Đỉnh núi Olympia, hay sao?
Có thể khẳng định rằng, cuộc thi kiến thức “Đường lên đỉnh Olympia” là một cuộc thi rất thú vị và có ích cho học sinh PTTH. Bên cạnh đó, những người chiến thắng trong cuộc thi còn có cơ hội nhận học bổng du học trị giá 35.000USD. Nhưng có một câu hỏi đang làm cho dư luận băn khoăn: “Liệu có “đỉnh Olympia” như tên cuộc thi hay không?”
Tên gọi Olympia và Olympus
Theo học giả An Chi, Olympia không phải là tên một ngọn núi, chỉ có ngọn núi Olympus (hay còn gọi là Olympe) thuộc Hy Lạp – có nghĩa là núi chư thần. Hy Lạp có hai địa danh khi phát âm sang tiếng Anh rất dễ gây nhầm lẫn là Olympus và Olympia. Olympus là tên một dãy núi cao nhất Hy Lạp, cao 2.917m so với mực nước biển, nằm giữa hai miền Macedonia và Thessaly thuộc phía bắc Hy Lạp.
Theo học giả An Chi, Olympus không chỉ là tên của “dãy núi cao nhất Hy Lạp nằm ở phía bắc” mà còn là tên của nhiều dãy núi khác như Olympus ở Bithunia, Olympus ở Galatia, Olympus ở Ionia… Nhưng chỉ có dãy núi Olympus nằm giữa hai miền Macedonia và Thessaly là nổi tiếng nhất vì được cho là nơi ở của thần Zeus, thường được gọi là thần Dớt.
Olympia là đồng bằng, không phải núi
Olympia, theo suy nghĩ của nhiều người, bởi sự thông dụng của cụm từ mà Ban tổ chức cuộc thi mang lại, có ý nghĩa là “đỉnh núi vinh quang”. Nhưng thực tế là Olympia là tên một đồng bằng ở vùng Elis cổ, phía tây Peloponnesus, nơi diễn ra các kỳ thi Olympic cổ đại.
Sửa lại tên cuộc thi
Rõ ràng cách gọi “Đường lên đỉnh Olympia” theo Ban tổ chức cuộc thi là không chính xác. Nếu theo tiêu chí của Olympia, nếu cho rằng cuộc thi lên “đỉnh Olympia” biểu thị tinh thần thể thao, thì không thể sử dụng từ “đỉnh” và “lên”. Theo Đại từ điển Tiếng Việt, “đỉnh” có nghĩa là phần cao nhất của vật thẳng đứng hoặc là điểm cao giữa hai cạnh của một góc. “Lên” là động từ, có nghĩa là di chuyển lên vị trí cao hơn hay được coi là cao hơn.
Vì vậy, tên gọi của cuộc thi “Đường lên đỉnh Olympia” là hoàn toàn không phù hợp. Thay vào đó, cuộc thi có thể đổi tên thành “Đường đến Olympia” hoặc “Đường lên đỉnh Olympus” để tránh nhầm lẫn. Rất tiếc là cho đến nay, sau hơn 10 năm phát sóng, Ban tổ chức cuộc thi vẫn không “quyết tâm” sửa lỗi này.
Câu chuyện về sai sót ngôn từ
Chúng tôi lo ngại rằng một cuộc thi kiến thức dành cho giới trẻ nhưng ngay từ chủ đề đã mắc sai sót ngôn từ, rất khó thuyết phục dư luận. Thật đáng tiếc khi nhà tổ chức không chịu sửa sai lầm này. Điều này không khó khăn với nhà tổ chức, chỉ cần thay đổi chủ đề cuộc thi thành “Đường đến Olympia” hoặc “Đường lên đỉnh Olympus” là hoàn toàn chính xác. Tuy nhiên, có lẽ “uy tín” của “Đường lên đỉnh Olympia” theo đánh giá của nhà tổ chức cao đến mức họ dám sửa (!).
Những lỗi ngôn từ trong cuộc sống
Chuyện “đường nào lên được đỉnh Olympia” chỉ làm nhắc lại những sai sót trong việc sử dụng ngôn từ hiện nay. Điều này xảy ra rất phổ biến trên các biển quảng cáo, biển hiệu ở khắp mọi nơi. Đôi khi không để ý thì thôi, nhưng nếu chúng ta để ý, cảm giác bức bối khó chịu khó tránh khỏi.
Trên trang blog của nhà báo Nông Huyền Sơn, có nhiều ảnh chụp những biển quảng cáo, khẩu hiệu của nhiều UBND tỉnh bị sai sót đến mức “Xin lỗi, chịu không nổi”. Ví dụ, câu thành ngữ “Sông sâu chớ nội đò đầy chớ qua” bị viết sai chính tả thành “Sông sâu chớ nội đò đầy chơ qua”. Hoặc một bản thông báo về cuộc thi Liên hoan Âm nhạc HSSV 2008 đã bị rớt câu và trở thành một bản thông báo ngớ ngẩn.
Thương cho tiếng Việt
Cách viết tắt trên các biển hiệu cũng rất độc đáo, như “Chó Bắc đặc sản” thay vì “Chó Bắc” ở một quầy bán thịt chó. Hoặc khẩu hiệu “Karaoke – Nắng Sài Gòn, Âm Thanh… Tuyệt Vọng” được giải thích là âm thanh vọng rất tuyệt vời, nhưng viết tắt kiểu này thì thật là… “tuyệt vọng” thực sự.
Dĩ nhiên, một số ngôn từ được coi là “phát hiện” thì khó có thể đối chất với người “phát hiện” được. Ngay cả Đài Truyền hình Việt Nam và nhà tài trợ là tập đoàn LG cũng mắc sai sót, thì làm sao mà chúng ta cãi nhau với những sai sót của mình.
Chỉ có điều, đọc những biển hiệu hay khẩu hiệu đó, hoặc biết rõ sai sót ngôn từ nhưng người ta vẫn “mặc kệ” thì bỗng nhiên lòng yêu thương cho tiếng Việt trỗi dậy (!)
This article was edited by dnulib.edu.vn
