Cần sa là một loại ma túy được chiết xuất từ cây dầu gai có tên khoa học là Cannabis Sativa. Trong giới trẻ, cần sa được gọi theo nhiều tên khác nhau như “bồ đà”, “bu”, “cỏ”, “tài mà”, “pin” và được sử dụng dưới nhiều hình thức như hút, vape, hít, uống hoặc ăn để thỏa mãn cá nhân và giải trí. Tuy nhiên, các hợp chất trong cần sa có thể ảnh hưởng đến tâm trí và cơ thể, gây hại cho sức khỏe người sử dụng.
1. Thành phần và tác dụng của cần sa
Thành phần chính trong cần sa là THC (delta-9-tetrahydrocannabinol), được tìm thấy trong lá và hoa của cây cần sa. THC kích thích phần não phản ứng với các khoái cảm như thức ăn và tình dục, khiến não phóng thích một chất gọi là dopamine, mang lại cảm giác hưng phấn và thư thái cho người sử dụng.
Khi cần sa được hút hoặc vape, THC nhanh chóng thâm nhập vào máu và mang lại khoái cảm trong vài giây hoặc vài phút. Mức độ THC tối đa thường đạt sau khoảng 30 phút và tác dụng kéo dài từ 1-3 giờ. Nếu uống hoặc ăn cần sa, mất nhiều giờ hơn để cảm giác tỉnh táo trở lại.
Cần sa có 3 dạng chính là Marijuana, Hashish và Dầu Hashish. Marijuana là lá và hoa khô của cây cần sa, chứa ít chất THC nhất và tác dụng yếu nhất. Hashish là nhựa của cần sa, được phơi khô và ép lại thành cục. Hashish thường được trộn với thuốc lá hoặc ăn. Dầu Hashish là chất dầu đặc chế biến từ Hashish, là sản phẩm cần sa mạnh nhất. Dầu Hashish thường được hút hoặc bôi trên điếu thuốc.
2. Cần sa trong y tế
Hiện nay, FDA chỉ phê duyệt hai loại thuốc dùng cần sa y tế là dronabinol (Marinol, Syndros) và nabilone (Cesamet), được sản xuất từ các thành phần tổng hợp có trong cây cần sa. Những loại thuốc này được sử dụng điều trị buồn nôn và nôn do hóa trị, khi các phương pháp khác không hiệu quả. Dronabinol cũng có thể được dùng để điều trị chứng chán ăn liên quan đến giảm cân ở người mắc bệnh AIDS.
3. Ảnh hưởng của cần sa đến cơ thể và tâm thần
3.1 Ảnh hưởng của cần sa đến não bộ
Ảnh hưởng ngắn hạn:
Khi hút cần sa, THC nhanh chóng đi qua phổi vào máu, mang các chất hóa học đến não và các cơ quan khác trên cơ thể. THC tác động lên các thụ thể tế bào não phản ứng với các chất tương tự THC tự nhiên, góp phần vào sự phát triển và hoạt động bình thường của não. Cần sa kích hoạt quá mức các phần não chứa nhiều thụ thể này, gây ra những triệu chứng “phê” như:
- Thay đổi giác quan (ví dụ: nhìn mọi thứ sáng hơn)
- Thay đổi cảm nhận về thời gian
- Thay đổi tâm trạng
- Giảm khả năng vận động
- Khó khăn trong suy nghĩ và giải quyết vấn đề
- Giảm trí nhớ
- Ảo giác (khi dùng liều cao)
- Ảo tưởng (khi dùng liều cao)
- Rối loạn tâm thần (nguy cơ cao nhất khi dùng cần sa mạnh)
Ảnh hưởng dài hạn:
Cần sa cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ. Việc sử dụng cần sa từ khi còn thanh thiếu niên có thể làm suy giảm chức năng suy nghĩ, trí nhớ, học tập và ảnh hưởng đến quá trình xây dựng mạng lưới liên kết giữa các khu vực não. Các nhà nghiên cứu đang tiếp tục nghiên cứu để xem tác dụng này kéo dài bao lâu và liệu có thể là vĩnh viễn hay không.
3.2 Ảnh hưởng của cần sa đến sức khỏe thể chất
Vấn đề về đường hô hấp: Hút cần sa thường xuyên có thể gây ra các vấn đề về hô hấp tương tự như hút thuốc lá, bao gồm ho và khó thở, nguy cơ cao hơn mắc bệnh phổi và nhiễm trùng phổi.
Tăng nhịp tim: Cần sa làm tăng nhịp tim trong 3 giờ sau khi hút, tăng nguy cơ đau tim đặc biệt đối với người già và những người có vấn đề về tim.
Ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ: Sử dụng cần sa trong thai kỳ có thể gây sinh con nhẹ cân và tăng nguy cơ mắc các vấn đề về não và hành vi ở trẻ sơ sinh. Trẻ tiếp xúc với cần sa trong bụng mẹ có thể mắc vấn đề về sự chú ý, trí nhớ và giải quyết vấn đề hơn so với trẻ không tiếp xúc. Một số nghiên cứu cho thấy lượng THC bài tiết vào sữa mẹ có thể ảnh hưởng đến não bộ của trẻ.
Khác: Sử dụng cần sa thường xuyên có thể dẫn đến hội chứng Hyperemesis Cannabinoid, khiến người dùng mất nước thường xuyên và cảm giác buồn nôn, nôn. Sự sử dụng lâu dài của cần sa cũng có liên quan đến các vấn đề sức khỏe tâm thần như trầm cảm, lo âu và suy nghĩ tự tử ở thanh thiếu niên.
Tham khảo: Dnulib
