Vị trí địa lý
Phú Thọ là tỉnh ở miền núi trung du Bắc Bộ, có vị trí từ 20°55′ đến 21°43′ vĩ độ Bắc và từ 104°48′ đến 105°27′ kinh độ Đông. Tỉnh giáp với Tuyên Quang về phía Bắc, Hòa Bình về phía Nam, Vĩnh Phúc về phía Đông, Hà Nội về phía Đông Nam, và Sơn La, Yên Bái về phía Tây. Phú Thọ nằm ở vị trí trung tâm tiểu vùng Tây – Đông – Bắc, cách trung tâm Hà Nội khoảng 80km về phía Bắc và cách sân bay Quốc tế Nội Bài khoảng 60km. Với vị trí “ngã ba sông” – nơi giao nhau của sông Hồng, sông Đà và sông Lô, Phú Thọ là đầu mối trung chuyển, giao lưu kinh tế giữa các tỉnh vùng đồng bằng Bắc Bộ và miền núi phía Bắc, cũng như hai tỉnh Quảng Tây, Vân Nam của Trung Quốc. Đồng thời, tỉnh nằm ở vị trí thuận lợi trên các tuyến giao thông quan trọng như đường bộ, đường sắt, và đường thủy.
Địa hình, địa mạo
Phú Thọ được chia thành hai tiểu vùng dựa trên địa hình. Tiểu vùng Tây Nam, gồm các huyện Thanh Sơn, Tân Sơn, Yên Lập, Tam Nông, Thanh Thủy, Cẩm Khê và một phần của Hạ Hòa, có diện tích tự nhiên gần 2.400km2, và độ cao trung bình từ 200 – 500m so với mặt nước biển. Đây là khu vực thuận lợi để phát triển nông nghiệp và du lịch sinh thái. Tiểu vùng Đông Bắc, gồm thành phố Việt Trì, thị xã Phú Thọ và các huyện Lâm Thao, Phù Ninh, Thanh Ba, Đoan Hùng và phần còn lại của Hạ Hòa, có diện tích tự nhiên 1.132,5km2, và địa hình chủ yếu là đồi gò thấp phát triển trên phù sa cổ ở độ cao từ 50 – 200m. Khu vực này thuận lợi cho phát triển công nghiệp, nông nghiệp và du lịch.
Khí hậu
Phú Thọ nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, có mùa đông khô và mùa hè nắng nóng. Nhiệt độ trung bình là 23 độ C, lượng mưa hàng năm từ 1.600 – 1.800mm, độ ẩm không khí trung bình là 85 – 87%.
Thủy văn
Phú Thọ có hệ thống sông ngòi phân bố đồng đều, gồm 3 con sông lớn là Sông Hồng, Sông Đà và Sông Lô cùng hàng chục sông, suối nhỏ khác. Hệ thống sông, suối của tỉnh đã tạo ra nguồn cung cấp nước chủ yếu cho sản xuất và sinh hoạt. Cảng sông Việt Trì là một trong 3 cảng lớn ở miền Bắc có công suất khai thác lên tới 1,0 triệu tấn/năm.
Phát triển du lịch Phú Thọ
Phú Thọ là mảnh đất cội nguồn của dân tộc Việt Nam, với lịch sử văn hóa lâu đời và nền văn hóa đa dạng. Tỉnh có nhiều di tích lịch sử như Đền Hùng, đền Mẫu Âu Cơ, và Đền Lê Lợi. Ngoài ra, cũng có nhiều danh lam thắng cảnh tự nhiên đẹp như Vườn Quốc gia Xuân Sơn và mỏ nước khoáng nóng Thanh Thủy. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan Phú Thọ cũng là những di sản văn hóa quan trọng. Tỉnh đã có các biện pháp bảo tồn và phát triển du lịch nhằm tăng cường giá trị du lịch của địa phương.
Di sản văn hóa thế giới
Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan Phú Thọ được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Cả hai di sản này đã được tỉnh Phú Thọ và các nhà chức trách rất chú trọng trong việc bảo tồn và phát triển. Các nghi lễ và truyền thống liên quan đã được truyền đạt và truyền thống qua các thế hệ.
