Huyện Thanh Chương và vị trí địa lý
Huyện Thanh Chương nằm ở phía tây nam của tỉnh Nghệ An, trong khoảng từ vĩ độ 18°34’42” đến 18°53’33” bắc, và từ kinh độ 104°05’07” đến 105°03’06” đông. Huyện giáp với huyện Đô Lương và huyện Anh Sơn ở phía bắc, tỉnh Hà Tĩnh ở phía nam, huyện Nam Đàn ở phía đông, và huyện Anh Sơn và tỉnh Bôlykhămxay (nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào) ở phía tây và tây nam, với đường biên giới quốc gia dài 53 km.
Diện tích và địa hình
Diện tích tự nhiên của Thanh Chương là 1.128,8678 km2, xếp thứ năm trong số 20 huyện, thành phố trong tỉnh. Địa hình của Thanh Chương rất đa dạng, bao gồm núi đồi và trung du. Các đỉnh núi nổi tiếng nhất bao gồm dãy Giăng Màn, đỉnh Nác Lưa, đỉnh Vũ Trụ, đỉnh Bè Noi, đỉnh Đại Can, và đỉnh Thác Muối.
Thực vật và động vật
Rừng Thanh Chương có nhiều loài cây lâm sản quý như lim xanh, táu, de, dổi, vàng tâm cùng với các loại khác như song mây, tre nứa, luồng mét. Hệ thực vật rừng phong phú với rừng lá rộng nhiệt đới là loại phổ biến nhất. Động vật rừng từ xưa có nhiều voi, hổ, nai, khỉ, lợn rừng, nhưng hiện nay động vật rừng còn lại không nhiều. Mặc dù rừng bị chặt phá nhiều, nhưng trữ lượng gỗ vẫn còn khá lớn, tính đến năm 2000, trữ lượng gỗ là 2.834.780 m3 (trong đó, rừng trồng 95.337 m3, rừng tự nhiên 2.739.443 m3).
Thổ nhưỡng và khoáng sản
Đất đai ở Thanh Chương có bảy nhóm đất khác nhau, bao gồm đất pheralít đỏ vàng đồi núi, đất phù sa, đất pheralít xói mòn trơ sỏi đá, đất pheralít mùn vàng trên núi, đất lúa vùng đồi núi và đất nâu vàng phát triển trên phù sa cổ và lũ tích. Huyện cũng có trữ lượng đá vôi khá lớn ở Hạnh Lâm, Thanh Ngọc, Thanh Mỹ; đá granit ở Thanh Thuỷ; đá cuội, sỏi ở bãi sông Lam và sông Giăng; đất sét ở Thanh Lương, Thanh Khai, Thanh Dương, Thanh Ngọc.
Sông ngòi và giao thông vận tải
Huyện Thanh Chương có hệ thống sông ngòi phức tạp, bao gồm sông Lam (hay còn gọi là sông Cả) và các phụ lưu như sông Giăng, sông Trai, sông Rộ, sông Nậy, sông Triều và sông Đa Cương. Sông Lam là một đường giao thông thuỷ quan trọng, tuy nhiên, nó cũng gây ra hiện tượng úng lụt trong mùa mưa.
Giao thông vận tải ở Thanh Chương được phát triển, bao gồm đường Hồ Chí Minh và đường quốc lộ 46. Huyện cũng có nhiều đường mòn và tuyến đò trên sông ngòi, tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu và giao thông trong huyện.
Khí hậu
Huyện Thanh Chương nằm trong vùng tiểu khí hậu Bắc Trung Bộ, với bốn mùa xuân, hạ, thu, đông. Mùa hè có gió tây nam rất nóng. Mùa thu thường mưa nhiều, kéo theo bão lụt. Mùa đông và mùa xuân có gió mùa đông bắc rét buốt. Khí hậu khắc nghiệt ở Thanh Chương có ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống con người và sản xuất nông nghiệp.
