PrEP là gì?
PrEP là viết tắt của Pre-Exposure Prophylaxis, có nghĩa là điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV. Đây là phương pháp sử dụng thuốc kháng HIV cho những người chưa mắc phải bệnh HIV (âm tính) nhưng có nguy cơ cao lây nhiễm HIV. PrEP giúp ngăn chặn sự xâm nhập và nhân lên của vi-rút HIV trong cơ thể, từ đó ngăn chặn sự lây truyền của vi-rút. PrEP là sự kết hợp của hai loại thuốc kháng vi-rút là TENOFOVIR DISOPROXIL FUMARATE (TDF) 300mg và EMTRICITABINE (FTC) 200mg trong một viên nén dùng mỗi ngày.
PrEP áp dụng cho những nhóm đối tượng nào?
- Nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM)
- Người chuyển giới nữ (TGW)
- Phụ nữ bán dâm
- Các cặp dị nhiễm, có một người nhiễm HIV và một người không nhiễm HIV, trong đó người nhiễm HIV chưa điều trị bằng thuốc ARV hoặc đã điều trị ARV nhưng tải lượng HIV trong cơ thể không thấp hơn ngưỡng 200 bản sao/ml. Trong trường hợp tải lượng HIV của bạn tình nhiễm HIV là dưới 200 bản sao/ml, không cần sử dụng PrEP để dự phòng trước phơi nhiễm cho bạn tình không nhiễm HIV, vì người nhiễm HIV trong trường hợp đó không lây truyền HIV cho bạn tình của họ.
Khả năng dự phòng HIV của PrEP
Một số nghiên cứu khoa học đã chứng minh hiệu quả của PrEP trong việc ngăn chặn lây nhiễm HIV. Chưa có trường hợp MSM nào trên thế giới bị nhiễm HIV trong quá trình sử dụng PrEP. Sự lây nhiễm HIV chỉ xảy ra khi ngừng sử dụng PrEP hoặc không sử dụng đúng hướng dẫn của bác sĩ. Dựa trên kết quả của nghiên cứu iPrEx với sự tham gia của 2.499 MSM và TGW, những người sử dụng PrEP hàng ngày đã đạt tỷ lệ bảo vệ khỏi lây nhiễm HIV lên tới 99%. PrEP có khả năng hấp thụ tốt và hiếm khi gây tác dụng phụ, điều này đã được kiểm chứng trong thử nghiệm lâm sàng với nhóm 2.499 MSM tham gia iPrEx. Tuy nhiên, một số nghiên cứu nhận thấy có thể gây giảm chức năng thận và mật độ xương ở những người sử dụng PrEP, do đó PrEP không phù hợp với một số người. PrEP là thuốc chống HIV, vì vậy, để sử dụng PrEP, bạn cần tư vấn và hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ.
Cách sử dụng PrEP
Hiện nay, những người có chỉ định từ bác sĩ sử dụng PrEP thường có thể áp dụng một trong hai phương pháp sau:
- Uống PrEP mỗi ngày: Phương pháp này dành cho tất cả những người có hành vi nguy cơ. PrEP uống hàng ngày đã chứng minh hiệu quả trên 95% với nhóm MSM trong một số thử nghiệm lâm sàng với hàng nghìn người. Hiện nay, Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới đều khuyến nghị sử dụng PrEP hàng ngày như một chương trình dự phòng tổng hợp cho những nhóm nguy cơ cao.
- Uống theo tình huống (ED-PrEP): Phương pháp này áp dụng cho nam quan hệ tình dục đồng giới có chỉ định sử dụng PrEP và có tần suất quan hệ tình dục trung bình dưới 2 lần/tuần. Sau khi đảm bảo sử dụng thuốc ARV trong khoảng thời gian từ 2-24 giờ trước khi quan hệ tình dục, uống 2 viên PrEP trước khi quan hệ tình dục và uống thêm viên thứ 3 sau 24 giờ đầu tiên và viên thứ 4 sau 48 giờ đầu tiên.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng PrEP
- Đối với người có nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục đường âm đạo hoặc qua đường máu, PrEP chỉ có hiệu quả tối đa sau khi sử dụng đủ 21 ngày liên tục thuốc ARV.
- Đối với nam quan hệ tình dục đồng giới qua hậu môn, hiệu quả tối đa của PrEP sẽ đạt được sau 7 ngày sử dụng liên tục hoặc uống 2 viên TDF/FTC trước khi quan hệ tình dục trong khoảng thời gian từ 2-24 giờ. Thời gian bảo vệ sau khi phơi nhiễm cuối cùng sẽ được xác định như sau:
- Đối với người quan hệ tình dục qua đường âm đạo và nguy cơ lây nhiễm qua đường máu, cần tiếp tục sử dụng PrEP trong vòng 28 ngày sau lần phơi nhiễm cuối cùng.
- Đối với người nam quan hệ tình dục đồng giới qua hậu môn, cần tiếp tục sử dụng PrEP trong vòng 2 ngày sau lần quan hệ tình dục cuối cùng.
Ngoài ra, người sử dụng PrEP cũng cần lưu ý:
- PrEP chỉ là một phần trong chiến lược dự phòng tổng thể HIV. PrEP cần được sử dụng đủ thời gian để đạt hiệu quả bảo vệ tối đa. Vì vậy, cần sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục.
- PrEP cần được sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Phản ứng phụ khi sử dụng PrEP có thể là buồn nôn, nôn, tiêu chảy, chóng mặt nhẹ và sẽ hết sau 1-2 tuần. Nếu phản ứng kéo dài, cần liên hệ hoặc đến gặp bác sĩ ngay để được khám và tư vấn.
- PrEP không dự phòng được các nhiễm trùng được truyền qua đường tình dục như bệnh lậu, giang mai, sùi mào gà, viêm gan B, C, v.v… Do đó, vẫn cần sử dụng bao cao su thường xuyên và đúng cách mỗi khi quan hệ tình dục.
Được chỉnh sửa bởi: dnulib.edu.vn
