Corticoid – một loại thuốc rất quen thuộc trong việc giảm tình trạng viêm trong cơ thể và làm giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch. Corticoid được sử dụng để điều trị nhiều bệnh như hen suyễn, viêm khớp, lupus và dị ứng. Đây là một loại thuốc mạnh mẽ và hiệu quả, nhưng cần tuân thủ đúng cách sử dụng để tránh tác dụng phụ.
Corticoid là gì?
Corticoid, hay còn gọi là corticosteroid, là một loại thuốc giúp giảm viêm và ức chế hoạt động của hệ thống miễn dịch trong cơ thể. Loại thuốc này cũng có khả năng làm giảm sưng, ngứa, mẩn đỏ và các phản ứng dị ứng. Corticoid có tác dụng tương tự như cortisol – loại hormone tự nhiên được tuyến thượng thận sản xuất. Cortisol đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình trong cơ thể như chuyển hóa, đáp ứng miễn dịch và căng thẳng.
Một số bệnh lý có thể cần dùng corticoid
Corticoid được sử dụng để điều trị nhiều bệnh như hen suyễn, viêm khớp, lupus, dị ứng và nhiều bệnh lý khác. Tuy nhiên, cách sử dụng và liều lượng corticoid sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và yêu cầu của bác sĩ.
Các loại corticoid
Corticoid có thể được sử dụng đường toàn thân hoặc tại chỗ. Có nhiều dạng sử dụng corticoid đường tại chỗ như kem bôi da, thuốc nhỏ mắt, thuốc nhỏ tai và dụng cụ hít tác động trên phổi. Đối với corticoid tác động toàn thân, thuốc sẽ hấp thu vào máu và tác động đến nhiều bộ phận trong cơ thể. Đường dùng toàn thân bao gồm đường uống, tiêm tĩnh mạch và tiêm bắp.
Tác dụng phụ khi sử dụng corticoid
Tùy thuộc vào cách sử dụng, liều lượng, thời gian điều trị và các loại hợp chất corticoid được sử dụng, có thể có nhiều tác dụng phụ khác nhau. Việc sử dụng corticoid lâu dài mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ có thể gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng. Do vậy, việc sử dụng corticoid cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa.
Suy thượng thận do lạm dụng corticoid
Một trong những biến chứng nguy hiểm khi ngưng sử dụng corticoid đột ngột sau một thời gian dài là suy thượng thận. Triệu chứng suy thượng thận thường không điển hình như chán ăn, buồn nôn và sụt cân. Trường hợp nặng có thể gây ra suy thượng thận cấp, với hạ huyết áp và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Các đối tượng đặc biệt cần cân nhắc khi sử dụng corticoid
Việc sử dụng corticoid lâu dài có thể gây ra một số nguy cơ cho sức khỏe, do đó, có một số đối tượng cần cân nhắc khi sử dụng corticoid. Đối tượng bao gồm người lớn tuổi, trẻ em, phụ nữ cho con bú và những người có các vấn đề về tăng huyết áp, loãng xương, dạ dày hoặc ruột, đái tháo đường, nhãn áp cao, bệnh lý tim, viêm gan, tuyến giáp hoặc thận, mới trải qua phẫu thuật hoặc chấn thương nghiêm trọng và suy giảm miễn dịch.
Một số lưu ý giúp giảm tác dụng phụ khi sử dụng thuốc
Người bệnh có thể áp dụng một số cách sau để giảm thiểu tác dụng phụ khi sử dụng corticoid, sau khi thảo luận với bác sĩ điều trị: sử dụng liều lượng thấp hoặc ngắt quãng sử dụng, sử dụng corticoid tại chỗ nếu có thể, duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên, giảm ăn muối và tăng cường kali, giảm liều dần khi ngừng điều trị corticoid sau thời gian dài, dùng thuốc corticoid đường uống sau bữa ăn để hạn chế tác dụng phụ và súc miệng bằng nước sau khi dùng corticoid dạng hít để tránh tác dụng đau họng và nấm miệng.
Kết luận
Corticoid là một loại thuốc chống viêm mạnh và có thể điều trị hiệu quả nhiều bệnh lý. Tuy nhiên, không nên tự ý mua và sử dụng corticoid mà cần tham khảo ý kiến của bác sĩ. Hãy trao đổi với bác sĩ về các ưu điểm, nhược điểm và cách giảm tác dụng phụ khi sử dụng thuốc corticoid. Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng truy cập Dnulib.
Tài liệu tham khảo:
- Corticosteroids: What Are They? – Healthline
- Trần Viết Thắng, Lạm dụng thuốc corticosteroid và suy thượng thận do corticosteroid, Thời sự y học, 2019, tr.38-41
- DS. Lê Trương Quỳnh Ly, Khoa Dược, Bệnh viện Nhân dân 115
