Trên con đường hội nhập kinh tế toàn cầu, việc trao đổi và đàm phán giữa các quốc gia sử dụng ngôn ngữ khác nhau ngày càng gia tăng, mang lại cơ hội việc làm cho những bạn có khả năng về ngoại ngữ. Tuy nhiên, có rất nhiều vị trí công việc liên quan đến chuyển ngôn ngữ. Đừng lo, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về phân biệt giữa biên dịch, thông dịch và phiên dịch, từ đó giúp bạn đưa ra quyết định chọn lựa chính xác nhất.
1. Tìm hiểu khái niệm các thuật ngữ công việc
1.1. Biên dịch là gì?
Biên dịch là hoạt động chuyển ngữ các loại tài liệu (chứng từ, văn bản, hợp đồng…) từ một ngôn ngữ sang một ngôn ngữ khác. Công việc biên dịch thường liên quan đến các văn bản chữ, có thể là bản in, phụ đề video, file pdf, giấy tờ hồ sơ… Các biên dịch viên sẽ sử dụng các công cụ hỗ trợ như từ điển, phần mềm dịch thuật, và thường mất thời gian hơn để hoàn thành công việc biên dịch, nhưng yêu cầu về độ chính xác về văn phong, ngữ pháp, thuật ngữ chuyên môn luôn rất cao.
1.2. Thông dịch là gì?
Thông dịch là hoạt động chuyển ngữ trong khoảng thời gian ngắn, không có nhiều sự hỗ trợ từ các công cụ chuyển ngữ. Người thông dịch phải sử dụng kinh nghiệm, khả năng ghi nhớ và khả năng phản xạ linh hoạt. Tuy nhiên, so với thông dịch, phiên dịch thường có nhiều thời gian hơn vì thời gian triển khai phiên dịch thường sau khi toàn bộ bài phát biểu ngắn hoặc một phần của bài phát biểu dài đã hoàn thành.
1.3. Phiên dịch là gì?
Phiên dịch là hoạt động chuyển ngữ qua lời nói trong khoảng thời gian ngắn. Phiên dịch viên phải nắm ý và chuyển ngữ toàn bộ nội dung một ít đoạn của bài phát biểu. Vì thời gian hạn chế, phiên dịch viên thường phải vài ngôn ngữ khác qua ngôn ngữ mẹ đẻ của mình, vì vậy yêu cầu về ngữ pháp, văn phong, ý nghĩa trong bản chuyển ngữ luôn là quan trọng.
2. Phân biệt giữa Biên dịch, Thông dịch, Phiên dịch
Dựa vào từng tiêu chí, chúng ta có thể nhận ra sự giống và khác nhau giữa ba vị trí công việc này:
2.1. Hình thức triển khai công việc
- Biên dịch: sử dụng hình thức viết, chuyển ngữ thành văn bản.
- Thông dịch: sử dụng hình thức nói, dịch ngay lập tức theo lời nói.
- Phiên dịch: sử dụng hình thức nói, dịch sau khi người phát biểu hoàn thành một phần nội dung.
2.2. Tốc độ triển khai công việc
- Biên dịch: có thời gian để hoàn thành công việc chuyển ngữ.
- Thông dịch: yêu cầu độ cao về tốc độ và kinh nghiệm.
- Phiên dịch: thời gian triển khai công việc lâu hơn thông dịch.
2.3. Vận dụng công cụ hỗ trợ chuyển ngữ
- Biên dịch: sử dụng nhiều công cụ hỗ trợ dịch thuật.
- Thông dịch và Phiên dịch: không sử dụng công cụ hỗ trợ, chỉ dựa vào kinh nghiệm và linh hoạt.
2.4. Mức độ chuẩn xác cần đáp ứng
- Biên dịch: yêu cầu cao về độ chính xác về văn phong, ngữ pháp, và thuật ngữ chuyên môn.
- Thông dịch: tập trung vào nội dung chính, không quá chú trọng đến ngữ pháp và văn phong.
- Phiên dịch: chỉ cần hiểu đúng ý, tóm tắt và chuyển ngữ đủ nội dung.
2.5. Mức độ hoàn hảo trong văn phong
- Thông dịch: không yêu cầu cao về ngữ pháp, nhưng cần sự trôi chảy và đúng ý trong trình bày.
- Phiên dịch: yêu cầu trôi chảy hơn về ngữ pháp, văn phong do chuyển ngữ từ ngôn ngữ khác sang ngôn ngữ quen thuộc (tiếng mẹ đẻ).
2.6. Mức độ đa chiều trong chuyển ngữ
- Biên dịch: có thể dịch hai chiều hoặc một chiều tùy thuộc vào dự án.
- Thông dịch: phải dịch hai chiều và sử dụng đồng thời cả hai ngôn ngữ.
- Phiên dịch: chỉ cần dịch một chiều.
2.7. Triển khai công việc độc lập hay theo nhóm
- Biên dịch: có thể làm việc theo nhóm, chuyên tâm vào phần nội dung dài và yêu cầu chính xác cao.
- Thông dịch và Phiên dịch: làm việc độc lập vì không có thời gian phối hợp hoặc bàn bạc nhiều.
3. Tìm việc biên dịch, phiên dịch, thông dịch có dễ không?
Từ những điểm phân biệt giữa ba vị trí công việc đã được đề cập, chúng ta có thể thấy rằng để tham gia vào lĩnh vực chuyển ngữ, bạn cần có các kỹ năng sau:
- Trau dồi kỹ năng chuyển ngữ linh hoạt.
- Cập nhật kiến thức văn hóa xã hội của quốc gia sử dụng ngôn ngữ đó.
- Tìm cơ hội tiếp xúc và trải nghiệm thực tế nhiều chủ đề trong cùng một vị trí công việc.
- Nắm bắt tâm lý người nói và người nghe trong quá trình giao tiếp.
- Rèn luyện khả năng chịu áp lực cao trong công việc.
Việc sở hữu năng lực ngoại ngữ cao là một lợi thế lớn cho sự nghiệp. Với những bạn quan tâm đến lĩnh vực chuyển ngữ, việc nắm vững thông tin về phân biệt biên dịch, thông dịch và phiên dịch sẽ giúp bạn có quyết định chọn lựa phù hợp và phát triển bản thân trong tương lai.
- Nhấn vào đây để tìm hiểu thêm về Dnulib.
