Ô nhiễm môi trường là một vấn đề rất quan trọng và có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của chúng ta. Để đánh giá mức độ ô nhiễm không khí, chúng ta sử dụng chỉ số AQI. Vậy, AQI là gì và tác động của nó đến sức khỏe như thế nào? Hãy cùng AiHealth tìm hiểu qua bài viết sau đây!
AQI là gì?
Chúng ta thường nghe nhiều về chỉ số AQI trên các phương tiện thông tin đại chúng, trang web, báo chí,… Tuy nhiên vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ AQI là gì. AQI (Air Quality Index – chỉ số chất lượng không khí) là chỉ số báo cáo chất lượng không khí hàng ngày, được sử dụng để đánh giá mức độ ô nhiễm không khí xung quanh chúng ta, xem liệu không khí có sạch sẽ hay ô nhiễm và mức độ ô nhiễm là cao hay thấp.
Đánh giá chất lượng không khí
Theo tính toán của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), chỉ số AQI dựa trên các thông số ô nhiễm môi trường phổ biến, bao gồm:
– Ozone mặt đất: Chất ô nhiễm gốc từ nhà máy, xí nghiệp, xe cộ,… và phản ứng hóa học dưới tác động của ánh sáng mặt trời.
– Hạt mịn: Được đánh giá thông qua chỉ số PM 2.5, PM 10. Chúng có thể xâm nhập vào hệ hô hấp thông qua quá trình thở. Hạt mịn này được hình thành từ nitơ, sunphua, cacbon và các hợp chất khác. Ngoài ra, hạt PM 2.5 còn được tạo ra từ việc đốt rác, nhiên liệu hóa thạch, bụi công trường, nhiên liệu xe cộ, hút thuốc và phá rừng.
– Chỉ số sulfur dioxide, carbon monoxide, nitrogen dioxide
– Mỗi chất ô nhiễm được EPA đặt ra một tiêu chuẩn chất lượng không khí quốc gia để bảo vệ sức khỏe con người. Vậy chỉ số AQI nào là nguy hiểm đối với sức khỏe:
+ Từ 0 – 50: Mức tốt
+ Từ 51 – 100: Chất lượng không khí trung bình có thể chấp nhận được
+ Từ 101 – 150: Mức độ kém gây ảnh hưởng đến sức khỏe
+ Từ 151 – 200: Mức xấu, cần hạn chế ra ngoài đường khi không cần thiết
+ Từ 201 – 300: Mức rất xấu, cảnh báo gây nguy hiểm đến sức khỏe
+ Từ 301 – 500: Mức báo động, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe
Tác động của AQI đến sức khỏe
Chỉ số AQI hiện nay đang ở mức báo động vì gây ra nhiều tác động không tốt đến sức khỏe con người. Một số tác động điển hình bao gồm:
Đối với hệ hô hấp
Tác động từ ô nhiễm không khí vào hệ hô hấp phụ thuộc vào thành phần, sự kết hợp các chất ô nhiễm, thời gian tiếp xúc, nồng độ trong không khí, lượng chất ô nhiễm đã thâm nhập vào phổi.
Khi hạt PM10 đi vào cơ thể thông qua hệ thống hô hấp, chúng tích tụ trong phổi. Hạt PM2.5 nguy hiểm hơn vì nhỏ gọn và dễ xâm nhập qua mạch máu, túi phổi, và cả hệ thống tuần hoàn. Hạt PM2.5, cùng với NO2, SO2, CO nhiều sẽ ngăn chặn quá trình kết hợp giữa hemoglobin và oxi, khiến tế bào thiếu oxi.
Ô nhiễm không khí thường ảnh hưởng rõ rệt đến phổi, gây ra các triệu chứng như khó thở, tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn. Tiếp xúc với không khí ô nhiễm trong thời gian dài cũng có thể dẫn đến ung thư phổi. Chất lượng không khí kém còn là nguyên nhân gây viêm xoang và viêm mũi dị ứng.
Đối với hệ tim mạch
Nhiều nghiên cứu cho thấy ô nhiễm không khí có tác động tiêu cực lớn đến sức khỏe của hệ tim mạch, gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ. Các hạt nhỏ, chất kháng viêm trong không khí ô nhiễm dễ dàng từ phổi xâm nhập vào hệ tuần hoàn, ảnh hưởng đến tim mạch.
Nguyên nhân gốc rễ là ô nhiễm không khí làm ảnh hưởng đến quá trình co bóp, giãn nở mạch máu. Khói thuốc lá, không khí ô nhiễm giảm kích thước mạch máu, gây trở ngại cho lưu thông máu mạch. Ngoài ra, chúng còn gia tăng nguy cơ hình thành cục máu đông trong động mạch, một trong những nguyên nhân chính gây nhồi máu cơ tim.
Đối với quá trình sinh sản
Phụ nữ sinh sống trong khu vực ô nhiễm không khí có nguy cơ sinh con bị tự kỷ gấp đôi so với những người sống trong khu vực không ô nhiễm. Đặc biệt, tác động này gia tăng đáng kể trong giai đoạn cuối thai kỳ. Ngoài ra, ô nhiễm không khí còn liên quan đến giảm chất lượng tinh trùng và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở nam giới.
Đối với thận và các cơ quan khác
Ô nhiễm không khí có mối liên hệ chặt chẽ với bệnh nhân mắc bệnh thận, đặc biệt là suy thận. Ô nhiễm không khí gây áp lực lớn cho chức năng thận, làm cho thận không thể lọc được toàn bộ các phân tử ô nhiễm trong máu. Điều này dẫn đến suy giảm chức năng thận và hình thành các bệnh lý nguy hiểm.
Ngoài ra, chỉ số AQI còn ảnh hưởng xấu đến một số cơ quan và bộ phận khác như:
– Yếu xương: Tăng nguy cơ loãng xương, gãy xương
– Lão hóa da: Ô nhiễm thường làm hủy hoại tế bào da và ảnh hưởng đến quá trình tái tạo da. Điều này làm da lão hóa nhanh chóng và trở nên xấu đi.
Đó là một số thông tin về chỉ số AQI và tác động của nó đến sức khỏe của con người. Hy vọng bài viết đã mang lại kiến thức hữu ích cho bạn và giúp bạn bảo vệ sức khỏe tốt hơn. Hãy theo dõi AiHealth để cập nhật thêm thông tin bổ ích khác. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào, vui lòng liên hệ tổng đài 1900 6487.
*Bài viết được chỉnh sửa bởi Dnulib.
