Định nghĩa của “Động viên”
“Động viên” trong tiếng Anh được gọi là “Encourage”. “Động viên” có ý nghĩa tạo ra sự hăng hái, nhiệt tình, phấn khởi và trách nhiệm cao trong quá trình thực hiện công việc của cấp dưới, từ đó đảm bảo việc làm được thực hiện một cách hiệu quả.
“Động viên” bao gồm cả việc động viên về mặt vật chất và tinh thần.
Các lý thuyết động viên
Trong quá trình phát triển lịch sử quản trị, đã có nhiều lý thuyết động viên được trình bày trong các tài liệu khác nhau. Dưới đây là một số lý thuyết động viên phổ biến được áp dụng bởi các nhà quản trị trong thực tế.
Lý thuyết cấp bậc nhu cầu của Abraham Maslow
Lý thuyết này cho rằng hành vi của con người bắt nguồn từ nhu cầu và những nhu cầu được sắp xếp theo một trình tự ưu tiên từ thấp đến cao về tầm quan trọng. Cụ thể, nhu cầu được xếp thành 5 bậc:
- Những nhu cầu cơ bản: ăn, uống, mặc, ở và những nhu cầu tồn tại khác.
- Những nhu cầu về an toàn và an ninh: an toàn, không bị đe dọa về thân thể, tài sản, công việc…
- Những nhu cầu xã hội: tham gia câu lạc bộ, đảng phái, tình bạn, tình đồng nghiệp, giao tiếp, được xã hội chấp nhận…
- Những nhu cầu tự trọng: thích danh tiếng, được tôn trọng, tôn trọng người khác…
- Những nhu cầu tự thể hiện: muốn hoàn thiện, phát triển nhân cách, sáng tạo….
Lý thuyết hai nhân tố của Herzberg
Herzberg đã xây dựng lý thuyết động viên bằng cách liệt kê các nhân tố duy trì và các nhân tố động viên của người lao động.
- Các nhân tố duy trì: Đây là các yếu tố làm việc bình thường như điều kiện làm việc, lương bổng, chính sách của tổ chức, quan hệ với cấp trên, sự giám sát…
- Nhà quản trị khi tác động vào các yếu tố này sẽ không đem lại sự hăng hái hơn trong khi làm việc. Nhưng nếu các yếu tố làm việc bình thường không được đáp ứng, nhân viên sẽ cảm thấy bất mãn và kém hăng hái trong công việc.
- Các nhân tố động viên: gồm các yếu tố như trân trọng đóng góp của nhân viên, giao phó trách nhiệm cho họ, tạo điều kiện cho họ phát triển, cho họ làm những công việc họ thích và có ý nghĩa…
- Nhà quản trị khi tác động vào các yếu tố này sẽ đem lại sự hăng hái hơn trong khi làm việc. Nhưng nếu những yếu tố động viên không được đáp ứng, nhân viên vẫn làm việc bình thường.
Ý nghĩa của “Động viên”
- Các nhà quản trị không nên lẫn lộn giữa biện pháp không có giá trị động viên với những biện pháp thực sự có tác dụng động viên.
- Ông cũng cho rằng việc động viên nhân viên đòi hỏi phải giải quyết đồng thời cả hai nhóm yếu tố duy trì và động viên, không chỉ tập trung vào một nhóm nào.
Lý thuyết E.R.G
Giáo sư Clayton Alderfer đã sắp xếp lại nghiên cứu của Maslow. Ông cho rằng hành động của con người bắt nguồn từ ba loại nhu cầu sau:
- Nhu cầu tồn tại: bao gồm nhu cầu sinh lý và nhu cầu an toàn.
- Nhu cầu quan hệ: bao gồm nhu cầu quan hệ giữa các cá nhân, nhu cầu quan hệ xã hội (bao gồm nhu cầu xã hội và một phần nhu cầu tự trọng).
- Nhu cầu phát triển: bao gồm nhu cầu tự thể hiện và một phần nhu cầu tự trọng.
Ông cho rằng con người cùng một lúc theo đuổi tất cả các nhu cầu chứ không chỉ một nhu cầu như Maslow đã nói. Hơn nữa, khi một nhu cầu nào đó bị cản trở, người ta sẽ dồn nỗ lực vào nhu cầu khác.
Lý thuyết về sự công bằng của Giáo sư Stacy Adams
- Lý thuyết này cho rằng công bằng là một động lực.
- Lý thuyết dựa trên quan điểm rằng người lao động muốn được đối xử công bằng, họ có xu hướng so sánh giữa đóng góp của mình và phần thưởng nhận được, giữa bản thân và người khác.
- Tuy nhiên, cần lưu ý rằng người lao động thường đánh giá công lao của mình cao hơn người khác và phần thưởng mình nhận được ít hơn người khác. Do đặc điểm này, nhà quản trị cần luôn quan tâm đến nhận thức của người lao động về sự công bằng.
(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Quản trị học, Trường Đại học Kinh tế tài chính)
Bài viết này đã được chỉnh sửa bởi dnulib.edu.vn
