Từ vựng về chay và thuần chay
- Thực phẩm chay: 素食 Sùshí
- Người ăn chay nói chung (vegetarian): 素食者 Sùshí zhě / 吃素者 chīsù zhě
- Người thuần chay (vegan): 纯素者 Chún sù zhě/全素者quán sù zhě
- Chay không ngũ vị tân: 净素（不含五辛）Jìng sù (bù hán wǔ xīn)
- Chay ăn trứng sữa (lacto-ovo): 蛋奶素Dàn nǎi sù
- Nhà hàng chay: 素食餐厅Sùshí cāntīng
- Thực đơn chay: 素食菜单 Sùshí càidān
Những câu cần trang bị khi đi ăn chay ở Trung Quốc
- Tôi ăn chay. 我吃素。Wǒ chīsù hoặc nhấn mạnh có thể nói 我是吃素的。Wǒ shì chīsù de.
- Tôi là người thuần chay. 我是纯素的。Wǒ shì chún sù de.
- Tôi không ăn thịt. 我不吃肉。Wǒ bù chī ròu. Hoặc có thể nói 我不吃荤的。Wǒ bù chī hūn de.
- Tôi không ăn trứng. 我不吃蛋。我不吃鸡蛋。Wǒ bù chī dàn. Wǒ bù chī jīdàn.
- Tôi không uống sữa bò. 我不喝牛奶。Wǒ bù hē niúnǎi.
- Tôi không ăn thực phẩm động vật. 我不吃动物性食物。Wǒ bù chī dòngwù xìng shíwù.
- Tôi không ăn động vật. 我不吃动物。Wǒ bù chī dòngwù.
- Món này có chứa thịt/trứng/sữa/… không? 这个有肉/蛋/奶/…吗？Zhège yǒu ròu/dàn/nǎi/…ma?
- Xin đừng cho thịt trứng sữa. 请不要放肉蛋奶。Qǐng bùyào fàng ròu/dàn/nǎi.
- Tôi có thể ăn rau, nấm, các loại đậu đỗ và hoa quả. 我可以吃蔬菜、蘑菇、豆类和水果。Wǒ kěyǐ chī shūcài, dòu lèi hé shuǐguǒ.
- Gần đây có quán ăn chay nào không? 附近有素食餐厅吗？Fùjìn yǒu sùshí cāntīng ma?
- Có thực đơn chay không? 有没有素食菜单？Yǒu méiyǒu sùshí càidān?
Một số kinh nghiệm cho người ăn chay khi đến Trung Quốc
1. Phân biệt các trường phái chay để chọn đúng
Quán chay Trung Quốc chia thành 2 nhóm chính: 蛋奶素 và 净素（不含五辛). Nếu bạn là 淨素, thì chọn quán 净素 sẽ an toàn hơn.
Nếu thành phố bạn đến có chùa chiền, bạn sẽ thường tìm thấy quán chay gần đó, thường là chay không ngũ vị tân.
Có những quán không phải là chay, nhưng có thực đơn chay. Bạn có thể thử hỏi không mất gì.
Rất nhiều người Trung Quốc cho rằng chay chỉ là không ăn thịt, vẫn ăn trứng, sữa hoặc cá. Vì vậy, thay vì nói “素”, hãy nói rõ bạn ăn hoặc không ăn thứ gì.
2. Ứng dụng tìm quán chay trên điện thoại
Dân ăn chay trên toàn thế giới quen với các ứng dụng như Happy Cow.
Ở Trung Quốc, bạn không thể bỏ qua ứng dụng 素食雷达 (Veg Radar).
Đây là ứng dụng cập nhật bản đồ hàng trăm quán ăn chay tại Trung Quốc. Nó có phiên bản tiếng Anh dành cho khách nước ngoài.
Bạn có thể truy cập https://www.sushileida.com/vmap/ hoặc tìm ứng dụng mini program 素食雷达 trên WeChat. Dù bạn ở đâu trên lãnh thổ Trung Quốc, bạn đều có thể tìm quán chay gần bạn.
3. Tham gia các nhóm và hoạt động ăn chay
Khắp nơi đều có các nhóm hoạt động nhằm thúc đẩy ăn chay ở địa phương.
Ở Thượng Hải có Vegan of Shanghai hay VoS, hiện nay với tên là 维根咨询PBC (维根 weigen tức là Vegan). Đây là một tổ chức hoạt động rất mạnh chuyên chia sẻ tin tức, liên kết tổ chức các chiến dịch, các hoạt động tư vấn dinh dưỡng, sức khỏe, bảo vệ động vật và cả các sự kiện khởi nghiệp dành cho người ăn chay.
Nếu bạn ở Thượng Hải lâu dài, bạn có thể kết nối với người quản lý để tham gia VoS. Nếu bạn ở thành phố khác và không biết có nhóm người ăn chay nào ở đó, bạn cũng có thể liên lạc với VoS để tìm hiểu cộng đồng ăn chay nơi bạn ở. Tham gia các nhóm và hoạt động ăn chay ở nơi bạn sống không chỉ tốt cho bạn mà còn có thể truyền cảm hứng cho người khác.
Các nguồn kiến thức về dinh dưỡng và sức khỏe
Nếu bạn quan tâm đến khía cạnh y học và khoa học của chế độ ăn chay, mình giới thiệu kênh của tiến sĩ 徐嘉 (Hữu Gia).
Ông là một bác sĩ thuần chay đã tốt nghiệp Đại học Bắc Kinh và nhận bằng tiến sĩ tại Mỹ. Ông đã có nhiều bài viết, tư liệu khoa học có giá trị, đặc biệt nổi tiếng với cuốn sách 非药而愈, phân tích các căn bệnh và các vấn đề sức khỏe có thể được cải thiện thông qua chế độ ăn lành mạnh mà không cần dùng thuốc.
Bạn có thể theo dõi kênh 徐嘉健康频道 trên WeChat để có thêm nhiều thông tin hữu ích. Có cả buổi trò chuyện trực tuyến giúp bạn cải thiện kỹ năng nghe và kiến thức dinh dưỡng.
Cách xoay xở khi không tìm được quán chay
Hiện nay ở Trung Quốc, quán chay khá hiếm. Các thành phố lớn có nhiều hơn so với nông thôn hay thành phố nhỏ. Ngoài ra, món chay trong quán chay thường có giá cao hơn so với quán ăn thông thường.
Nếu bạn không thể tự nấu ăn và phải ăn ở nhà ăn trường hoặc quán, hãy tìm các món chay ở những nơi đó.
- Các quán tự chọn (buffet) 自选餐厅 、自助餐厅
- Các quán gọi món gia đình 家常菜店
- Ăn lẩu 火锅: nếu bạn không khá nghiêm ngặt, bạn có thể dùng chung nồi nước với bạn bè. Nếu bạn là hữu chay nghiêm ngặt, bạn có thể yêu cầu có 2 ngăn riêng biệt trong nồi nước để nấu rau củ nấm đậu. Yêu cầu 荤素分开.
- Các quán Malatang 麻辣烫: bạn có thể lựa chọn những món bạn thích. Tuy nhiên, đôi khi bạn chỉ chọn món chay nhưng nó lại được nhúng chung vào nồi với các loại thực phẩm khác. Nếu có thể, bạn có thể yêu cầu hoặc tìm quán nước chấm chay riêng và nước chấm mặn riêng.
- Ăn nhà hàng sang trọng: thường thì các món rau củ nấm khá phong phú và luôn có sự lựa chọn cho người ăn chay.
Một số món ngon mình thường chọn khi ở Trung Quốc
- Bánh bao chay: 素包子. Đây là một trong những món rẻ và dễ tìm khi mình đi học hoặc du lịch một mình. Kèm theo bánh bao là cháo 粥 (两个菜包一碗粥) là bữa sáng mình thích nhất.
- Nên lưu ý, bánh bao chay không phải là bánh bao không nhân. Bánh bao không nhân gọi là 馒头. Ngoài ra, đôi khi quán có gọi bánh bao có nhân rau và trứng vào nhóm 素包子. Do đó, khi mua bánh bao, bạn có thể gọi tên nhân mà bạn muốn như 菜包、豆腐包, nhân vị ngọt 豆沙包、黑芝麻包, hoặc 馒头、花卷 là những lựa chọn an toàn.
- Mì chay: 素面. Mì sợi khá phổ biến ở Trung Quốc. Nếu bạn không tìm được quán chay (thường khá hiếm), hãy tìm giải pháp trong quán mì. Có thể quán đó có một số lựa chọn mì chay với một ít nấm và rau cải. Tuy nhiên, nước mì có chay 100% hay không thì không chắc chắn.
Tham quan các quán ăn chay ở Trung Quốc
Trong thời gian mình sống ở Trung Quốc, mình thích khám phá các quán ăn chay (thường là quán tự chọn – buffet) ở những nơi mình đến thăm. Một điều thú vị là một số quán khuyến khích khách hàng không lãng phí thức ăn bằng cách tặng phiếu giảm giá cho lần ăn tiếp theo cho những khách hàng “vét sạch đĩa” (光盘). Họ cũng khuyến khích khách hàng giảm thiểu việc lấy thêm đĩa và sau khi ăn xong tự giác xếp đĩa vào chỗ quy định để giảm công việc cho nhân viên phục vụ.
Dưới đây là một số hình ảnh mà mình đã chụp lại từ những quán ăn chay này.
(Cập nhật lần cuối ngày 14/3/2022)
