Cây cà phê có điều kiện sinh trưởng khá khác biệt và không phải mọi vùng đất đều thích hợp để trồng. Vậy cây cà phê được trồng nhiều nhất ở vùng nào? Các điều kiện lý tưởng để cây cà phê phát triển mạnh được tìm thấy trên khắp thế giới. Các quốc gia và vùng đất trồng cà phê theo đường xích đạo thuộc Vành đai cà phê, nằm giữa vĩ độ 25 độ Bắc và 30 độ Nam. Hãy cùng Thiên Hạt Coffee tìm hiểu về các vùng trồng cà phê nhiều nhất tại Việt Nam và trên thế giới qua bài viết dưới đây!
Nguồn gốc cây cà phê tại Việt Nam
Về nguồn gốc, giống cây cà phê bắt nguồn từ vùng nhiệt đới gần đường xích đạo. Cụ thể là các quốc gia ở châu Phi và Madagascar, Comoros, Mauritius và Réunion. Cây cà phê được đưa vào và trồng rộng rãi ở nhiều quốc gia như Ả Rập, Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Tư và Việt Nam…
Sau hơn 400 năm từ lúc cà phê được du nhập và phát triển, cây cà phê trở nên phổ biến và được nhiều người yêu thích. Tại Việt Nam, cây cà phê được người Pháp đưa vào và trồng ở đồn điền suốt thế kỷ 19. Giống cà phê đầu tiên trồng tại nước ta là cà phê chè, còn gọi là cà phê Arabica. Hiện nay, cà phê vối là loại cà phê có sản lượng cao nhất tại Việt Nam.
Năm 2020, Việt Nam đứng thứ hai trên thế giới với sản lượng cà phê là 29 triệu bao. Ngoài ra, Việt Nam cũng là quốc gia có năng suất cà phê cao nhất thế giới, đạt 2,4 tấn trên mỗi hecta, gần gấp đôi của Brazil (1,4 tấn/hecta) và vượt xa các nước khác trong top 10 như Honduras (0,9 tấn/hecta), Colombia (0,9 tấn/hecta), Ethiopia (0,7 tấn/hecta) và Indonesia (0,5 tấn/hecta).
Cà phê thường được trồng tại các vùng đồi núi cao
Sự phân bố khu vực trồng cà phê phụ thuộc vào sự dung hòa giữa “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”, trong đó địa lợi là yếu tố quan trọng và quyết định, thúc đẩy cà phê Việt có những bước tiến nhảy vọt. Cây cà phê thích hợp sống ở những vùng đất đồi núi cao, cao hơn mực nước biển khoảng 600 mét trở lên. Việt Nam có địa hình phức tạp, vì vậy cây cà phê phân bố không đồng đều trên dải đất hình chữ S của chúng ta. Nó được trồng tập trung ở những vùng có nhiều đồi núi cao.
Cây cà phê được trồng nhiều nhất ở vùng nào tại Việt Nam?
Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ở Việt Nam, cây cà phê được trồng chủ yếu tại các tỉnh Tây Nguyên. Các tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng, Đắk Nông và Kon Tum có tổng diện tích khoảng 577,8 ngàn ha, chiếm 89,6% diện tích cây cà phê của cả nước. Tây Nguyên cũng có các địa danh nổi tiếng với việc trồng cây cà phê như Cầu Đất, Núi Minh, Trạm Hành.
Đắk Lắk được gọi là “thủ phủ” của cà phê Việt Nam. Nếu hỏi cây cà phê được trồng nhiều nhất ở tỉnh nào của Tây Nguyên, câu trả lời chắc chắn sẽ là Đắk Lắk.
Diện tích trồng cây cà phê ở Đắk Lắk hiện nay là lớn nhất trong vùng Tây Nguyên. Với khoảng 205.000 ha cà phê, Đắk Lắk chiếm tới 70% tổng diện tích cây công nghiệp dài ngày của tỉnh, đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu cây trồng. Diện tích này cũng tương đương 42% diện tích trồng cây cà phê của cả vùng Tây Nguyên và hơn 32% diện tích trồng cây cà phê của cả nước.
Đắk Lắk xứng đáng với mệnh danh “thủ phủ” của cà phê Việt Nam
Đối với người dân Đắk Lắk và Tây Nguyên nói chung, cây cà phê không chỉ là linh hồn mà còn là nguồn sinh kế.
Sản lượng cà phê mỗi năm của Đắk Lắk dao động từ khoảng 450.000 – 490.000 tấn, dẫn đầu cả nước. Điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng thích hợp của địa phương này đã làm cho cà phê trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh.
TP Buôn Ma Thuột hiện là tỉnh lỵ của Đắk Lắk, cũng là đô thị trung tâm của vùng Tây Nguyên. Thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột nổi tiếng cùng với chất lượng đã giúp phát triển nhanh chóng nền kinh tế và xã hội địa phương. Những đồn điền cà phê lâu đời trên miền đất đỏ bazan Buôn Ma Thuột đã đem lại cuộc sống sung túc cho người dân nơi đây.
Các vùng trồng cà phê khác ở Việt Nam
Vùng trồng cà phê Tây Bắc
Ngoài Tây Nguyên và Đắk Lắk, cây cà phê còn được trồng nhiều ở vùng nào khác tại Việt Nam? Tây Bắc là một trong ba vùng nổi tiếng ở Việt Nam khi nói đến cà phê, đặc biệt là cà phê Arabica, hay còn gọi là cà phê chè.
Tây Bắc nổi tiếng với địa hình chia cắt phức tạp, bao gồm nhiều núi trung bình và núi cao, cùng với các thung lũng lớn và nhỏ, trong đó có cao nguyên như cao nguyên Sơn La, cao nguyên Mộc Châu…
Đặc điểm của vùng đất ở đây không có độ cao lý tưởng, khoảng 400 – 500 mét, nhưng vẫn có thể trồng cà phê Arabica, sản phẩm này cho chất lượng khá tốt vì có điều kiện khí hậu đặc trưng của vị trí gần vĩ tuyến Bắc.
Các nghiên cứu của Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam đã xem xét rằng: Bên cạnh diện tích cây cà phê đang phát triển tốt ở khu vực nông trường Mường Ảng thuộc tỉnh Điện Biên, còn có nhiều diện tích khác có thể trồng cây cà phê chè, mở rộng diện tích cây cà phê chè ở vùng Tây Bắc.
Vùng trồng cà phê Trung Bộ
Khe Sanh (Quảng Trị) cũng là vùng trồng cây cà phê Arabica và Catimor (cà phê mít) nổi tiếng khác, với độ cao phù hợp và là vùng đồng bằng chịu sự ảnh hưởng của gió Lào từ hoang mạc Trung Á làm cỏ đồng khô cháy và con người ở đây kiên trì nhất Việt Nam. Bên cạnh đó, còn có vùng cà phê Arabica Tây Bắc tồn tại từ trăm năm trước, mặc dù sản phẩm không cao bằng các tỉnh Tây Nguyên, nhưng vẫn đóng góp vào sự phong phú và đa dạng của hương vị cà phê Việt Nam.
Tuy nhiên, với điều kiện địa lý và khí hậu tại Khe Sanh (Quảng Trị) và Phủ Quỳ (Nghệ An), trồng giống Catimor là phù hợp. Loại cây này là sự kết hợp giữa chủng Arabica và Hybrid de Timor (kết hợp giữa Arabica và Robusta). Khi trồng tại đây, cà phê Catimor không có vị ngọt đậm như Bourbon, nhưng lại có hương thơm đặc trưng và vị chát mặn.
Cà phê được trồng nhiều ở vùng nào trên thế giới?
Hiện nay, trên thế giới có nhiều vùng trồng cà phê nổi tiếng. Những vùng trồng cà phê này thường có sản lượng lớn, hạt cà phê ngon và chất lượng. Ngoài Việt Nam, còn có 5 vùng trồng cà phê nhiều và nổi tiếng như sau:
-
Guatemala: Giống cà phê được đưa vào Guatemala lần đầu tiên vào năm 1950. Đến năm 1988, cà phê ở đất nước này trở nên phổ biến với sản lượng cao, chiếm khoảng 90% lượng hàng xuất khẩu. Một số khu vực trồng cà phê nổi tiếng ở Guatemala bao gồm San Marcos, Acatenango, Atitlan, Coban…
-
Ethiopia: Đây là nguồn gốc của cây cà phê, nên không có gì lạ khi Ethiopia được xem là vùng trồng cà phê nhiều nhất. Cà phê Ethiopia thường được trồng phổ biến ở các vùng Sidamo, Harer, Kaffa…
-
Brazil: Đây là vùng trồng cà phê lớn nhất thế giới trong suốt 150 năm. Trong thị trường cà phê, Brazil đã từng chiếm đến 80%. Cà phê Brazil thường được trồng chủ yếu ở Bahia, Espírito Santo, Minas Gerais, São Paulo…
-
Colombia: Cà phê đã được du nhập vào Colombia từ năm 1723 bởi người Jesuits. Đến năm 1912, sản lượng cà phê xuất khẩu của Colombia chiếm khoảng 50%. Một số khu vực trồng cà phê đáng chú ý ở Colombia bao gồm Antioquia, Boyacá, Huila, Santa Marta, Quindio…
-
Indonesia: Cà phê đã được du nhập vào Indonesia từ thế kỷ 17 bởi người Hà Lan. Hiện nay, Indonesia là một trong những quốc gia cung cấp cà phê hàng đầu thế giới.
Đây là bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Để biết thêm thông tin chi tiết về cây cà phê, quý khách có thể tham khảo tại dnulib.edu.vn
