Dioxin là một nhóm các chất hóa học có độc tính cao và có hại cho sức khỏe. Chúng có thể gây ra vấn đề về sinh sản, phát triển và hệ thống miễn dịch. Ngoài ra, chúng cũng có thể gây rối loạn nội tiết tố và dẫn đến ung thư. Dioxin được coi là chất gây ô nhiễm môi trường khó phân hủy, tồn tại trong môi trường trong nhiều năm. Chúng có thể được tìm thấy khắp mọi nơi xung quanh chúng ta. Mặc dù một số quốc gia đang cố gắng giảm sản xuất dioxin trong công nghiệp, việc loại bỏ hoàn toàn chúng là điều rất khó khăn. Dioxin có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau như quá trình đốt cháy chất thải, sử dụng nhiên liệu như gỗ, than hoặc dầu, các sự kiện tự nhiên như hoạt động núi lửa và cháy rừng, các quy trình công nghiệp như tẩy trắng bột giấy bằng clo và nấu chảy, sản xuất thuốc diệt cỏ và thuốc trừ sâu, tái chế các sản phẩm điện tử và hút thuốc lá. Dioxin có thể di chuyển xa trong không khí hoặc nước và khi lắng xuống đất và trầm tích, chúng có thể tồn tại trong môi trường trong thời gian dài.
Đi-ô-xin đến từ đâu?
Dioxin là chất độc hóa học có mặt ở hầu hết mọi nơi trên thế giới. Dioxin có dạng như những hạt cực nhỏ mà con người không thể nhìn thấy. Chúng có thể tồn tại trong môi trường do nhiều nguồn như quá trình đốt cháy chất thải, sử dụng nhiên liệu, các hiện tượng tự nhiên như hoạt động núi lửa và cháy rừng, quy trình công nghiệp và hút thuốc lá. Dioxin cũng có thể di chuyển xa trong không khí và nước. Khi lắng xuống đất và trầm tích, chúng có thể tồn tại trong môi trường trong thời gian dài. Cá và các sinh vật khác có thể nuốt hoặc hấp thụ dioxin từ chuỗi thức ăn, và dioxin có xu hướng tích tụ trong chất béo. Con người có thể tiếp xúc với dioxin qua việc tiêu thụ thực phẩm, uống nước hoặc hít thở không khí ô nhiễm.
Tác hại của Dioxin
Dioxin đã được nghiên cứu và có tác dụng phụ đa dạng lên sức khỏe con người. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các báo cáo về ô nhiễm dioxin thường xảy ra ở các nước công nghiệp phát triển, nơi có hệ thống giám sát và báo cáo. Tuy nhiên, trong những nơi khác, mức độ ô nhiễm dioxin có thể không được báo cáo. Có một số trường hợp nhiễm độc dioxin đã xảy ra, ví dụ như sự ô nhiễm thức ăn chăn nuôi từ Ireland năm 2008 hay sự ô nhiễm thức ăn chăn nuôi và các sản phẩm làm từ động vật ở Bỉ và một số nước khác năm 1999. Dioxin có thể tồn tại trong thực phẩm, đặc biệt là trong các sản phẩm động vật như sữa, thịt, cá và động vật có vỏ. Việc ăn thực phẩm chứa dioxin là một trong các nguồn tiếp xúc chính của con người với dioxin.
Dioxin trong sản phẩm vệ sinh và thực phẩm
Trước đây, có lo ngại về việc chất dioxin có thể có trong các sản phẩm vệ sinh và sản phẩm kinh nguyệt, đặc biệt là băng vệ sinh. Một số nhà sản xuất đã sử dụng clo để tẩy trắng trong sản xuất tampon, làm tăng mức độ dioxin. Tuy nhiên, hiện nay không còn sử dụng clo trong sản xuất các sản phẩm này và do đó, mức độ dioxin đã giảm xuống. Tuy nhiên, vẫn chưa có đủ nghiên cứu để chỉ ra cách các hóa chất trong băng vệ sinh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Một số người cũng từng đề cập đến việc chai nước nhựa có chứa dioxin, nhưng các chuyên gia cho rằng điều này không chính xác. Tuy nhiên, các chai nước có thể chứa phthalate bisphenol A (BPA) có thể gây ra các vấn đề về nội tiết và sinh sản.
Các loại dioxin và tác động lên sức khỏe
Có nhiều loại dioxin khác nhau, nhưng 3 loại chính bao gồm clo hóa dibenzo-p-dioxin (CDD), Polychlorinated dibenzofurans (PCDFs) và một số biphenyl polychlorinated (PCB). Mọi người không tạo ra CDD và PCDF, chúng là sản phẩm phụ của các hoạt động con người hoặc tự nhiên. PCB là sản phẩm đã được sản xuất, nhưng không còn sản xuất ở Mỹ nữa. Thường người ta sử dụng thuật ngữ dioxin để chỉ 2,3,7,8-tetrachlorodibenzo-p-dioxin (TCDD), một trong những chất dioxin độc nhất. TCDD đã được liên kết với chất độc màu da cam và cũng được sử dụng trong Chiến tranh Việt Nam để lột lá cây. Tiếp xúc với dioxin có thể gây ra nhiều tác động khác nhau lên sức khỏe, bao gồm ung thư, khuyết tật bẩm sinh, sẩy thai, giảm khả năng sinh sản, ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, gây ra vấn đề về phổi, rối loạn da, và ảnh hưởng tới quá trình phát triển thần kinh của thai nhi.
Cách kiểm soát và giảm nguy cơ phơi nhiễm
Việc phơi nhiễm dioxin có thể gây ra tác động lớn đến sức khỏe con người, do đó, quản lý và giảm nguy cơ phơi nhiễm rất quan trọng. Các biện pháp để giảm nguy cơ phơi nhiễm bao gồm tránh sử dụng thực phẩm chứa nhiều chất béo, kiểm tra mức độ ô nhiễm dioxin trong nước địa phương trước khi đánh bắt cá làm thực phẩm, và tránh đốt cháy vật liệu phế thải ở sân sau. Đốt cháy vật liệu phế thải ở sân sau có thể tạo ra mức độ dioxin cao hơn so với lò đốt công nghiệp. Đồng thời, cũng cần hướng dẫn và tuyên truyền để người dân có nhận thức và biết cách giảm nguy cơ phơi nhiễm dioxin.
Lưu ý: Bài viết này đã được chỉnh sửa bởi dnulib.edu.vn
