1. Khái niệm tiền tệ là gì?
Khi nhắc đến tiền tệ, hầu hết mọi người đều biết rằng đó là một phương tiện được sử dụng trong các giao dịch thanh toán. Tuy nhiên, không phải ai cũng thực sự hiểu rõ về khái niệm tiền tệ.
1.1 Định nghĩa về tiền tệ
Tiền tệ là một công cụ thanh toán được công nhận theo quy định của pháp luật, được sử dụng để trao đổi hàng hóa, dịch vụ trong một khu vực, quốc gia hoặc điều chỉnh hoạt động kinh tế. Do đó, tiền tệ còn được gọi là “tiền lưu thông”.
Thường thì, tiền tệ được phát hành bởi cơ quan nhà nước (như ngân hàng trung ương). Tuy nhiên, tiền tệ không có giá trị thực sự. Giá trị của nó phụ thuộc vào giá trị mà nó đại diện, tùy thuộc vào nền kinh tế và nhà phát hành.
Hiện nay, có rất nhiều quan điểm và ý kiến về tiền tệ là gì, tùy thuộc vào từng góc nhìn khác nhau:
- Theo Mác, tiền tệ là một loại hàng hoá, nhưng nó không thuộc về thế giới hàng hoá thông thường. Tiền tệ được sử dụng để đo lường giá trị của tất cả các loại hàng hoá khác.
- Theo các nhà kinh tế, tiền tệ là bất cứ thứ gì được chấp nhận trong việc thanh toán hàng hoá, dịch vụ hoặc trong việc trả nợ.
- Theo nghiên cứu, tiền tệ là phương tiện chứng minh tốc độ phát triển của một nền kinh tế và là bằng chứng cho sự phát triển trong lịch sử.
- Theo quan điểm thương mại, tiền tệ là biểu hiện của sự giàu có. Một quốc gia được coi là giàu có khi có nhiều tiền tệ trong tài sản của họ.
- Theo quan điểm nông nghiệp, tiền tệ chỉ là một thứ hư ảo, chỉ có tác dụng như chất bôi trơn cho hoạt động kinh tế.
- Theo N. Gregory Mankiw, tiền tệ là một số lượng tài sản có thể sử dụng ngay để thực hiện các giao dịch.
- Theo Frederic S. Mishkin, tiền tệ là bất cứ thứ gì được chấp nhận để trao đổi hàng hoá, dịch vụ hoặc trong việc thanh toán các khoản nợ.
1.2 Sự ra đời của tiền tệ
Trong thời đại cổ đại, khi tiền chưa tồn tại, con người mua bán hàng hóa, dịch vụ bằng cách trao đổi những sản phẩm có giá trị tương đương.
Vào khoảng 3000 trước Công nguyên, tiền xu đã ra đời. Những đồng tiền xu đầu tiên được đúc bởi người Lưỡng Hà (khu vực ngày nay là Iraq). Ban đầu, tiền xu được làm từ đồng, sau đó là sắt. Sự ra đời của tiền xu đã giúp việc thanh toán trở nên tiện lợi hơn so với việc sử dụng trọng lượng hàng hóa để trao đổi. Cải tiến này đã thúc đẩy hoạt động mua bán.
Từ năm 600-1455, tiền giấy xuất hiện, xuất phát từ Trung Quốc. Tiếp theo đó, ngân hàng Thụy Điển ở châu Âu cũng bắt đầu sản xuất tiền giấy. Vào thập kỷ 1690, tiền giấy đã trở nên phổ biến tại nước Mỹ.
Sau một quá trình phát triển dài, tiền tệ đã được chấp nhận chính thức làm tiền đại diện trong quá trình trao đổi hàng hóa. Ngân hàng và các nhà kinh doanh đã có thể thanh toán bằng cách sử dụng các biên nhận trên tờ hóa đơn, có thể quy đổi thành tiền mặt. Những tờ hóa đơn này đã được sử dụng rộng rãi và có giá trị như tiền.
Ngày nay, ngoài tiền xu và tiền giấy, còn xuất hiện các loại tiền điện tử, tiền mã hóa. Tuy nhiên, những loại tiền này không được chính phủ bảo hộ.
1.3 Các hình thái của tiền tệ
Trong quá trình phát triển lịch sử của nhân loại, đã xuất hiện và được sử dụng nhiều loại tiền tệ khác nhau, phân thành 4 hình thái chính:
- Hình thái hàng hóa: Đây là hình thái đầu tiên của tiền tệ. Hàng hóa được sử dụng làm vật trung gian để trao đổi và mua bán hàng hóa.
- Hình thái tín tệ: Đây là hình thái tiền tệ không có giá trị vật chất, mà chỉ có giá trị nhờ lòng tin của mọi người và được sử dụng và lưu thông. Nó bao gồm hai loại tiền kim loại và tiền giấy.
- Hình thái bút tệ: Đây là hình thái tiền tệ phi vật chất, không có hình dạng hữu hình. Đây là hình thức tiền tệ ghi sổ với các con số thanh toán hay chuyển tiền được hiển thị trên tài khoản ngân hàng như séc, lệnh chuyển tiền,…
- Hình thái tiền điện tử: Đây là loại tiền tệ kỹ thuật số được sử dụng để thanh toán tự động. Tiền điện tử sử dụng thuật toán để đảm bảo an toàn và xác nhận giao dịch. Hình thái này có giới hạn cơ sở dữ liệu và chưa được chính thức công nhận.
2. Phân tích bản chất của tiền tệ
Bản chất của tiền tệ là một loại hàng hóa đặc biệt, là vật ngang giá chung giữa các hàng hóa khác, là vật trung gian trong quá trình trao đổi hàng hóa, là công cụ giúp quá trình mua bán trở nên thuận tiện và dễ dàng hơn.
Để hiểu rõ hơn về bản chất của tiền tệ, hãy tìm hiểu hai thuộc tính cơ bản của nó:
- Giá trị sử dụng của tiền tệ:
- Đây là khả năng đáp ứng nhu cầu trao đổi của xã hội, nhu cầu sử dụng tiền tệ làm trung gian trong quá trình trao đổi. Điều này có nghĩa là tiền tệ chỉ tồn tại khi xã hội có nhu cầu sử dụng nó.
- Giá trị sử dụng của tiền tệ phụ thuộc vào quy định của xã hội, và tiền tệ sẽ tồn tại khi xã hội công nhận vai trò của nó.
- Giá trị của tiền: Được thể hiện qua sức mua, đó là khả năng trao đổi tiền tệ sang các mặt hàng khác trong quá trình trao đổi. Sức mua này được xem xét trên toàn bộ thị trường của các hàng hoá.
3. Chức năng của tiền tệ là gì?
Chúng ta đã tìm hiểu về bản chất của tiền tệ, vậy tiền tệ có chức năng và đóng góp gì vào sự phát triển của một nền kinh tế? Dưới đây là 5 chức năng cơ bản nhưng rất quan trọng của tiền tệ.
3.1 Phương tiện trao đổi
Quá trình trao đổi hàng hóa trực tiếp giữa các chủ thể dần dần được thay thế bằng hình thức gián tiếp khi tiền tệ ra đời. Tiền tệ đóng vai trò là vật trung gian, vật ngang giá chung. Tiền tệ giúp việc mua bán diễn ra một cách thuận tiện và nhanh chóng.
3.2 Phương tiện đo lường giá trị
Tiền tệ được sử dụng để định giá trị của hàng hóa, dịch vụ. Mỗi mặt hàng sẽ được quy định giá trị thông qua tiền tệ, tương tự như cách chúng ta đo lường trọng lượng bằng cân hoặc đo chiều dài bằng mét.
Giá trị của hàng hóa khi được biểu thị bằng tiền tệ được gọi là giá cả. Giá cả này phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như giá trị của hàng hóa, giá trị của tiền tệ và quan hệ cung cầu trên thị trường.
Chức năng này của tiền tệ cũng cho phép đo lường sự phát triển của xã hội và mức sống của con người, từ đó tạo ra một nền kinh tế dựa trên tiền tệ.
3.3 Phương tiện thanh toán
Tiền tệ đơn giản hóa quá trình trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa các chủ thể. Tiền tệ có thể được sử dụng để giao dịch mua bán, trả nợ, nộp thuế,… Tiền tệ được công nhận và có độ chính xác cao trong trao đổi giá trị.
3.4 Phương tiện tích luỹ
Tiền tệ được xem như tài sản tích luỹ khi nó được rút khỏi hoạt động lưu thông trên thị trường và được lưu giữ. Lượng tiền tích trữ càng lớn, càng nhiều tài sản vật chất trong xã hội. Đây là biểu hiện của sự giàu có trong nền kinh tế quốc gia.
3.5 Tiền tệ quốc tế
Tiền tệ được coi là tiền tệ quốc tế khi nó được các quốc gia trên thế giới công nhận và sử dụng theo tỷ giá hối đoái (chênh lệch giá trị đồng tiền giữa các quốc gia). Tỷ giá hối đoái được xác định dựa trên nền kinh tế của từng quốc gia. Điều này là phương tiện thanh toán quốc tế.
4. Chính sách tiền tệ
Chính sách tiền tệ được chia thành 2 loại dựa trên mục tiêu và phương pháp hoạt động:
- Chính sách tiền tệ mở rộng: Mở rộng cung tiền để làm giảm lãi suất, tăng tổng cầu, áp dụng khi kinh tế suy thoái. Điều này được thực hiện bằng cách mua các giấy tờ giá trị trên thị trường chứng khoán, giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc hoặc giảm lãi suất chiết khấu trên thị trường.
- Chính sách tiền tệ thu hẹp: Giảm cung tiền, tăng lãi suất nhằm giảm mức lạm phát, áp dụng khi kinh tế đang tăng lên. Điều này được thực hiện bằng cách bán các giấy tờ giá trị trên thị trường chứng khoán, tăng mức dự trữ bắt buộc hoặc tăng mức lãi suất chiết khấu.
Bài viết trên đã giải đáp những thắc mắc về khái niệm tiền tệ là gì, phân tích bản chất và chức năng của tiền tệ. Hy vọng rằng thông tin này sẽ giúp bạn hiểu thêm và nắm rõ hơn về các loại tiền tệ đang được sử dụng trên thị trường. Nếu còn câu hỏi nào khác, hãy liên hệ với chúng tôi tại 19006192 để được trợ giúp và giải đáp thêm.
Được chỉnh sửa bởi: dnulib.edu.vn
