BoardgameVN

1. Khám phá ý nghĩa của “trò chơi”

Trong tiếng Đức, “trò chơi” được định nghĩa là bất kỳ hoạt động nào nhằm mang lại sự hài lòng mà không phụ thuộc vào mục đích cụ thể. Tuy nhiên, trong nhận thức của chúng ta, định nghĩa này quá rộng. Chúng ta nên hạn chế khái niệm “trò chơi” vào những hoạt động có luật chơi như Cờ Vua, Man’s Morris, Checkers, Halma, Go, Parchisi, Cờ Tỷ Phú, Scrabble, Skat, Rummy, Bridge, Memory, Jack Straws, Dominoes và nhiều trò chơi khác. Để đơn giản, chúng ta có thể gọi chúng là “trò chơi có luật”.

2. Một trò chơi luôn đi kèm với thành phần và luật chơi

Trong hầu hết các trò chơi, luật chơi quan trọng hơn thành phần vật lý. Tuy nhiên, có những trò chơi mà thành phần vật lý trở nên quan trọng hơn luật chơi, chẳng hạn như các trò chơi hành động như Looping Loutie.

Thành phần được coi là phần cứng và luật chơi được coi là phần mềm của trò chơi. Cả hai phần này cần có để tạo thành một trò chơi đầy đủ. Mặc dù có thể tồn tại độc lập, nhưng nếu thiếu một trong hai phần, không thể coi đó là một trò chơi hoàn chỉnh.

Trong quá khứ, các nhà khảo cổ đã tìm thấy các bàn cờ và các quân cờ, nhưng không ai biết luật chơi của những trò chơi này được chơi như thế nào. Chúng ta sẽ không bao giờ biết chính xác những trò chơi này đã được chơi như thế nào.

Thành phần và luật chơi có thể được kết hợp như sau:

· Một bộ thành phần có thể được sử dụng với nhiều luật chơi khác nhau.

· Một bộ luật chơi có thể được sử dụng với nhiều thành phần khác nhau để chơi.

Chẳng hạn, nếu chúng ta có một bộ luật chơi của trò chơi Halma nhưng thiếu bàn cờ và quân cờ, chúng ta có thể xây dựng lại trò chơi này bằng cách:

· Thiết kế bàn cờ như thế nào?

· Số lượng ô trên bàn cờ?

· Hình dạng của ô như thế nào: hình vuông, hình lục giác hay hình tròn?

· Cách bố trí các ô trên bàn cờ?

· Các ô có cùng kích cỡ hay khác nhau?

· Số lượng quân cờ cần có?

· Hình dạng của quân cờ: có phải một quân cờ chiếm nhiều ô khi chơi hay không?

Vì vậy, luật chơi không phải là một tiêu chí đủ để xác định một trò chơi! Trừ khi luật chơi có hình ảnh thành phần và các tình huống trong trò chơi.

3. Tiêu chí của một trò chơi là gì?

Có một số tiêu chí áp dụng cho tất cả các trò chơi và tiêu chí áp dụng cho “trò chơi có luật”:

· Luật chơi

· Mục tiêu

· Tiến trình của trò chơi không bao giờ giống nhau – yếu tố cơ hội

· Sự cạnh tranh

3.1 Luật chơi

Luật chơi và thành phần xác định một trò chơi. Mọi thứ trong luật chơi đều là một phần của trò chơi, còn những thứ không có trong luật chơi thì không thuộc về trò chơi. Luật chơi là biên giới và trái tim của một trò chơi.

3.2 Mục tiêu

Tất cả các trò chơi đều có mục tiêu của riêng chúng. Có hai cách định nghĩa mục tiêu:

· Điều kiện chiến thắng hoặc yêu cầu

· Chiến thuật cần thiết để thắng trò chơi

Chẳng hạn, trong trò chơi Cờ Vây, điều kiện chiến thắng là kiếm được số điểm cao nhất. Để đạt được điều này, người chơi phải chiếm được nhiều ô trên bàn cờ. Vì vậy, mục tiêu của trò chơi là chiến thuật mà người chơi cần thực hiện để chiến thắng.

Hầu hết các trò chơi đều có các mục tiêu tương tự nhau. Mục tiêu của một trò chơi phải là một điều có thể đo lường, tương đối đơn giản và có thể thể hiện trong trò chơi.

3.3 Tiến trình của trò chơi không bao giờ giống nhau – yếu tố cơ hội

Yếu tố này chỉ có thể tìm thấy trong trò chơi và không tồn tại trong các phương tiện giải trí khác. Trong mỗi trò chơi, bạn có thể chơi nhiều lần nhưng tiến trình của mỗi lần chơi sẽ khác nhau. Đặc biệt, tiến trình của một trò chơi là bí ẩn và không ai có thể chắc chắn ai sẽ thắng. Điều này làm cho trò chơi trở nên thú vị và hấp dẫn. Lý do nằm trong luật chơi và cơ hội trong trò chơi, tạo ra sự không chắc chắn trong mỗi ván chơi.

Chơi trò chơi là một thử nghiệm với cơ hội. Cơ hội được trải nghiệm trong trò chơi thông qua các yếu tố ngẫu nhiên như may mắn và rủi ro. Tuy nhiên, những trò chơi mà phụ thuộc quá nhiều vào cơ hội và không đưa ra cơ hội cho người chơi phát triển thường trở nên chán chường.

Ngược lại, cơ hội mang đến sự không thể dự đoán và thú vị trong trò chơi, khiến cho tiến trình trò chơi luôn thay đổi mỗi lần chơi. Cách mà cơ hội được áp dụng vào trò chơi bao gồm:

· Sử dụng công cụ ngẫu nhiên như xúc xắc

· Bố trí ban đầu khác nhau

· Thông tin không hoàn hảo

· Số lượng lựa chọn rất lớn

Một số trò chơi thuần chiến thuật cũng có yếu tố cơ hội. Nếu không có yếu tố này, tiến trình trò chơi sẽ dễ dự đoán và không thú vị. Trong những trò chơi thuần chiến thuật như vậy, cơ hội được thể hiện qua sự lựa chọn từ nhiều khả năng tính toán. Do quá nhiều khả năng tính toán, không ai biết chiến thuật nào là tốt nhất để đạt được chiến thắng.

Tất cả những trò chơi tạo ra tiến trình không đổi không thuộc vào “trò chơi có luật”. Đó là những trò chơi như câu đố, mà mất đi sự hấp dẫn khi vấn đề đã được giải quyết. Những trò chơi chơi một mình có tiến trình thay đổi khác nhau mỗi lần chơi thuộc vào “trò chơi có luật”. Đó là những trò chơi như Patience.

3.4 Sự cạnh tranh

Mỗi trò chơi thể hiện sự cạnh tranh. Người chơi cạnh tranh trong một trò chơi, có người thắng và người thua. Ngay cả trong trường hợp các người chơi là đồng đội hoặc cùng trong một đội, sự cạnh tranh vẫn tồn tại. Trong trường hợp này, người chơi đấu tranh với nhau chống lại một tình huống nhất định trong trò chơi. Tương tự, trong những trò chơi chơi một mình như Patience, sự cạnh tranh cần có một hệ thống để so sánh kết quả của trò chơi.

4. Tiêu chí cơ bản

Để xác định những gì là hoặc không là trò chơi, có một số tiêu chí cơ bản áp dụng không chỉ cho “trò chơi có luật” mà còn cho tất cả các trò chơi. Dưới đây là các tiêu chí mà tất cả các trò chơi đều phải tuân thủ:

· Mang lại trải nghiệm thú vị thông qua hoạt động chủ động

· Cung cấp sự công bằng cho tất cả người chơi

· Tạo ra một không gian tự do để người chơi tận hưởng

· Kích thích sự tham gia tích cực và sáng tạo của người chơi

· Đắm mình trong thế giới của trò chơi

4.1 Kinh nghiệm thông thường

Trò chơi mang mọi người lại gần nhau, không phân biệt giới tính, tuổi tác và chủng tộc. Hầu hết các trò chơi đều được chơi bởi nhiều người, tạo ra những trải nghiệm nhóm mà vẫn kéo dài sau khi trò chơi kết thúc. Cũng có những trò chơi mà chỉ được chơi một mình, gọi là trò chơi solitaire và thường là các trò chơi máy tính.

4.2 Cung cấp sự công bằng

Trong một trò chơi, tất cả người chơi đều được đối xử công bằng và có cơ hội như nhau để chiến thắng. Điều này là một trong những lý do tại sao trẻ em thích chơi trò chơi, bởi khi chơi cùng người lớn, chúng vẫn được đối xử công bằng.

4.3 Tạo ra sự tự do

Chơi trò chơi là một lựa chọn của mỗi người. Không ai bắt buộc bạn phải chơi. Chơi trò chơi không giống như làm việc, không có cam kết, không có áp lực. Vì vậy, chúng ta có thể nói rằng chơi trò chơi nghĩa là được tự do. Sự tự do này là nền tảng của tất cả các trò chơi. Đây là giá trị của thuật ngữ “trò chơi”.

4.4 Hoạt động chủ động

Trong khi bất kỳ ai cũng có thể đọc sách, xem TV hoặc nghe nhạc, nhưng không phải hoạt động nào cũng mang tính chủ động. Trong thời đại hiện tại, hầu hết các hoạt động giải trí cuốn người ta vào tình huống bị động, trong khi trò chơi có thể kích thích hoạt động tích cực và chủ động. Tuỳ thuộc vào trò chơi, những hoạt động sau có thể thực hiện:

Lĩnh vực tinh thần

· Suy nghĩ, kết hợp

· Lập kế hoạch

· Đưa ra quyết định

· Tập trung

· Rèn luyện tâm trí

· Tiếp thu kiến thức

· Hiểu sự tác động của hệ thống

Lĩnh vực cảm xúc

· Chấp nhận luật chơi

· Học cách làm việc cùng người khác

· Học cách chấp nhận thất bại

· Học về chính mình và người khác

· Sử dụng sáng tạo

Lĩnh vực kỹ năng

· Tập luyện kỹ năng

· Tập luyện phản ứng

Tôi chắc chắn rằng trò chơi không cần mục đích cụ thể, nhưng chúng không phải là vô ích. Hoạt động là nền tảng của tất cả các trò chơi và chứng minh giá trị của chúng.

4.5 Đắm mình trong thế giới của trò chơi

Người chơi luôn quên đi thực tại và đắm chìm vào thế giới của trò chơi. Thế giới của trò chơi này tương tự như thực tại. Tiến trình của thực tại và tiến trình của thế giới trò chơi vẫn được điều khiển bởi những yếu tố tương tự:

· Luật/ quy luật (luật tự nhiên và luật con người – luật trò chơi)

· Cơ hội

· Ý chí tự do (trong giới hạn của luật định trước)

· Sự cạnh tranh (đạt được điều tốt nhất)

· Tiến trình và kết quả là bí ẩn

Trái với những điểm tương đồng này, thế giới trò chơi không phải là thế giới thường ngày và thực tại không phải là thế giới trò chơi. Thế giới trò chơi có không gian hạn chế và có kiến thức khác biệt về thời gian.

Một trò chơi chỉ là một trò chơi, mọi thứ diễn ra trong trò chơi chỉ tồn tại trong thế giới trò chơi. Trừ khi kết quả của trò chơi ảnh hưởng mạnh đến thực tại. Trong trường hợp này, trò chơi trở thành hiện thực, ví dụ như các trò chơi cờ bạc như Roulette, Poker, Black Jack hoặc các hoạt động thể thao chuyên nghiệp như Rugby, Baseball, Ice Hockey, Cricket, Olympic Games, giải vô địch cờ vua và rất nhiều trò chơi khác. Đối với những trò chơi thực tế như vậy, nguyên tắc “tự do” bị mất đi. Trong những trò chơi thực tế, bạn chơi dựa trên sự cam kết, không phải dựa trên tự do. Kết quả của những trò chơi như vậy ảnh hưởng lớn đến thực tế.

Trò chơi mang lại sự giải trí và vui vẻ. Người chơi chỉ có thể cảm nhận được cảm xúc từ thế giới trò chơi và mang nó vào thực tế. Ai cũng có thể dành một buổi tối thú vị và vui vẻ để chơi trò chơi với bạn bè và mang cảm giác vui vẻ này vào thực tế. Bằng cách vượt qua ranh giới nhỏ giữa thế giới thực và thế giới trò chơi, người chơi có thể thư giãn và thoát khỏi thế giới thực, sau đó trở lại với một cách vui vẻ và hạnh phúc.

5. Kết luận

Trò chơi là một lĩnh vực bao gồm thành phần và luật chơi. Chúng có mục tiêu, luôn thay đổi mỗi lần chơi, có yếu tố cơ hội, cạnh tranh, tạo ra trải nghiệm thông thường, công bằng, tự do, hoạt động tích cực, đắm chìm trong thế giới khác và không tác động đến thực tế.

– Wolfgang Kramer (tác giả của El Grande và nhiều trò chơi board game khác đã được đề cử và đoạt giải Spiel des Jahres)

(Dịch bởi Dnulib. Tham khảo tại Dnulib.edu.vn)