Đối với người Việt Nam, không gian thờ cúng từ lâu đã được coi là nơi trang nghiêm và yên tĩnh để thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên. Ngoài ra, thờ cúng còn được coi là việc gửi gắm lòng biết ơn và cầu mong điều may mắn cho gia đình. Khi chuyển nhà hoặc thay đổi vị trí, việc lựa chọn ngôi nhà thờ cúng phù hợp là vô cùng quan trọng. Vậy hãy cùng Bàn thờ Tận Tâm tìm hiểu về việc cúng ông táo ở bếp hay trên bàn thờ để mang lại nhiều điều tốt lành cho gia đình.
I – Những điều cần chú ý khi lựa chọn vị trí thờ cúng ông táo
– Vì sao cần phải lựa chọn vị trí phù hợp để thờ cúng ông táo?
Việc thờ cúng đã từ lâu được coi là một nét đẹp tâm linh của người Việt Nam. Tại đây, chúng ta mong muốn mang đến cho gia chủ những điều may mắn, gần gũi và đơn giản trong cuộc sống. Vì vậy, việc lựa chọn một vị trí thờ cúng ông táo phù hợp là rất quan trọng. Chúng ta cần hiểu và sắp xếp một cách hợp lý phong thuỷ để có một ngôi nhà thờ cúng mà có thể kích hoạt tài vận và mang lại nhiều tài lộc cho gia đình.
- Khi cúng ông Táo, nếu gia đình không có bàn thờ Táo quân riêng, thì nên thắp hương ở khu vực bàn thờ thần linh hoặc bàn thờ gia tiên chứ không nên cúng lễ ở khu vực bếp.
Xưa nay, cúng ông Công ông Táo là một tập tục dân gian, là một nét đẹp trong văn hóa tâm linh của người Việt. Vì vậy, không có tài liệu nào quy định cụ thể về việc này. Nhiều người thắc mắc nên cúng ông Công ông Táo ở đâu, trong nhà hay dưới bếp?
Theo nhà nghiên cứu văn hóa PGS.TS Trần Lâm Biền, mâm cỗ cúng ông Công ông Táo nên được đặt ở một nơi riêng. Gia đình có thể cúng Táo quân trong nhà, dưới bếp hoặc ngoài khu vực vỉa hè, tùy thuộc vào phong tục và tập quán của từng vùng miền.
Theo chuyên gia phong thuỷ Phạm Cương, trong lễ cúng ông Công ông Táo, nếu nhà bạn có bàn thờ Táo quân (thường được đặt gần bếp), thì hãy thắp hương trên bàn thờ này. Trong trường hợp không có bàn thờ Táo quân riêng, thì cần thắp hương trên bàn thờ thần linh hoặc gia tiên chứ không nên làm lễ trong bếp. Bởi từ xưa đến nay, bàn thờ luôn được coi là một cầu nối giữa hai thế giới âm dương, giữa con người và thần linh.
II – Ngày đưa ông táo về trời
Theo phong tục văn hóa của người Việt, ngày 23 tháng Chạp là ngày mọi người tổ chức lễ cúng để tiễn ông Táo về trời. Chúng ta cầu mong ông Táo sẽ báo cáo những điều tốt đẹp về gia đình trong năm qua trong giới thiên địa.
III – Lễ vật thờ cúng ông Công ông Táo gồm những gì?
Lễ vật thờ cúng ông Công ông Táo gồm:
-
Mũ ông Công ba cỗ hay ba chiếc: Bao gồm hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà. Mũ của ông Táo có hai cánh chuồn, còn mũ của bà Táo không có cánh chuồn. Một số người chỉ cúng một cỗ mũ ông Công (có hai cánh chuồn) để tượng trưng.
-
1 bộ áo quan, đôi hia, rõ ra tuồng mũ áo bằng giấy.
-
Tiền vàng, bạc mã.
-
Các đồ cúng khác: Hương, đèn nến, lọ hoa tươi, đĩa ngũ quả tươi.
-
Cá chép: Tượng trưng cho phương tiện di chuyển của ông Công, ông Táo. Có thể sử dụng cá chép giấy hoặc cá chép thật. Thông thường, ở miền Bắc, người ta thường cúng một con cá chép sống thả trong chậu nước để ngụ ý “cá chép hóa rồng”, trong khi ở Nam Bộ, người ta thường sử dụng cá chép giấy nhiều hơn.
thả cá chép đưa ông táo về trời
IV – Mâm cúng ông táo đơn giản
– Mâm cúng đưa ông táo về trời gồm những gì?
- 1 mâm cúng (tuỳ thuộc vào vùng miền và văn hoá địa phương).
Mâm cúng ông Táo cơ bản bao gồm:
-
Thịt heo luộc hoặc gà luộc.
-
Đĩa rau xào.
-
Hành muối.
-
Xôi gấc.
-
Giò heo.
-
Canh mọc.
-
Cá chép nướng cá chép xôi gấc.
-
Trái cây tươi, trà, rượu, câu trầu,…
Mâm cúng ông táo đơn giản
V – Bài cúng đưa ông táo về trời:
Bài cúng đưa ông táo về trời số 1 (Dẫn theo cuốn Văn khấn cổ truyền Việt Nam, NXB Văn hóa Thông tin):
Nam mô a di đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Ngài đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Tín chủ (chúng) con là:……………
Ngụ tại:……………
Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp, tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái.
Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.
Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm.
Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.
Nam mô A di đà Phật! (3 lần)
Bài cúng đưa ông táo về trời số 2:
Nam Mô A Di Đà Phật!
Kính lạy Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân!
Tín chủ con là:……………
Ngụ tại:……………
Nhằm ngày 23 tháng Chạp, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, xiêm hài áo mũ, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén Tâm Hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời:
Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Phỏng theo lệ cũ, Ngài là vị chủ, Ngũ Tự Gia Thần, soi xét lòng trần, Táo Quân chứng giám.
Trong năm sai phạm, các tội lỗi lầm, cúi xin Tôn Thần, gia ân châm chước. Ban lộc, ban phước, phù hộ toàn gia, trai gái trẻ già, an ninh khang thái.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo.
VI – Một số lưu ý khi cúng ông Công ông Táo
Sắm sửa đầy đủ lễ vật, bài cúng ông Công ông Táo chuẩn thôi chưa đủ, khi tiến hành cúng Táo quân, bạn còn cần chú ý những vấn đề sau:
- Phải được thực hiện trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp.
Theo quan niệm từ xa xưa, sau 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp, các Táo Quân sẽ về trời. Vì vậy, việc cúng lễ cần được thực hiện trước thời điểm này để không bị trễ. Bạn có thể tiến hành cúng lễ vào tối ngày 22 tháng Chạp hoặc sáng ngày 23 tháng Chạp (trước 12 giờ trưa) là tốt nhất.
- Không đặt mâm lễ cúng dưới khu vực bếp.
Táo Quân được xem là những vị quản lý chuyện nhà cửa, bếp núc, nên nhiều gia đình đã đặt mâm cỗ cúng dưới bếp. Tuy nhiên, để phù hợp với phong tục và quy tắc thờ cúng của dân ta, các vị Táo Quân cần được thờ phụng trên bàn thờ gia tiên trong nhà thay vì khu vực bếp.
Những lưu ý khi thờ lễ cúng ông công ông táo
Không xin tài lộc, sung túc trong khi làm lễ rước ông công ông táo.
Ông Táo lên chầu trời để báo cáo với Ngọc Hoàng về các chuyện trong năm ở dưới trần gian. Vì vậy, bạn chỉ nên cầu xin ông Táo báo cáo những điều tốt lành với Ngọc Hoàng.
Không ném, thả cá chép từ trên cao xuống.
Nhiều người chọn thả cá chép từ trên cầu hoặc ném cá chém ra xa để chúng đi nhanh hơn. Tuy nhiên, điều này không chỉ làm mất ý nghĩa tâm linh mà còn gây hại cho cá. Bạn nên thả cá chép ở mép sông, hồ và đừng quên vứt túi nilon đựng cá đúng nơi quy định để bảo vệ môi trường.
Biên tập: Văn Giáp
