Chất lượng nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng trong việc xác định sự cạnh tranh của một quốc gia. Đối với mọi tổ chức kinh tế, chất lượng lao động sẽ ảnh hưởng đến thành công và hiệu suất hoạt động của tổ chức đó. Chất lượng của từng cá nhân lao động được đánh giá thông qua nhiều khía cạnh, trong đó kỹ năng “cứng” và kỹ năng “mềm” đóng vai trò quan trọng. Mỗi nhóm kỹ năng sẽ có yêu cầu và năng lực cụ thể tùy thuộc vào tính chất công việc.
1. Kỹ năng cứng là gì?
Kỹ năng cứng (hard skills) còn được biết đến với nhiều thuật ngữ khác nhau như kỹ năng kỹ thuật (technical skills) hoặc kỹ năng nhận thức (cognitive skills). Đây là những thuật ngữ được sử dụng để chỉ những kỹ năng liên quan đến khả năng kỹ thuật cụ thể hoặc kiến thức thực tế vững chắc cần thiết để thực hiện một công việc. Kỹ năng “cứng” thường liên quan đến trình độ chuyên môn, kiến thức chuyên môn và bằng cấp hoặc chứng chỉ chuyên môn.
2. Sự khác biệt giữa kỹ năng cứng và kỹ năng mềm:
2.1. Kỹ năng cứng:
Mỗi cá nhân trong xã hội phải trải qua quá trình học tập lâu dài để có những kỹ năng “cứng”. Thông thường, những kiến thức tư duy cơ bản được hình thành thông qua giáo dục và đào tạo từ gia đình và trường học, bắt đầu từ giai đoạn mầm non, tiểu học, trung học và lên đến các khối kiến thức chuyên sâu ở trình độ trung cấp, cao đẳng và đại học. Do đó, kỹ năng “cứng” dễ dàng được đánh giá và đo lường thông qua điểm số, bằng cấp và quá trình đào tạo.
Mỗi công việc đòi hỏi những kỹ năng kỹ thuật riêng biệt. Ví dụ, nếu bạn muốn trở thành một kiến trúc sư, bạn cần biết cách sử dụng phần mềm thiết kế. Hội đồng đăng ký kiến trúc quốc gia yêu cầu các kiến trúc sư có bằng cấp và phải có giấy phép.
Một số kỹ năng cứng phổ biến bao gồm:
- Biết nhiều ngôn ngữ hoặc đa ngôn ngữ
- Kỹ năng quản lý cơ sở dữ liệu
- Thành thạo các phần mềm Adobe
- Hiểu về an ninh mạng
- Am hiểu về tiếp thị SEO/SEM
- Kỹ năng phân tích thống kê
- Khả năng khai thác dữ liệu
- Phát triển ứng dụng di động
- Thiết kế giao diện người dùng
- Kỹ năng quản lý chiến dịch tiếp thị
- Hiểu về hệ thống lưu trữ và quản lý
- Am hiểu các ngôn ngữ lập trình (ví dụ: Perl, Python, Java và Ruby)
Tại sao kỹ năng cứng quan trọng?
Kỹ năng cứng quan trọng vì chúng tạo nên nền tảng cho dịch vụ mà doanh nghiệp của bạn cung cấp hoặc sản phẩm mà doanh nghiệp tạo ra. Bạn không thể thuê một bác sĩ phẫu thuật tim không có kỹ năng cứng để thực hiện cuộc phẫu thuật tim, hoặc một kỹ sư thiết kế cầu chỉ có kinh nghiệm trong lĩnh vực bán lẻ. Đào tạo kỹ năng cứng đảm bảo nhân viên của bạn được trang bị đủ kỹ năng để làm việc tốt trong lĩnh vực của họ.
2.2. Kỹ năng mềm:
Kỹ năng mềm (soft skills), còn được biết đến là kỹ năng phi nhận thức (non-cognitive skills), là những kỹ năng tương tác quan trọng trong cuộc sống như kỹ năng sống, giao tiếp, lãnh đạo, làm việc nhóm, quản lý thời gian, thư giãn, vượt qua khủng hoảng, sáng tạo và đổi mới…
Thường thì, kỹ năng mềm là những thói quen và đặc điểm cá nhân ảnh hưởng đến cách làm việc của bạn với bản thân và với người khác. Ví dụ, giao tiếp hiệu quả là một kỹ năng mềm quan trọng mà nhiều nhà tuyển dụng tìm kiếm. Một số kỹ năng mềm khác bao gồm sự đáng tin cậy, làm việc nhóm hiệu quả và lắng nghe tích cực.
Trong khi kỹ năng cứng cần thiết để thực hiện thành công nhiệm vụ kỹ thuật trong công việc, kỹ năng mềm lại quan trọng để tạo ra một môi trường làm việc tích cực và hiệu quả. Do đó, các nhà tuyển dụng thường tìm kiếm những ứng viên sở hữu cả kỹ năng cứng và kỹ năng mềm đã được chứng minh. Một số nhà tuyển dụng có thể ưa thích ứng viên có kỹ năng mềm tốt hơn kỹ năng cứng, vì kỹ năng mềm đôi khi khó phát triển hơn.
Ví dụ, bạn có thể đang tìm kiếm một công việc trong lĩnh vực Nhân sự mà thiếu kiến thức về công cụ phân tích dữ liệu. Tuy nhiên, nếu bạn có tài liệu tham khảo có thể chứng minh hiệu quả của các kỹ năng mềm như sự đồng cảm, cởi mở và giao tiếp, nhà tuyển dụng có thể chọn bạn thay vì một ứng viên khác có kỹ năng cứng mạnh hơn nhưng thiếu kỹ năng mềm tương tự.
Tại sao kỹ năng mềm lại quan trọng?
Một nghiên cứu của Quỹ Carnegie Mellon cho thấy 75% thành công trong công việc lâu dài phụ thuộc vào mức độ kỹ năng mềm của nhân viên. Một nghiên cứu khác của LinkedIn cũng chỉ ra rằng 57% nhà tuyển dụng coi trọng kỹ năng mềm hơn kỹ năng cứng khi tuyển dụng.
Nói một cách đơn giản, bạn có thể là một chuyên gia đã chứng minh trong lĩnh vực của mình, nhưng điều đó không quan trọng nếu bạn không thể làm việc với đồng nghiệp của mình.
2.3. Sự khác biệt giữa kỹ năng cứng và kỹ năng mềm:
Kỹ năng “cứng” và kỹ năng “mềm” có sự khác biệt và tầm quan trọng khác nhau đối với sự thành công của từng nghề nghiệp. Có ba sự khác biệt chính giữa hai nhóm kỹ năng này: Trước tiên, kỹ năng cứng được đo thông qua chỉ số thông minh IQ (Intelligence Quotient) và liên quan đến bán cầu trái của não – trung tâm tư duy, trong khi kỹ năng “mềm” được đo thông qua chỉ số cảm xúc EQ (Emotional Quotient) và liên quan đến bán cầu phải của não – trung tâm cảm xúc. Thứ hai, kỹ năng “cứng” mang tính cứng nhắc, trong khi kỹ năng “mềm” mang tính mềm dẻo và linh hoạt tuỳ thuộc vào hoàn cảnh và môi trường. Thứ ba, kỹ năng “cứng” có thể được học tập tại trường học, trong khi kỹ năng “mềm” thường được hình thành thông qua kinh nghiệm.
Tầm quan trọng của từng nhóm kỹ năng sẽ khác nhau tùy thuộc vào nghề nghiệp. Có thể chia tầm quan trọng của từng kỹ năng thành ba nhóm như sau:
– Nhóm nghề nghiệp cần chủ yếu kỹ năng “cứng” và một ít kỹ năng “mềm”. Những người làm trong nhóm nghề này có thể không giỏi giao tiếp với mọi người xung quanh nhưng lại rất thành công với sự nghiệp của họ (ví dụ: nhà vật lý thiên tài Albert Einstein).
– Nhóm nghề nghiệp cần cả kỹ năng “cứng” và kỹ năng “mềm” – rất nhiều ngành nghề cần cả hai kỹ năng này – ví dụ: kế toán hay luật sư. Những người làm trong nhóm nghề này cần hiểu rõ các quy tắc kế toán hoặc pháp luật, nhưng cũng phải phụ thuộc vào quan hệ bán hàng để xây dựng sự nghiệp thành công. Để đàm phán tốt với khách hàng, họ cần có kỹ năng “mềm” xuất sắc như giao tiếp, quan hệ xã hội…
– Nhóm nghề nghiệp cần chủ yếu kỹ năng “mềm” và một ít kỹ năng “cứng” – ví dụ: bán hàng. Một nhân viên bán hàng không cần rất nhiều kiến thức về ô tô, chỉ cần nhiều hơn một chút so với người tiêu dùng. Công việc của người bán hàng đơn giản là phụ thuộc vào khả năng thuyết phục khách hàng, như kỹ năng giao tiếp, thuyết phục và các kỹ năng khác để thành công trong công việc.
Sự khác biệt giữa kỹ năng mềm và kỹ năng cứng được tổng hợp trong nhận định rằng “kỹ năng ‘cứng’ là những gì bạn biết (what you know), trong khi kỹ năng ‘mềm’ là cách bạn sử dụng (how you use)”
2.4. Mối quan hệ giữa kỹ năng cứng và kỹ năng mềm:
Mối quan hệ giữa kỹ năng cứng và kỹ năng mềm được nghiên cứu trong bối cảnh làm việc hoặc một đối tượng cụ thể. Tuy nhiên, tác giả Nguyễn Hồng Vân và cộng sự (2013) đã chỉ ra rằng thông qua nhiều nghiên cứu khác nhau, có sự phân chia nhu cầu kỹ năng trong công việc theo từng ngành như quản trị kinh doanh, kế toán, kỹ thuật, quản trị nhân sự và nhiều ngành khác. Trong lĩnh vực quản trị kinh doanh, các nghiên cứu đã nhấn mạnh những kỹ năng quản lý dự án phức tạp như kỹ năng tổ chức, kế hoạch và quản lý. Thuật ngữ “kỹ năng cứng” được sử dụng trong lĩnh vực quản trị dự án để chỉ những kỹ năng như hiểu biết về quy trình, thủ tục, công cụ và kỹ thuật, trong khi “kỹ năng mềm” được sử dụng để chỉ những yếu tố quan trọng liên quan đến con người: giao tiếp, làm việc nhóm, lãnh đạo, giải quyết xung đột, đàm phán, quản lý nhân sự, học tập và phát triển, tính chuyên nghiệp và đạo đức.
Ở các ngành như kế toán và kỹ thuật, sự am hiểu về kiến thức chuyên môn, kiến thức tổng quát về tổ chức, kinh doanh và công nghệ thông tin được đánh giá cao cùng với các kỹ năng tương tác cá nhân như giao tiếp, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề sáng tạo.
Vì cả hai nhóm kỹ năng đều quan trọng, khi xin việc hãy nhấn mạnh cả kỹ năng cứng và mềm của bạn. Một khi bạn thiếu một kỹ năng cứng mà công ty yêu cầu, bạn có thể nhấn mạnh một kỹ năng mềm cụ thể mà bạn biết sẽ có giá trị trong vị trí đó.
