Hạch được phân bố ở nhiều vị trí trên cơ thể. Nếu bạn nhận thấy có hạch ở cổ, sau tai, bẹn, nách… đó có thể là dấu hiệu bạn đang gặp vấn đề về sức khỏe. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp một số thông tin tổng quan về hạch và cách phân biệt hạch lành tính và ác tính.
Hạch và vai trò của chúng
Hạch là một tổ chức lympho được phân bố ngẫu nhiên tại nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, bao gồm cả phủ tạng, ổ bụng và phần dưới da. Hạch đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại các bệnh nhiễm khuẩn. Hầu hết các hạch lành tính, nhưng đôi khi chúng có thể là cảnh báo cho các bệnh nguy hiểm.
Khái niệm “nổi hạch” là gì?
Hạch thực hiện chức năng chính là sản sinh bạch cầu lympho và kháng thể để chống lại các tác nhân gây bệnh. Nổi hạch là hiện tượng khi các khối nhỏ có kích thước tương đương hạt đậu xuất hiện rải rác dọc theo các khớp như cổ tay, bàn tay, mắt cá chân, bàn chân, nách, cổ, bẹn… Hạch có chất dịch bên trong, khi ấn vào hạch sưng sẽ cảm thấy đau.
Hạch thường nằm ở nhiều vị trí trên cơ thể và thường ở dạng chìm. Chỉ khi hoạt động mạnh để chống lại bệnh, hạch mới sưng to lên. Hệ thống hạch có chức năng như hệ miễn dịch của cơ thể, giúp tiêu diệt vi trùng, virus và các tế bào lạ khi chúng xâm nhập vào cơ thể.
Các vị trí thường bị nổi hạch
Nổi hạch ở bẹn
Hạch vùng bẹn có thể sưng to và đau do một số nguyên nhân như bệnh nhiễm khuẩn ở các bộ phận sinh dục, hệ tiết niệu do vi khuẩn Chlamydia, bệnh giang mai, lậu…
Bên cạnh đó, nếu vùng chi dưới, quanh hố chậu gặp tổn thương nhiễm khuẩn (xây xước, áp-xe, mụn nhọt…), hạch ở vùng bẹn cũng có thể sưng to và đau.
Một số bệnh về máu cũng có thể dẫn đến sự xuất hiện của hạch lớn như bệnh bạch cầu cấp. Hạch thường có kích thước lớn, mềm, có thể di động, xuất hiện ở hố thượng đòn, nách, bẹn, trung thất, mạc treo… và thường đi kèm với triệu chứng sốt cao, lách to nhanh, xuất huyết… Trong trường hợp bệnh bạch cầu mạn tính thể lympho, sẽ xuất hiện nhiều hạch nhỏ, phát triển nhanh chóng và sau đó hạch sẽ trở nên lớn hơn, mềm mại và di động hơn.
Nổi hạch sau tai, cổ
Nổi hạch sau tai thường do nhiễm trùng, lao, ung thư đầu cổ, ung thư tuyến giáp… Ở trạng thái bình thường, hạch có kích thước khoảng vài milimet, mềm và khó sờ thấy. Tuy nhiên, khi bị viêm nhiễm hoặc ung thư, hạch sẽ lớn lên và có thể đau, dính, cứng.
Đối với trẻ em có sức đề kháng yếu, hạch có thể xuất hiện tự nhiên và khi sức khỏe cải thiện, hạch sẽ không còn sưng nữa. Tuy nhiên, hiện tượng nổi hạch sau tai có thể là cảnh báo sớm của nhiều căn bệnh nguy hiểm như:
-
Bệnh ung thư: Hạch nổi sau tai và sưng có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư ở vùng đầu, cổ, đặc biệt là ung thư tuyến giáp. Theo ghi nhận, hầu hết bệnh nhân ung thư tuyến giáp hạch sẽ tăng kích thước theo thời gian. Ở giai đoạn đầu, hạch có thể di động, nhưng ở giai đoạn sau lại càng bám chặt ở tai, ấn vào có cảm giác đau và rất cứng.
-
Bệnh ở hệ bạch huyết: Hệ bạch huyết gồm các mạch bạch huyết và hạch bạch huyết, chúng có tác dụng lọc vi khuẩn và độc tố ra khỏi cơ thể. Khi hệ bạch huyết gặp vấn đề, các hạch bạch huyết sẽ sưng lên. Hiện tượng sưng phù hạch bạch huyết thường xảy ra ở khu vực quanh cổ, gây ảnh hưởng đến quá trình loại bỏ độc tố trong cơ thể.
-
Triệu chứng của bệnh nhiễm trùng: Khi cơ thể bị tấn công bởi virus, vi khuẩn, có thể gây sưng đau và nổi hạch ở xung quanh cổ, tai, gây ra các bệnh viêm họng, thủy đậu, sởi… Nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây ra nhiều biến chứng khác như viêm vú.
-
Bệnh u nang bã nhờn: Các hạch nổi ở vùng cổ, tai có thể do u nang bã nhờn gây ra. Những khối u này hình thành ở các tuyến bã nhờn do bị tổn thương hoặc quá trình sản xuất dầu bị ứ đọng. Một số chấn thương như vết trầy xước, mụn trứng cá cũng có thể làm tuyến bã nhờn yếu và gây ra các u nang.
Nổi hạch ở nách
Hạch ở nách thường có dạng viền tròn hoặc hơi dài, cứng, cảm giác nhẹ nhàng di chuyển và đau nhẹ khi ấn vào.
Nếu hạch là do viêm, sẽ đi kèm với các triệu chứng như đau, sưng ngực, mệt mỏi và sốt. Tuy nhiên, nếu không phải do viêm, cần lưu ý rằng đó có thể là dấu hiệu cảnh báo cho một số bệnh nguy hiểm như:
-
Các khối u ở hạch bạch huyết hoặc gần xung quanh hạch bạch huyết.
-
Mắc các bệnh lý liên quan đến bạch cầu.
-
Ung thư lympho hodgkin.
-
Ung thư da hắc tố (melanoma).
-
Ung thư lympho không hodgkin.
-
Ung thư vú.
Đặc biệt, nổi hạch ở nách có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư vú trong giai đoạn tiến triển, khi tế bào ung thư đã lan sang các hạch bạch huyết tại vùng nách. Một số dấu hiệu khác cảnh báo ung thư vú bao gồm: xuất hiện khối u vú, tiết dịch bất thường từ núm vú, thay đổi hình dạng và kích thước vú, da trên khối u trở nên sần sùi, sốt, kinh nguyệt không đều…
Cách phân biệt hạch lành tính và ác tính
Theo các chuyên gia y tế, có thể phân biệt hạch lành tính và hạch ác tính dựa trên một số đặc điểm sau:
-
Kích thước: Hạch lành tính có kích thước chỉ từ vài mm đến dưới 1 cm và ít có xu hướng lớn lên theo thời gian. Trong khi đó, hạch ác tính có kích thước lớn, tăng kích thước nhanh chóng theo thời gian và xuất hiện ở nhiều vị trí.
-
Khả năng di động: Hạch lành tính có khả năng di động tốt, không dính vào các tổ chức xung quanh, trong khi hạch ác tính di động kém hơn.
-
Thời gian tồn tại: Hạch lành tính thường biến mất sau vài ngày, tối đa là 3-4 tuần. Tuy nhiên, nếu hạch còn tồn tại quá 1 tháng, có thể đây là dấu hiệu cảnh báo cho bệnh lý mãn tính hoặc tiền ung thư.
-
Bệnh lý đi kèm: Hạch lành tính xuất hiện khi có viêm nhiễm vùng lân cận, nhỏ dần và biến mất khi viêm nhiễm kết thúc.
Việc phân biệt hạch lành tính và hạch ác tính không phải lúc nào cũng dễ dàng bởi thực tế tính chất của hạch có thể thay đổi tùy thuộc vào từng trường hợp bệnh. Do đó, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán nếu có triệu chứng hạch nổi bất thường mà không rõ nguyên nhân. Dựa trên vị trí hạch nổi và kết quả khám lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm như nội soi, siêu âm, chụp CT, sinh thiết tế bào….
Để được tư vấn về các chương trình ưu đãi và nhận những kiến thức hữu ích về chăm sóc sức khỏe, vui lòng truy cập fanpage.
