Dạ dày là gì?
Dạ dày, hay còn được gọi là bao tử, là cơ quan lớn nhất trong hệ tiêu hóa con người. Nhiệm vụ của nó là chứa thức ăn, nghiền nát và chuyển hóa một phần thức ăn thành chất dinh dưỡng để chuẩn bị quá trình hấp thu. Khi dạ dày khỏe mạnh, hệ miễn dịch của cơ thể cũng được củng cố, từ đó mang lại sức khỏe tốt cho chúng ta.
Cấu tạo của dạ dày
Vị trí dạ dày nằm ở phía trên, bên trái khoang bụng, dưới gan và cạnh lá lách. Hình dạng của dạ dày có thể thay đổi dựa trên trạng thái chứa thức ăn hoặc không chứa thức ăn. Nó có thể thay đổi thành hình chiếc sừng bò hay hình chữ J, phụ thuộc vào từng đối tượng khác nhau.
1. Về hình thể ngoài
Dạ dày có 5 phần chính:
-
Tâm vị: Nằm gần thực quản và có lỗ tâm vị. Lỗ tâm vị không có van đóng kín, chỉ có nếp niêm mạch thông giữa thực quản và dạ dày.
-
Đáy vị: Phần phình to nhất, bên trái lỗ tâm vị, có hình chỏm cầu. Nó ngăn cách với thực quản bởi khuyết tâm vị và chứa không khí, dễ nhìn thấy khi chụp X-quang.
-
Thân vị: Gồm 2 thành và 2 bờ, có hình ống. Thân vị chiếm nhiều diện tích và là nơi tiết ra nhiều axit dịch vị để hỗ trợ phân hủy thức ăn.
-
Hang – Môn vị: Gồm hang môn vị và ống môn vị. Hang môn vị có hình phễu và tiết ra gastrine – một hormone cần thiết cho quá trình tiêu hoá thức ăn. Ống môn vị nằm ngay bên cạnh đốt sống thắt lưng phía bên phải và tiếp nối với tá tràng.
2. Về cấu tạo
Dạ dày có 5 lớp từ ngoài vào trong:
- Lớp thanh mạc: Lớp phúc mạc tạng bao bọc dạ dày.
- Lớp dưới thanh mạc.
- Lớp cơ: Gồm 3 lớp cơ dọc, cơ vòng và cơ chéo.
- Lớp dưới niêm mạc.
- Lớp niêm mạc chứa các tuyến dạ dày, bao gồm nhiều loại tuyến tiết ra các chất nhầy, HCl, men Pepsinogen và các yếu tố nội tiết khác.
3. Về mạch máu dạ dày
Mạch máu dạ dày bắt nguồn từ động mạch thân tạng và có hai vòng cung động mạch nuôi dạ dày. Vòng mạch bờ cong vị bé do động mạch vị phải và vị trái tạo thành, cùng với các động mạch khác. Vòng mạch bờ cong vị lớn được tạo thành bởi động mạch vị mạc nối phải và vị mạc nối trái, cùng với các động mạch khác.
Chức năng của dạ dày
Dạ dày có các chức năng chính sau:
1. Chức năng tiêu hoá
HCl trong dạ dày có tác dụng kích hoạt men tiêu hóa và điều chỉnh việc đóng mở môn vị. Các chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tổn thương do dịch vị tấn công. Pepsinogen và HCl làm phân chia protein thành polypeptid và đông sữa. Yếu tố nội tiết giúp hấp thụ vitamin B12. Dạ dày còn sản xuất secretin, một nội tiết tố kích thích bài tiết dịch tụy.
2. Chức năng vận động
Dạ dày có áp lực trong khoảng 8-10 cm H2O do sự co bóp của cơ dạ dày. Khi dạ dày đầy, áp lực giảm một phần. Áp lực cao nhất xảy ra khi dạ dày rỗng và không có thức ăn để co bóp.
3. Chức năng bài tiết
Mỗi ngày, dạ dày bài tiết khoảng 1-1,5 lít dịch vị, protein của huyết tương, enzym pepsinogen và pepsin, glycoprotein, yếu tố nội sinh và acid.
4. Chức năng nhu động
Quá trình nhào trộn thức ăn và nghiền nhỏ diễn ra trong dạ dày. Nhu động bắt đầu sau khoảng 5-10 phút khi thức ăn vào dạ dày. Cứ 10-15 giây sẽ xảy ra một sóng nhu động để nhào trộn thức ăn và đẩy nó xuống ruột.
Tại sao dạ dày thường gặp vấn đề?
Dạ dày là nơi chứa và tiêu hóa thức ăn, vì vậy những thói quen xấu và thức ăn gây hại có thể gây vấn đề cho cơ quan này. Các nguyên nhân thường gặp bao gồm:
1. Thói quen ăn uống không lành mạnh
Ẩm thực không đều đặn, bỏ bữa hay ăn nhiều, ăn quá no, ăn khuya, ăn đồ chua cay… có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày và tăng nguy cơ mắc bệnh lý.
2. Sử dụng nhiều rượu, bia
Lạm dụng rượu và bia có thể gây tổn thương lớp niêm mạc dạ dày, gây viêm loét.
3. Lạm dụng thuốc
Sử dụng quá nhiều thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau và chống viêm, cũng có thể gây viêm loét dạ dày.
4. Căng thẳng kéo dài
Công việc căng thẳng và căng thẳng kéo dài là một trong những nguyên nhân chính gây đau dạ dày và các vấn đề sức khỏe khác.
Các bệnh lý dạ dày thường gặp
1. Đau dạ dày
Đau dạ dày thường bị gây ra do tổn thương viêm, sung huyết dạ dày hoặc rối loạn vận động và tăng tiết axit dạ dày.
2. Loét dạ dày
Loét dạ dày là tình trạng tổn thương lớp niêm mạc dạ dày, có thể tự lành ở giai đoạn đầu nhưng cần điều trị nếu vết loét lớn và gây triệu chứng.
3. Trào ngược dạ dày – thực quản
Trào ngược dạ dày là bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến. Nó gây triệu chứng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây khó chịu. Bệnh không dễ điều trị nhưng có thể kiểm soát khi kết hợp với thay đổi lối sống và ăn uống.
4. Xuất huyết dạ dày
Xuất huyết dạ dày là triệu chứng của nhiều bệnh lý nguy hiểm khác nhau. Nó có thể gây nôn máu, phân đen hoặc phân máu đỏ.
5. Ung thư dạ dày
Ung thư dạ dày xảy ra khi có sự phát triển bất thường của tế bào. Sự phát triển này có thể kéo dài và tạo thành khối u.
Cách chăm sóc bảo vệ dạ dày khỏe mạnh
1. Điều chỉnh thói quen ăn uống
- Ăn đa dạng thực phẩm để đảm bảo cung cấp đủ vitamin và khoáng chất.
- Tránh ăn đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, các món cay nóng và thực phẩm chứa axit.
- Không ăn trước khi đi ngủ và không làm việc ngay sau khi ăn.
- Ăn chậm và nhai kỹ thức ăn.
- Ăn chín và uống sôi, đảm bảo thực phẩm sạch sẽ và rửa tay trước khi ăn.
2. Duy trì cân nặng hợp lý
Kiểm soát cân nặng thông qua chế độ ăn uống và tập luyện có lợi cho sức khỏe dạ dày.
3. Không lạm dụng thuốc giảm đau
Hạn chế việc sử dụng thuốc giảm đau mà không được chỉ định từ bác sĩ.
4. Luyện tập thể dục đều đặn
Tập luyện thường xuyên giúp tăng cường sức khỏe và phòng ngừa nhiều bệnh, bao gồm các vấn đề về dạ dày.
5. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn trong cơ thể và điều trị kịp thời.
Quý vị có thể liên hệ với Dnulib để biết thông tin chi tiết về chăm sóc và bảo vệ dạ dày khỏe mạnh.
Được chỉnh sửa bởi: Dnulib
