Nhân đạo, một truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam, đã từng được truyền bá từ đời này qua đời khác. Đó chính là nét đẹp trong tâm hồn và trong phẩm chất con người Việt Nam. Vậy, định nghĩa của nhân đạo là gì và ý nghĩa của giá trị nhân đạo trong cuộc sống ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết này của Muaban.net nhé.
I. Định nghĩa của nhân đạo
Nhân đạo là khái niệm đạo đức thể hiện sự yêu thương, sự quý trọng và sự bảo vệ đối với con người. Đây là một nguyên tắc đạo đức cho thấy lòng tốt, lòng nhân ái đối với toàn bộ nhân loại mà không có mục đích cá nhân.
Giá trị nhân đạo là thuật ngữ mang giá trị cơ bản của các tác phẩm văn học, được tạo nên bởi niềm cảm thông sâu sắc của những nhà văn đối với nỗi đau của con người, những khía cạnh khó khăn trong cuộc sống.
Chủ nghĩa nhân đạo là sự kết hợp tất cả những suy nghĩ, quan điểm và hành vi đạo đức để khẳng định giá trị và phẩm chất của con người, tôn trọng sự tự do của con người, nhằm đáp ứng những nguyện vọng và nhu cầu chân chính của con người.
II. Những biểu hiện của nhân đạo
Như đã đề cập, nhân đạo là một nguyên tắc đạo đức tốt đẹp trong xã hội loài người. Nó là một tiêu chí để đánh giá sự văn minh và tiến bộ của xã hội. Vậy biểu hiện của nhân đạo là gì?
1. Trong cuộc sống
Trong xã hội mà chúng ta sống, có rất nhiều người đang phải đối mặt với hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn và bất hạnh. Những người này đang trải qua những khó khăn do chiến tranh, thảm họa, bệnh tật hay bị bạo hành, ngược đãi,… Vì vậy, họ cần sự thông cảm và sự chia sẻ của xã hội thông qua những hành động như việc chia sẻ thức ăn, quần áo, cùng nhau giúp đỡ để giúp những hoàn cảnh đó có động lực vượt qua thử thách trong cuộc sống.
Các phong trào tình nguyện được mọi người và tổ chức thực hiện nhằm cao cả tinh thần nhân đạo. Những phong trào này giúp đỡ những nạn nhân chất độc da cam, giúp đỡ những người bị lũ lụt, chia sẻ khó khăn cùng với những vùng cao,… với tên gọi cụ thể và hành động thiết thực như “Trái tim nhân ái”, “Ngôi nhà ước mơ”, “Vượt lên chính mình”,… Những phong trào như vậy nhằm lan tỏa tình yêu thương, tạo hiệu ứng tích cực trong xã hội và tôn vinh truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
>>> Tham khảo thêm: Nỗ lực là gì? Vai trò của nỗ lực trong cuộc sống
2. Trong văn chương
Văn chương là gương phản ánh thời đại và tư tưởng của con người. Những gì được phản ánh trong văn chương chính là tư tưởng tình cảm của người nghệ sĩ và con người trong thời kỳ đó. Giá trị nhân đạo trong tác phẩm văn chương từ xưa đến nay thường được biểu hiện qua các phản diện sau:
Phần thứ nhất
Văn chương tố cáo xã hội bất công, tố cáo mặt trái của xã hội đẩy con người vào những hoàn cảnh sống vô cùng trớ trêu và bất hạnh. Tác phẩm “Chí Phèo” của nhà văn Nam Cao là một ví dụ tiêu biểu cho những tác phẩm như vậy, mang đến cho người đọc cái nhìn sâu sắc về cảnh ngộ của con người trong thời đại ấy.
Nhân vật Chí Phèo ban đầu là anh chàng nông dân hiền lành, tốt bụng. Nhưng chỉ vì một cơn ghen tuông, Bá Kiến đã hãm hại anh ta. Sau bảy tám năm tù oan, chịu muôn vàn ấm ức và đày đọa, Chí Phèo trở về với hình dạng của một kẻ lưu manh, một tâm hồn ác độc. Hắn sẵn sàng giết người, đập đầu và tự gây thương tích.
Nhà văn với tư duy nhân đạo đã hiểu nguyên nhân dẫn đến sự biến dạng của con người như vậy. Xã hội tàn ác, bất công chính là Bá Kiến và đại diện cho xã hội đó.
Phần thứ hai
Giá trị nhân đạo trong tác phẩm văn chương thể hiện qua lời ca ngợi vẻ đẹp của phẩm chất và tâm hồn con người.
Trong nhân vật Chí Phèo, chúng ta thấy vẻ đẹp tâm hồn của những con người bị đàn áp. Bên trong tâm hồn quỷ dữ của Chí Phèo, vẫn còn những khao khát bình dị của anh chàng nông dân hiền lành như một tia sáng.
Khi gặp Thị Nở và ăn bát cháo hành mà Nở nấu bằng sự quan tâm và tình yêu, Chí Phèo bất ngờ lấp rồi về một cuộc sống bình dị, với công việc cày cấy thuê cho chồng và việc dệt vải cho vợ… Cuộc sống bình dị đó chính là khát khao của người nông dân hiền lành.
Trong nhân vật Thị Nở, nhà văn cho thấy bên trong hình dạng “ma chê quỷ hờn” hay tính cách “dở hơi” là một tâm hồn phụ nữ. Tâm hồn đó đã làm cho Chí Phèo nhìn thấy sự biến dạng của bản thân, nhận ra tội ác của mình và khơi dậy khát vọng hoàn lương trong con người mình.
Nhà văn với cái nhìn đầy nhân đạo đã nhìn thấy vẻ đẹp tâm hồn ẩn sau trong những con người đó.
Phần thứ ba
Giá trị nhân đạo hiện diện trong tình yêu thương và lòng đồng cảm với những nhân vật bất hạnh.
Đọc tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” của Tô Hoài, người đọc có thể cảm nhận sự đồng cảm mà nhà văn dành cho nhân vật chính. Mị, một cô gái xinh đẹp, trong sáng như một bông hoa ban, mận giữa núi rừng. Nhưng cuộc sống của Mị trở nên tối tăm kể từ đêm hội mùa xuân, từ đêm Mị bị đưa đi làm vợ và con dâu để giải nợ cho gia đình thống lý.
Cuộc sống tiếp theo trở nên tối tăm. Mị làm việc như con trâu trong gia đình A Sử. Mị bị đánh dập và bị giam cầm cả tuổi thanh xuân, trong khi những khao khát của tuổi trẻ vẫn cháy bùng trong Mị. Nhà văn hiểu và đồng cảm với nhân vật, lời kể với người đọc cảm nhận được tình cảnh của nhân vật và cần phải làm một điều gì đó để thay đổi số phận những người đang trong cảnh khốn khó.
Phần thứ tư
Cuối cùng, giá trị nhân đạo hiện diện trong khát vọng thay đổi và hướng đi tốt đẹp hơn cho con người. Kết thúc tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”, Mị và A Phủ đã chạy trốn khỏi nhà A Sử để tham gia cách mạng. Từ đây, một cuộc sống mới, một cuộc đời mới mở ra với các nhân vật. Người đọc nhìn thấy Tô Hoài đã chỉ đường cho nhân vật của mình để tìm kiếm hạnh phúc.
>>> Tham khảo thêm: Hạnh phúc là gì? Bí quyết để có một cuộc sống hạnh phúc
III. Ý nghĩa của giá trị nhân đạo trong cuộc sống
Nhân đạo là một nguyên tắc đạo đức tốt đẹp, là phẩm chất đạo đức cốt lõi cần có ở mỗi người. Nhân đạo mang đến rất nhiều ý nghĩa trong cuộc sống. Cụ thể:
- Có lòng nhân đạo, cuộc sống sẽ trở nên tốt đẹp hơn, mọi người sẽ hiểu và chia sẻ với nhau hơn.
- Khi trao đi tình yêu thương, chúng ta cũng sẽ nhận được sự yêu thương và hạnh phúc. Cuộc sống của chúng ta cũng trở nên ý nghĩa hơn.
- Càng nhiều người có lòng nhân đạo, xã hội sẽ ngày càng tốt đẹp hơn.
IV. Những hành động giả nhân đạo để trục lợi
Ngoài những hành động, hảo tâm thể hiện tinh thần nhân đạo cao cả, trong xã hội vẫn tồn tại nhiều cá nhân, tổ chức lợi dụng tình huống để lợi dụng lòng nhân đạo.
- Có những cá nhân thành lập quỹ hỗ trợ trẻ em trên Fanpage và đăng hàng trăm bài viết kêu gọi đóng góp từ cộng đồng và giúp đỡ trẻ em khó khăn. Số tiền được kêu gọi từ những trái tim nhân ái lên đến hàng trăm triệu đồng. Tuy nhiên, những đối tượng này đã lạm dụng số tiền đó để phục vụ mục đích cá nhân.
- Có những đối tượng đã giả mạo bản thân để kêu gọi sự thương xót từ cộng đồng. Khi nhận được sự hỗ trợ, họ lại sử dụng số tiền đó cho những hoạt động cá nhân.
Đây chỉ là một số ví dụ cho thấy trong xã hội cũng tồn tại những hành động giả nhân đạo để trục lợi. Vì vậy, chúng ta cần tỉnh táo, sáng suốt và lên án những hành vi trên.
V. Tổng kết
Từ bài viết trên, hi vọng bạn đã hiểu rõ về định nghĩa và ý nghĩa của nhân đạo, cũng như vai trò quan trọng của giá trị nhân đạo trong cuộc sống. Hãy mở rộng lòng yêu thương, nhìn nhận con người với tình yêu thương, sự dung hòa và chia sẻ. Chúng ta sẽ thấy cuộc sống này thật đáng yêu, đáng trân quý. Đừng quên theo dõi website Dnulib để cập nhật những thông tin hữu ích khác.
>>> Xem thêm:
- Cám dỗ là gì? Các loại cám dỗ trong cuộc sống hiện nay
- Thất bại là gì? Cách để vượt qua thất bại trong cuộc sống?
- Cầu tiến là gì? Dấu hiệu nhận biết một người có tư duy cầu tiến
Huỳnh Trang
Sửa bởi: Dnulib
