Đau thắt lưng là bệnh gì?
Đau thắt lưng là tình trạng đau nhức vùng lưng dưới, có thể ảnh hưởng lớn tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tàn phế. Đau thắt lưng thường xuất phát từ chấn thương như bong gân, căng cơ và thậm chí tư thế sai khiến. Cơn đau cấp có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần, trong khi đau lưng mạn tính có thể kéo dài hơn 3 tháng. Vùng cột sống thắt lưng gồm 5 đốt sống từ L1 – L5 cùng hệ thống cơ, gân, và dây chằng bao quanh. Cột sống này có nhiệm vụ nâng đỡ, tạo đường cong cho cơ thể và là mắt xích quan trọng trong hệ thống truyền tín hiệu từ não đến chân, giúp chúng ta di chuyển dễ dàng.
Triệu chứng đau vùng thắt lưng
Triệu chứng đau dưới thắt lưng có thể khác nhau tùy thuộc vào yếu tố khởi phát, nguyên nhân gây đau và mức độ nghiêm trọng. Phần lớn người bệnh bị đau lưng sau một chấn thương, té ngã, khi ngồi hay đứng lâu, và khi nâng vật nặng. Một số trường hợp cơn đau xuất hiện cả khi nghỉ ngơi. Các cơn đau lưng dưới gần mông diễn ra ngày càng thường xuyên hơn. Đau có thể lan xuống cẳng chân hoặc bàn chân, gây tê bì và châm chích. Cảm giác đau thường tăng lên khi vận động nhiều, khi cúi, khi đứng, và ngồi lâu. Ban ngày, đau nhiều hơn ban đêm. Nếu tình trạng đau tăng khi nghỉ ngơi, giảm khi vận động, và đau nhiều vào ban đêm, cần nghĩ đến các bệnh lý viêm khớp cột sống. Nếu đau lưng dưới kèm yếu liệt hai chân, đi tiêu không kiểm soát, sốt cao lạnh run, hoặc đau sau té ngã/chấn thương nhẹ, cần đi đến bệnh viện để được thăm khám và chẩn đoán các tình trạng nguy hiểm và có hướng xử lý kịp thời, ngăn ngừa biến chứng.
Nguyên nhân gây đau mỏi thắt lưng
1. Thoái hóa cột sống lưng
Ở người già, vùng cột sống thắt lưng dần bị thoái hóa theo thời gian, đặc biệt ở sụn khớp và đĩa đệm, gây ra những cơn đau thắt lưng âm ỉ và liên tục. Cơn đau sẽ gia tăng mỗi khi cúi xuống, xoay người hoặc nâng vật.
2. Thoát vị đĩa đệm thắt lưng
Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi phần nhân nhầy của đĩa đệm bị chèn ép lên rễ dây thần kinh. Đây là tình trạng nguy hiểm có thể gây chèn ép tủy sống và gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như rối loạn đi tiểu tiểu, yếu liệt chân, mất cảm giác.
3. Đau thần kinh tọa
Đau thần kinh tọa là tình trạng đau dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa, từ lưng dưới qua hông, mông và xuống dưới mỗi chân. Bệnh thường do thoát vị đĩa đệm tại cột sống thắt lưng. Ngoài cảm giác đau, người bệnh còn có cảm giác tê bì và châm chích vùng mông đùi, căng chân.
4. Hẹp ống sống
Hẹp ống sống là tình trạng không gian trong ống sống bị thu hẹp, tạo áp lực lên các rễ thần kinh và tủy sống. Nhiều vị trí ống sống có thể bị hẹp, thường gặp ở vùng thắt lưng và cổ. Tình trạng này có thể gây chèn ép tủy sống và gây đau vùng thắt lưng và đau thần kinh tọa.
5. Gãy đốt sống do loãng xương
Nguy cơ gãy xương tăng khi người già bị loãng xương. Gãy xương thắt lưng cao có thể gây đau nhức, hạn chế vận động và giới hạn khả năng tự chăm sóc bản thân.
6. Viêm cột sống dính khớp
Viêm cột sống dính khớp là tình trạng tổn thương ở khớp cùng chậu, cột sống, các khớp ở chi và thậm chí là điểm bám gân. Triệu chứng đau vùng thắt lưng thường bắt đầu vào buổi tối và sáng sớm, và giảm dần khi cử động.
7. Đau cơ xơ hóa
Đau cơ xơ hóa là tình trạng đau do sự tác động từ não bộ đến việc xử lý tín hiệu đau. Bệnh thường gây ra cơn đau cơ xương lan tỏa toàn bộ cơ thể, bao gồm cả vùng thắt lưng.
8. Cong vẹo cột sống
Cong vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong bất thường sang một bên. Tình trạng này có thể gây đau và tạo lực lên cơ bắp, gân, và đốt sống.
9. Bệnh không liên quan đến xương khớp
Một số bệnh lý như tổn thương thận, viêm ruột thừa, viêm tụy, và các bệnh lý phụ khoa cũng có thể gây đau vùng thắt lưng.
10. Yếu tố nguy cơ
Các yếu tố như tuổi tác, cân nặng, sức khỏe tổng thể, nghề nghiệp, bệnh lý, và sức khỏe tinh thần cũng có thể tăng nguy cơ bị đau lưng.
Biến chứng có thể gặp phải
Nếu không điều trị kịp thời, đau lưng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Ở mức độ nhẹ, bệnh ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày như ngồi xuống và đứng lên. Tuy nhiên, trong các trường hợp nghiêm trọng hơn, cơn đau có thể lan rộng và gây teo cơ đùi, cẳng chân, và hạn chế tầm vận động, thậm chí là bại liệt. Do đó, điều trị kịp thời là rất quan trọng.
Phương pháp chẩn đoán đau nhức vùng thắt lưng
Phương pháp chẩn đoán đau nhức vùng thắt lưng thường bao gồm việc yêu cầu người bệnh cung cấp thông tin về tiền sử bệnh, triệu chứng hiện tại, và mức độ cơn đau. Ngoài ra, cũng có thể sử dụng các phương pháp hình ảnh như chụp X-quang, CT, hoặc MRI để phát hiện các dấu hiệu bất thường. Điện cơ là một phương pháp khác giúp đo xung điện do các dây thần kinh tạo ra, từ đó phát hiện tình trạng chèn ép dây thần kinh.
Phương pháp điều trị đau thắt lưng
1. Chăm sóc tại nhà
Đau thắt lưng thường thuyên giảm khi được chăm sóc tại nhà đúng cách. Bạn nên dừng ngay những hoạt động thể chất, chườm đá vào vùng thắt lưng. Nằm nghiêng và co đầu gối lên để giảm áp lực lên lưng. Chườm nóng hay tắm nước ấm và massage thường xuyên để thư giãn cơ lưng bị căng cứng. Thực hiện các bài tập hỗ trợ điều trị theo hướng dẫn từ bác sĩ để đẩy nhanh quá trình hồi phục và ngăn ngừa cơn đau tái phát.
2. Dùng thuốc
Thuốc giãn cơ, thuốc chống viêm, hoặc tiêm corticosteroid có thể được sử dụng để giảm đau và viêm. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc chỉ mang tính tạm thời và có nguy cơ tái phát. Việc uống thuốc giảm đau cần được hướng dẫn từ bác sĩ để tránh tác dụng phụ nghiêm trọng.
3. Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu như siêu âm, chiếu laser, và kích thích điện cũng có thể được chỉ định để cải thiện tình trạng đau và thư giãn cơ lưng. Kỹ thuật viên vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn bạn thực hiện các bài tập tăng cường sức mạnh cho cơ lưng và cơ bụng. Liệu pháp nhận thức-hành vi, dựa trên việc khuyến khích suy nghĩ tích cực và lạc quan, cũng có thể được sử dụng trong điều trị đau lưng.
4. Phẫu thuật
Trong các trường hợp nặng, phẫu thuật vùng thắt lưng có thể được xem xét. Tuy nhiên, phẫu thuật cần được thực hiện tại các bệnh viện có chuyên môn và kỹ thuật cao để giảm rủi ro và tối ưu hóa kết quả.
Biện pháp phòng ngừa đau thắt lưng
Để giảm nguy cơ đau thắt lưng, bạn nên lưu ý:
- Nâng vác vật nặng cần đúng tư thế và sử dụng đôi chân để chịu lực, tránh dùng sức vùng lưng.
- Sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng và stress liên tục.
- Người làm văn phòng nên chọn ghế có chiều cao phù hợp và thực hiện động tác xoay người thường xuyên.
- Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để tập thể dục thể thao.
- Kiểm soát cân nặng và đảm bảo bổ sung đầy đủ dưỡng chất.
- Duy trì thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ để sớm nhận biết dấu hiệu bệnh.
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, cung cấp điều trị chuyên môn và hiện đại cho các bệnh về cơ xương khớp. Với đội ngũ chuyên gia và các trang thiết bị y tế hiện đại, chúng tôi cam kết mang lại sự chăm sóc tốt nhất cho bệnh nhân. Để biết thêm thông tin, vui lòng truy cập Dnulib.
