Mở đầu
Mường Lát, một huyện nằm ở vùng cao biên giới của tỉnh Thanh Hóa, tựa như một viên ngọc quý ẩn giấu ở phía tây bắc. Với đường biên giới kéo dài 110km, nơi đây giáp huyện Xốp Bâu ở phía bắc, huyện Viêng Xay của nước Lào ở phía tây, và huyện Quan Hóa ở phía đông. Địa điểm độc đáo này cho phép Mường Lát trải qua hai hướng phát triển, về phía Sơn La và cả nước bạn Lào. Cách trung tâm tỉnh Thanh Hóa (Thành phố Thanh Hóa) khoảng 246km.
Đặc điểm địa lý
Mường Lát thuộc vùng đồng bằng Trung Bộ, đã trải qua hàng chục vạn năm kiến tạo. Đất đai nơi đây chủ yếu được hình thành từ đá mẹ phong hóa tại chỗ. Với địa hình phức tạp, chia cắt bởi những dốc đồi và núi cao, đất tươi trung bình ở mức độ tốt, trong khi cây rừng phát triển mạnh ở vùng cao và đất dốc bị sói mòn và rửa trôi mạnh.
Mường Lát cũng có một mạng lưới sông suối rất phong phú, trong đó sông mã là con sông lớn nhất. Nguồn sông mã bắt nguồn từ Trung Quốc, chảy qua nước bạn Lào và đổ vào các xã Tén Tằn, Tam Chung và Trung Lý rồi chảy về huyện Quan Hóa.
Hệ thống giao thông
Huyện Mường Lát có hệ thống giao thông đường bộ phát triển từ rất sớm. Năm 1925, người Pháp xây dựng con đường từ Thanh Hóa đi Quan Hóa có chiều dài 246km. Sau đó, các con đường liên huyện như Quan Hóa đi Tam Chung, Quan Hóa đi Quang Chiểu… đã được xây dựng để phục vụ cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đảm bảo cung cấp lương thực, thực phẩm và quân tư trang. Hiện nay, Mường Lát đã có hệ thống đường ô tô đến trung tâm xã, đường tỉnh lộ 520 từ Quan Hóa đi Mường Chanh có tổng chiều dài 136km (trong đó qua Mường Lát có 98km).
Di sản lịch sử của Mường Lát
Mặc dù mới bước sang tuổi 17, Mường Lát đã chứng tỏ vị thế quan trọng trong lịch sử. Nơi đây từ lâu đã là điểm sinh tụ của người Việt Cổ. Mường Xưa thuộc châu Quan Da, phủ Thanh Đô. Trong lịch sử, Quan Da đã trở thành châu Quan Hóa. Đầu thế kỷ XX, châu Quan Hóa có 12 tổng, sau đó bị chia cắt thành 4 tổng để lập châu Tân Hóa, còn lại 8 tổng. Hiện nay, huyện Mường Lát có 2 tổng là tổng Lục Canh và tổng Quang Chiểu.
Các xã thuộc huyện Mường Lát
Huyện Mường Lát hiện có 8 xã và 1 thị trấn với tổng dân số khoảng 35.536 người (năm 2012). 6 dân tộc anh em đồng chung sống tạo nên sự đa dạng văn hóa của Mường Lát, bao gồm dân tộc Thái, Mông, Khơ Mú, Dao, Kinh và Mường. Mỗi dân tộc mang theo một sắc thái riêng biệt.
-
Xã Trung Lý có 4 bản là Mường Lát, Mường Lý, Mường Ai và Mường Chiềng Cồng. Diện tích 204km2; dân số 1.430 người; mật độ trung bình 7 người/km2.
-
Xã Quang Chiểu có 3 bản là Mường Pung, Mường Xim và Mường Chanh. Diện tích 391km2; dân số 720 người; mật độ trung bình 1 người trên 1km2.
-
Xã Tam Chung được chia thành 3 xã mới là Trung Lý, Tam Chung và Pù Nhi.
-
Xã Pù Nhi có các bản là Pù Cá, Pa Ay, Phá Hịa, Pha Đén, Hua Pù, Pa Hộc, Luốc Ha, Chim, Cơm, Pu Ngùa, Piềng Diếm và Pu Quản.
-
Xã Nhi Sơn là xã mới thành lập diện tích 3.684,61 ha và dân số 2.029 người. Xã Nhi Sơn giáp xã Trung Lý, xã Pù Nhi, nước Lào và xã Tam Chung, và thị trấn Mường Lát thuộc huyện Mường Lát.
Kết thúc
Huyện Mường Lát, với những nét đẹp tự nhiên và di sản lịch sử phong phú, là điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích sự bí ẩn và địa lý độc đáo. Dnulib.edu.vn tự hào được giới thiệu với bạn về vùng đất này. Để tìm hiểu thêm về Mường Lát, hãy truy cập Dnulib.edu.vn.
