Cổ tử cung đóng một vai trò quan trọng trong sức khỏe, sinh lý và quá trình sinh nở của phụ nữ. Mặc dù vậy, một trong những vấn đề đáng lo ngại liên quan đến cổ tử cung là sự gia tăng và trẻ hóa căn bệnh ung thư. Số ca bệnh và ca tử vong do ung thư cổ tử cung chỉ đứng thứ hai sau ung thư vú. Ngoài ra, còn có các bệnh lý khác như viêm, loạn sản cổ tử cung… gây nguy hiểm cho sức khỏe của phụ nữ. Việc nắm rõ cấu tạo, vị trí và chức năng của cổ tử cung là điều rất quan trọng để chị em có thể chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của mình.
Cổ tử cung là gì?
Cổ tử cung là cơ quan nối giữa âm đạo và tử cung. Nó có vai trò như cửa ngõ cho tinh trùng di chuyển vào trong tử cung. Khi mang thai, cổ tử cung sẽ mở rộng và mỏng đi, báo hiệu bắt đầu một thai kỳ. Khi quan trọng là giai đoạn sinh nở, cổ tử cung cho phép thai nhi di chuyển qua âm đạo và chào đời. Sau sinh, cổ tử cung nhanh chóng phục hồi về trạng thái ban đầu.
Cổ tử cung cũng được coi là bức tường phòng thủ đầu tiên chống lại các bệnh lây truyền qua đường tình dục và giúp phát hiện những tế bào bất thường cảnh báo căn bệnh ung thư cổ tử cung. Việc tiêm phòng vắc xin ngừa virus HPV và thực hiện xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung định kỳ là hai biện pháp giúp tầm soát và dự phòng căn bệnh ung thư hiệu quả.
Vị trí của cổ tử cung
Cổ tử cung nằm bên trong khoang chậu, là kênh nhỏ nối từ đáy tử cung đến phần trên cùng của âm đạo. Hình dạng của cổ tử cung giống như miệng cá với đường kính khoảng 2-4cm.
Cấu tạo của cổ tử cung
Cổ tử cung là một lỗ có kích thước nhỏ, và kích thước này sẽ thay đổi theo những thay đổi của cơ thể vào những giai đoạn nhất định, chẳng hạn như ngày rụng trứng, ngày hành kinh, khi mang thai hoặc trong quá trình sinh nở.
Cấu tạo cổ tử cung bao gồm:
- Cổ ngoài: là phần nhô vào trong âm đạo và được bao bọc bởi lớp biểu mô lát tầng không sừng hóa.
- Cổ trong: là ống hình trụ nối giữa cổ ngoài và buồng tử cung, được bao bọc bởi lớp biểu mô trụ đơn tiết chất nhầy. Lớp biểu mô này gấp nếp vào sâu bên trong mô đệm bên dưới để tạo thành các khe tuyến.
- Lỗ ngoài cổ tử cung: ranh giới giữa cổ trong và cổ ngoài.
- Đường tiếp hợp gai – trụ: nơi nối tiếp giữa lớp biểu mô trụ đơn ở cổ trong và lớp biểu mô lát tầng không sừng hóa ở cổ ngoài cổ tử cung.
Chức năng và vai trò
Cổ tử cung đóng vai trò quan trọng trong sinh lý và sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Một phần niêm mạc của cổ tử cung chứa các tuyến tiết chất nhầy. Chất nhầy này có vai trò ngăn không cho tinh trùng xâm nhập vào tử cung và bảo vệ tử cung và hệ thống cơ quan sinh dục bên trong khỏi vi khuẩn gây hại.
Khi rụng trứng, chất nhầy sẽ thay đổi để tạo điều kiện cho tinh trùng di chuyển qua cổ tử cung và tới ống dẫn trứng để thụ tinh. Trong thai kỳ, cổ tử cung tiết ra một chất nhầy giúp bảo vệ sự phát triển của thai nhi.
Khi sinh nở, cổ tử cung giãn rộng hơn để cho thai nhi di chuyển qua cổ tử cung và chào đời. Ngoại trừ khi mang thai hoặc trong tuổi mãn kinh, hàng tháng niêm mạc tử cung sẽ bong ra hình thành kinh nguyệt.
Những bệnh lý phổ biến ở cổ tử cung
Cổ tử cung là cơ quan tiếp xúc trực tiếp với nhiều mầm bệnh, do đó có nguy cơ mắc phải nhiều bệnh lý. Các bệnh lý phổ biến nhất ở cổ tử cung bao gồm:
- Ung thư cổ tử cung: là căn bệnh đáng lo ngại nhất ở cổ tử cung, liên quan đến virus HPV. Ung thư cổ tử cung có thể phát triển từ tế bào ác tính trên cổ tử cung.
- Loạn sản cổ tử cung: liên quan đến sự phát triển của tế bào bất thường ở cổ tử cung, thường gây ung thư trong một số trường hợp.
- Viêm cổ tử cung: có thể do nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc phản ứng với thuốc tránh thai.
- Polyp, u xơ hoặc u nang: là các khối u nằm trên cổ tử cung.
Trong thai kỳ, phụ nữ có thể mắc phải những bệnh lý như suy cổ tử cung, nhau tiền đạo và mang thai ngoài tử cung.
Triệu chứng nhận biết cổ tử cung đang có bất thường
Có những triệu chứng nhận biết cổ tử cung đang có bất thường. Vùng kín xuất hiện những triệu chứng bất thường có thể là dấu hiệu báo động các bệnh lý liên quan đến cổ tử cung. Chính vì vậy, chị em cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời nếu có bất kỳ dấu hiệu sau:
- Rối loạn kinh nguyệt, lượng máu kinh nhiều hoặc chảy máu bất thường giữa các kỳ kinh.
- Tiết dịch âm đạo bất thường, có màu sắc lạ hoặc mùi hôi khó chịu.
- Đau ở vùng chậu hoặc vùng lưng dưới.
- Đau khi tiểu tiện.
- Đau trong thời gian hành kinh hoặc đau khi quan hệ tình dục.
Đến ngay cơ sở y tế khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường là cách giúp phát hiện sớm và điều trị hiệu quả bệnh lý cổ tử cung.
Cách chăm sóc và bảo vệ cổ tử cung khỏe mạnh
Để bảo vệ và phòng ngừa các căn bệnh nguy hiểm liên quan đến cổ tử cung, chị em cần lưu ý những vấn đề sau:
- Tiêm vắc xin ngừa virus HPV là giải pháp giúp giảm thiểu nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung.
- Thực hiện tầm soát HPV và ung thư cổ tử cung định kỳ. Nên thực hiện phết tế bào cổ tử cung lần đầu tiên từ lúc 21 tuổi và lặp lại sau mỗi 3 năm. Nên làm xét nghiệm PAP và xét nghiệm HPV mỗi 5 năm khi đạt độ tuổi từ 30-65 tuổi.
- Quan hệ tình dục chung thủy và an toàn, không sử dụng đồ chơi tình dục, sử dụng bao cao su để tránh nguy cơ nhiễm các bệnh qua đường tình dục.
Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa giàu kinh nghiệm, trang bị máy móc hiện đại và máy xét nghiệm giúp tầm soát và phát hiện sớm những bệnh lý phụ khoa nguy hiểm, can thiệp và điều trị kịp thời và hiệu quả. Trung tâm cam kết bảo vệ sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống của phụ nữ.
Để đặt hẹn khám và tư vấn với các chuyên gia Sản Phụ khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em vui lòng liên hệ đến:
- Hotline: Dnulib
Trên đây là những thông tin tổng quan về cổ tử cung. Khuyến cáo chị em nên có kế hoạch chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cổ tử cung để tránh những bệnh lý nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản. Nếu còn bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn nào, chị em có thể liên hệ đến hotline của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa hỗ trợ!
