Nguồn gốc lịch sử
Người Tày đã có mặt ở Việt Nam từ rất sớm, từ cuối thiên niên kỷ thứ nhất trước Công nguyên và là một trong những chủ nhân đầu tiên của nước Việt cổ.
Phân bố địa lý
Người Tày chủ yếu cư trú ở vùng thung lũng các tỉnh Ðông Bắc như: Quảng Ninh, Bắc Giang, Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Hà Giang, Tuyên Quang đến Lào Cai, Yên Bái.
Dân số và ngôn ngữ
– Dân số: Theo số liệu Điều tra 53 dân tộc thiểu số năm 2019, dân tộc Tày có 1.845.492 người. Trong đó, có 918.155 nam và 927.337 nữ.
– Ngôn ngữ: Tiếng nói thuộc nhóm ngôn ngữ Tày – Thái (ngữ hệ Thái – Kađai).
Đặc điểm chính
Lễ Cầu an của người Tày. (Ảnh: Báo Dân tộc và phát triển)
– Tôn giáo, tín ngưỡng: Người Tày có nhiều hình thức tín ngưỡng dân gian khác nhau như thờ tổ tiên, thờ Bà mụ, Phật Bà Quan Âm, Táo quân và thờ thổ thần. Các nghi lễ vòng đời có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tinh thần của người Tày.
– Nhà ở: Người Tày truyền thống sống trong nhà sàn, nhà nửa sàn nửa đất và nhà phòng thủ. Nhà sàn là dạng nhà truyền thống phổ biến nhất, với cấu trúc chung là loại nhà sàn năm gian, ba gian hoặc một gian, hai chái, mái chéo hình lưỡi rìu. Nhà nửa sàn nửa đất và nhà phòng thủ là những dạng nhà đặc biệt chỉ xuất hiện ở một số khu vực.
Người Tày trong trang phục truyền thống. (Ảnh: Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam)
– Trang phục: Trang phục truyền thống của người Tày làm bằng vải chàm đen, ít trang trí hoa văn. Nam giới mặc áo cánh bốn thân, quần chân què. Nữ giới mặc áo cánh ngắn và áo dài, quần hoặc váy.
– Ẩm thực: Lương thực chính mà người Tày sử dụng hàng ngày là gạo tẻ. Họ cũng sử dụng gạo tẻ và gạo nếp để nấu cháo, cơm lam, bún, cốm và các loại bánh. Một đặc sản độc đáo của người Tày là món bánh trứng kiến được làm từ trứng của kiến đen xây tổ trên cành cây.
– Nghệ thuật: Người Tày có nhiều điệu nhảy và bài hát dân ca đặc biệt như lượn, then, quan lang, hát ví, hát ru, hát đồng dao…
Người Tày và điệu hát Then. (Ảnh: Thành Đạt)
– Giáo dục: Người Tày quan tâm đến giáo dục. Tỷ lệ người biết đọc, biết viết chữ phổ thông là 94,9%. Tỷ lệ học chung của trẻ em ở cấp tiểu học là 100,4% và ở cấp trung học cơ sở là 97,5%. Tỷ lệ người biết đọc, viết chữ dân tộc mình là 20,5%. Tỷ lệ trẻ em dân tộc Tày trên 5 tuổi được đi học chiếm 99,63%.
Điều kiện kinh tế
Đàn tính của người Tày. (Ảnh: Báo Dân tộc và phát triển)
Người Tày đã khai thác và phát triển vùng đất cư trú của mình thành các cánh đồng, ruộng bậc thang và vườn cây ăn trái. Họ cũng chăm sóc chăn nuôi với nhiều loại gia súc, gia cầm. Ngoài ra, người Tày còn có nhiều nghề thủ công như đan lát, dệt vải, làm ngói máng, chế tác gỗ…
Với vị trí địa lý thuận lợi, gần đồng bằng Bắc Bộ và tiếp giáp với Trung Quốc, người Tày đã có nền kinh tế phát triển thông qua hoạt động buôn bán với các chợ phiên nổi tiếng như chợ Kỳ Lừa, chợ Đồng Đăng, chợ Quảng Uyên, chợ Trùng Khánh, chợ Chu, chợ Đu…
Được chỉnh sửa bởi: Dnulib
