gây đau gót chân. Bệnh thường gặp ở nam giới trung niên, vận động viên và người lao động nặng, đặc biệt khi có gai xương. Triệu chứng bệnh thường xuất hiện vào buổi sáng khi người bệnh mới thức dậy và điều trị cần được thực hiện đúng cách và kịp thời để tránh biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày.
Xem thêm: Viêm gân là gì?
Triệu chứng viêm cân gan bàn chân thường gặp
Các triệu chứng phổ biến của viêm cân gan bàn chân bao gồm:
- Đau: Bạn có thể cảm nhận đau ở phần gót chân, có thể là đau nhói hoặc đau nhẹ. Đau thường xảy ra vào buổi sáng khi bàn chân ở tư thế gập về phía gan bàn chân trong suốt một đêm, khiến cân gan chân bị căng lại. Khi bạn đặt chân xuống đất khi thức giấc, cân gan chân bị kéo căng, gây đau. Trong quá trình đi tiếp, cảm giác đau sẽ giảm dần cho đến khi không còn đau nữa. Tuy nhiên, triệu chứng này có thể tái phát trong ngày nếu bạn đi nhiều hoặc đứng quá lâu. Cơn đau có thể tái lập nhiều lần và kéo dài, gây đau lan tỏa khắp lòng bàn chân.
- Sưng và bầm tím ở gan bàn chân.
Nguyên nhân gây viêm cân gan bàn chân
Nguyên nhân gây bệnh bao gồm các tác nhân tác động làm tổn thương cơ gan bàn chân. Tổn thương này làm cơ gan bàn chân bị căng, mất tính đàn hồi và giảm khả năng chịu lực.
Ngoài ra, áp lực do di chuyển nhiều, đứng lâu hoặc mang giày đế cứng trong thời gian dài cũng là nguyên nhân gây viêm cân gan bàn chân. (2)
Viêm cân gan bàn chân có nguy hiểm không?
Nếu không được điều trị kịp thời, viêm cân gan chân có thể trở thành một tình trạng mãn tính và gây rối lớn trong sinh hoạt hàng ngày. Thay đổi cách đi do cơn đau gót chân có thể gây ra các vấn đề về chân, đầu gối, hông và lưng.
Phương pháp chẩn đoán
Khi chẩn đoán viêm cân gan chân, bác sĩ dựa vào các dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng. Các dấu hiệu lâm sàng bao gồm: (3)
- Đau ở vùng gót chân: Đau tăng lên khi đặt chân xuống sáng sớm sau khi ngủ, khi đứng dậy sau thời gian dài ngồi, sau khi vận động hoặc di chuyển nhiều; giảm đi khi nghỉ ngơi. Đau trong ngày sẽ ít hơn so với buổi sáng.
- Cơn đau kéo dài trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.
- Khi bấm vào phần dưới và phía trong gót chân, bạn sẽ cảm thấy đau và nhói.
- Gan bàn chân có thể trở nên phẳng hoặc lõm hơn so với bên khỏe mạnh. Một số trường hợp có thể có dấu hiệu co cứng cơ.
Các dấu hiệu cận lâm sàng bao gồm:
- Chụp X-quang: Kết quả hiển thị gai xương gót. Đây là hậu quả của quá trình viêm kéo dài dẫn đến vôi hóa tạo bám trên xương gót.
- Siêu âm: Kết quả siêu âm của lòng bàn chân cho thấy các dấu hiệu tổn thương cơ gan bàn chân. Chụp MRI: Quy trình này giúp bác sĩ chẩn đoán và phân biệt với các bệnh khác.
Cách chữa trị viêm cân gan bàn chân
Điều trị bằng thuốc
Bác sĩ thường ưu tiên chỉ định các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) để điều trị viêm cân gan bàn chân. Các loại thuốc này có tác dụng chống viêm và giảm đau nhanh chóng. (4)
Bài tập vật lý trị liệu
Bài tập 1
- Bắt đầu ở tư thế nghiêng người về trước, đặt hai tay chống vào tường, đầu gối chân đau duỗi thẳng hoàn toàn, gập đầu gối chân còn lại.
- Giữ tư thế này trong khoảng 10 giây.
- Thư giãn và đứng thẳng lên, thực hiện 20 lần mỗi bên.
Bài tập 2
- Bắt đầu ở tư thế ngồi, kéo chân đau lên gần chân lành.
- Dùng tay nắm lấy ngón chân cái và kéo nhẹ về phía bạn, giữ trong khoảng 15 – 30 giây.
- Lặp lại động tác này 3 lần rồi thực hiện tương tự với chân còn lại.
Bài tập 3
- Chuẩn bị một chiếc khăn dài 80cm để làm dây tập.
- Ngồi trên ghế, nhẹ nhàng luồn khăn qua lòng bàn chân như hình.
- Gắp hai đầu khăn bằng hai tay, kéo ngón chân về phía cơ thể.
- Giữ tư thế này trong khoảng 15 – 30 giây, lặp lại 3 lần.
Biện pháp tự chăm sóc tại nhà
Biện pháp tự chăm sóc tại nhà thường được khuyến nghị thực hiện trong khi sử dụng thuốc và thực hiện bài tập vật lý trị liệu. Đối với viêm cân gan bàn chân, các biện pháp chăm sóc tại nhà có thể bao gồm:
- Sử dụng nẹp chỉnh hình: Bác sĩ hướng dẫn bạn sử dụng nẹp chỉnh hình để phân phối áp lực đều lên bàn chân khi đứng hoặc thực hiện các hoạt động yêu cầu sử dụng chân nhiều.
- Sử dụng ấm lạnh: Bạn có thể đặt một số viên đá nhỏ vào túi hoặc khăn mềm và áp lên vùng đau trong khoảng 15 phút. Thực hiện 3 – 4 lần mỗi ngày. Phương pháp này giúp giảm viêm và sưng đau hiệu quả.
- Nghỉ ngơi: Dành thời gian để nghỉ ngơi, đặc biệt là hạn chế các hoạt động đặt áp lực lên bàn chân khi có dấu hiệu đau gót chân.
- Lựa chọn giày hỗ trợ: Tránh đi chân trần hoặc mang giày đế cứng, không hỗ trợ chân tốt. Thay vào đó, chọn giày vừa vặn, có đế mềm, miếng lót dày, độ cao khoảng 3cm để hỗ trợ bàn chân.
- Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn uống và luyện tập để giảm áp lực với bàn chân.
Liệu pháp huyết tương giàu tiểu cầu (PRP)
Liệu pháp PRP sử dụng máu tự thân của người bệnh để tạo ra một sản phẩm giàu tiểu cầu và yếu tố sinh học, giúp tăng tốc quá trình tái tạo mô và tế bào tại chỗ. Quá trình này tự nhiên xảy ra trong cơ thể khi có tổn thương. (5)
Liệu pháp này giúp vùng tổn thương nhận được lượng tiểu cầu cao chứa đầy yếu tố tăng trưởng để tái tạo mô tổn thương. PRP là một phương pháp an toàn vì sử dụng máu tự thân của người bệnh. 100% thành phẩm PRP thu được từ cơ thể của chính người bệnh. Điều này giúp ngăn ngừa nhiễm trùng, không gây dị ứng và lo ngại về tương thích.
Liệu pháp sóng xung kích
Sóng xung kích là một phương pháp sử dụng sóng âm áp suất biến đổi đột ngột với biên độ lớn và tuần hoàn. Sóng xung kích có áp suất biên độ rộng đặc biệt, do đó có thể hấp thụ tốt hơn trong cơ thể. Phương pháp này không xâm lấn và được sử dụng để điều trị các bệnh lý về cơ xương khớp với những tính năng xuất sắc, bao gồm:
- Tương tác với các mô cơ thể để tạo ra tác động cục bộ, kích thích quá trình tái tạo mô và tế bào, đồng thời giảm đau, sưng và viêm, cải thiện khả năng di chuyển nhờ năng lượng sóng âm cao.
- Sóng xung kích giống như “dòng máu dinh dưỡng” cho quá trình phục hồi các mô tổn thương. Sóng âm tạo ra những chấn thương nhỏ trong gân, giúp việc tạo lại mạch máu đang phát triển và phục hồi. Mạch máu mới sẽ cải thiện quá trình cung cấp máu và hỗ trợ làm lành tổn thương trong gân.
- Tác động lên các điểm đau và các mô cơ xương tổn thương, thúc đẩy quá trình làm lành tổn thương, tái tạo gân và các mô mềm.
Phương pháp còn sản xuất đủ lượng collagen, giúp quá trình phục hồi mô và gân tổn thương diễn ra nhanh hơn. Sóng âm trong máy xung kích còn có khả năng làm tan vôi hóa và loại bỏ tình trạng vôi hóa sinh học. Nhờ đó, người bệnh có thể khôi phục khả năng di chuyển và đi lại bình thường.
Phẫu thuật
Phẫu thuật chỉ được xem xét khi các biện pháp điều trị nội khoa không thành công hoặc khi bệnh gây ra đau mạnh và kéo dài hơn 6 tháng. Phẫu thuật có một số rủi ro như đau mạn tính và tổn thương dây thần kinh, vì vậy chỉ trong trường hợp không thể trị liệu bằng phương pháp điều trị nội khoa, bác sĩ mới áp dụng phẫu thuật.
Phòng ngừa viêm cân gan bàn chân
Thay đổi lối sống sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và ngăn chặn sự tiến triển kéo dài của bệnh. Bạn cần lưu ý:
- Duy trì cân nặng hợp lý, tránh thừa cân và béo phì để giảm áp lực lên bàn chân.
- Chọn giày phù hợp, có độ cao vừa phải, miếng lót giày dày, hỗ trợ tốt cho bàn chân; hạn chế mang giày cao gót.
- Hạn chế đứng lên bề mặt cứng hoặc đi bộ nhiều để giảm áp lực lên cơ bàn chân.
- Massage chân thường xuyên nếu bạn phải đứng lâu hoặc di chuyển nhiều.
- Khởi động kỹ trước khi tập thể dục hoặc chơi thể thao. Những người tham gia các hoạt động thể thao có áp lực lớn lên cơ bàn chân như aerobic, ballet, chạy bộ… nên lưu ý về khởi động. Ngoài ra, hạn chế tập thể dục trên bề mặt cứng và gồ ghề, đồng thời thực hiện đúng kỹ thuật để tránh chấn thương.
- Khi đứng lên, đi lại hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày, hãy đảm bảo trọng lượng và lực tác động của cơ thể được phân bố đều lên cả hai chân.
- Tránh lặp đi lặp lại cùng một động tác gây áp lực lên cơ bàn chân, vì đó có thể tạo ra áp lực quá lớn, gây rách và viêm cơ.
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình của Hệ thống BVĐK Tâm Anh là nơi tập trung các chuyên gia hàng đầu, các bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm và nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến, PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa, TS.BS Tăng Hà Nam Anh, ThS.BS Trần Anh Vũ, BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS Lê Đình Khoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng, TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Trung tâm là một trong những đơn vị hàng đầu trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.
Trung tâm còn trang bị các thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để phát hiện sớm tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý cơ xương khớp…
Trung tâm BVĐK Tâm Anh cũng có phòng khám và khu vực nội trú cao cấp, khu vực phục hồi chức năng hiện đại, quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện để giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, vui lòng liên hệ:
Viêm cân gan bàn chân là một vấn đề phổ biến gây ra cơn đau khó chịu. Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng di chuyển và hoạt động hàng ngày. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở bàn chân, hãy đi khám sàng lọc càng sớm càng tốt để có liệu pháp can thiệp kịp thời và ngăn chặn tình trạng bệnh trở nên nặng nề.
