Những tranh cãi về vị trí địa lý của Nga
Câu hỏi về vị trí địa lý của Nga thực sự là một câu đố khá phức tạp. Mặc dù 77% diện tích đất nước này nằm ở châu Á, nhưng đa phần dân cư lại sống ở phần lãnh thổ thuộc châu Âu. Ngay tự người Nga cũng tranh cãi với nhau về việc mình thuộc nhóm người nào, châu Âu hay châu Á. Một số người thì cho rằng Nga có một bản sắc rất đặc biệt, không phải châu Âu mà cũng không phải châu Á, mà là sự pha trộn giữa cả hai.
Quốc huy Nga – biểu tượng của bản chất kép của quốc gia
Quốc huy của Nga đã phản ánh sự bất đồng đầu đại bàng với một đầu nằm về phía châu Âu và một đầu nhìn về châu Á (xem hình dưới đây). Đây là một hình ảnh mạnh mẽ và đặc biệt, nó tượng trưng cho sự pha trộn và sự đa dạng mà Nga mang lại.
Ran giới giữa châu Âu và châu Á
Nga có một số đài tưởng niệm đánh dấu ranh giới giữa châu Âu và châu Á. Tuy nhiên, có một số công trình như khối bút tháp “châu Âu-châu Á” ở Orenburg, một thành phố cách Moscow 1.400km về phía đông, đã bị chê trách vì ý tưởng sai lầm rằng sông Ural chia nước Nga thành hai phần, châu Âu và châu Á. Ngày nay, ý tưởng này đã bị coi là sai lầm.
Theo các nhà khoa học, dãy núi Ural tạo ra ranh giới tương đối giữa châu Âu và châu Á ở Nga. Theo đó, lãnh thổ Âu-Á của Nga được chia theo tỷ lệ 23%-77%.
Tự nhận là châu Âu hay châu Á?
Vấn đề khó khăn hơn là liệu Nga tự xem mình là châu Âu hay châu Á. Mặc dù lớn nhất thế giới, diện tích Nga nằm về phía đông dãy Ural (tức là ở nửa châu Á), nhưng đa số dân cư lại tập trung ở phần châu Âu. Khoảng 75% dân số Nga sống ở phần châu Âu của đất nước này. Tuy nhiên, đất nước này cũng có lãnh thổ rộng lớn ở Siberia và Viễn Đông, nơi dân cư ít hơn do khí hậu khắc nghiệt.
Theo Vladimir Kolosov, Chủ tịch Liên minh Địa lý Quốc tế, dân số Nga ở phần châu Á có mật độ chỉ là 2 người trên mỗi kilômét vuông. Hai thành phố lớn nhất của Nga, Moscow và Saint Petersburg, cũng nằm ở châu Âu. Điều này cho thấy phần châu Âu có vai trò quan trọng hơn trong việc xác định bản sắc và tầm quan trọng của Nga.
Tuy nhiên, phần đất châu Á của Nga chính là nơi tập trung một lượng lớn tài nguyên thiên nhiên. Do đó, không thể coi thấp tầm quan trọng của nửa phía đông của nước Nga.
Tran cãi về văn hóa
Câu hỏi về bản sắc của Nga trong mối quan hệ với thế giới bên ngoài đã gây ra tranh cãi từ lâu với hai nhóm có ảnh hưởng lớn nhất trong giới trí thức Nga – nhóm người thân Slav và nhóm người thân phương Tây.
Trong quá khứ, nhóm người thân Slav cho rằng Nga nên dựa vào di sản độc đáo của mình, bao gồm truyền thống, Chính thống giáo và cuộc sống thôn dã. Trong khi đó, nhóm người thân phương Tây ủng hộ ý tưởng hiện đại hóa kiểu châu Âu và chủ nghĩa cá nhân. Cuộc tranh cãi này tiếp tục diễn ra đến ngày nay. Lập luận chính của nhóm người Slav là rằng Nga đã sống ở “giao lộ” giữa các nền văn minh và đã tiếp nhận giá trị văn hóa từ cả châu Âu và châu Á.
Lev Gumilev, một sử gia Nga và nhà ảnh hưởng của phái Á-Âu (phái chủ trương cho rằng Nga là một nước Á-Âu, Đông-Tây), nói rằng “Nga là một nước riêng biệt, kết hợp cả yếu tố của phương Tây và phương Đông”.
Lịch sử phức tạp của Nga trong mối quan hệ với các nước châu Âu và phương Tây nói chung càng làm gia tăng tranh cãi, khiến nhiều người ái quốc Nga cho rằng “Chúng tôi không phải là châu Âu vì châu Âu sẽ không bao giờ đón nhận chúng tôi.”
Alexander Blok, một nhà thơ Nga nổi tiếng đầu thế kỷ 20, đã viết một bài thơ đầy tức giận vào năm 1918 nhằm vào những người châu Âu phủ nhận Nga là châu Âu. Trái lại, bài thơ khác của Blok lại kêu gọi sự đoàn kết giữa người Nga và các láng giềng châu Âu.
Sự tích hợp của Nga với phương Tây
Mặt khác, một số người cho rằng sự tương tác văn hóa giữa Nga và châu Âu vượt trội hơn so với các khác biệt và hiểu lầm chính trị. Alexander Baunov, một nhà báo Nga và tổng biên tập của trang Carnegie.ru, đã viết rằng cả người phương Đông và phương Tây xem Nga gần gũi hơn với phương Tây, ít nhất là về văn hóa.
Baunov viết: “Các khác biệt giữa chúng tôi và các nước phương Tây không nhiều hơn so với các khác biệt giữa Phần Lan và Bồ Đào Nha, Hungary và Ireland, Síp và Ba Lan.”
Kết luận
Trong số các quốc gia trên thế giới, Nga có một bản chất kép đặc biệt, không thuộc châu Âu hay châu Á một cách tuyệt đối. Quốc gia lớn nhất thế giới này có sự tổng hòa giữa cả yếu tố của phương Tây và phương Đông. Dù có tranh cãi về vấn đề bản sắc, Nga vẫn là một đất nước đầy mê hoặc, với bề dày lịch sử và tài nguyên thiên nhiên phong phú.
Dnulib.edu.vn là website với nhiều tài liệu hữu ích về lịch sử, văn hóa và địa lý. Hãy ghé thăm Dnulib để khám phá thêm!
