Trong quá trình giao nhận hàng hóa, chúng ta thường gặp phải hai loại vận đơn là vận đơn tàu chợ và vận đơn tàu chuyến. Vậy căn cứ vào yếu tố nào mà ta có thể phân biệt được vận đơn tàu chợ và vận đơn tàu chuyến? Và những điểm mạnh, điểm yếu của hai loại vận đơn này là gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết!
1. Thuê tàu chợ là gì? Thuê tàu chuyến là gì?
1.1.Tàu chợ là gì
Vận đơn tàu chợ hay còn được gọi là lưu cước tàu chợ (liner booking). Đây là phương thức khi chủ hàng (shipper) trực tiếp hoặc thông qua người môi giới (broker) yêu cầu chủ tàu (ship owner) phải mua một chỗ trên tàu để chuyên chở hàng hóa từ cảng đi đến cảng đích.
Quá trình này diễn ra như sau: hãng tàu sẽ giao containers rỗng cho chủ hàng/ người xuất khẩu đóng hàng vào containers, sau đó hãng tàu bắt đầu vận chuyển containers.
Để dễ hiểu, ta có thể ví von tàu chợ như một chiếc xe bus. Xe bus chỉ ghé đúng trạm, đúng giờ. Ai muốn đi thì phải ra đúng giờ, đúng trạm. Xe bus thì đi theo tuyến, mỗi hãng xe bus có thể chạy nhiều tuyến. Trên chuyến xe bus có nhiều người, không chỉ mình bạn. Mỗi người chỉ ngồi 1 chỗ, muốn đi thì cần mua vé trước.
Cũng tương tự như vậy, tàu chợ là tàu chạy thường xuyên trên một tuyến đường nhất định, ghé qua những cảng quy định và theo một lịch trình đã định trước. Chủ hàng phải tuân thủ nghiêm ngặt thời gian giao hàng lên tàu.
Ưu điểm và nhược điểm của vận đơn tàu chợ:
Ưu điểm:
- Số lượng hàng hóa không hạn chế.
- Việc bốc dỡ thường do chủ tàu đảm nhận nên đơn giản được thủ tục.
- Việc tính toán điều kiện giao nhận trong mua bán dễ dàng, vì tàu chạy theo lịch trình đã định trước.
- Thuận tiện cho chủ hàng trong việc tính toán hiệu quả kinh doanh.
- Chủ hàng sẽ rất chủ động trong việc lưu cước.
- Thủ tục thuê tàu đơn giản, nhanh chóng.
Nhược điểm:
- Cước thuê tàu trên một đơn vị hàng hóa chuyên chở thường cao hơn cước thuê tàu chuyến.
- Về mặt pháp lý, người thuê tàu chợ thường ở thế yếu vì không được tự do thỏa thuận các điều kiện chuyên chở.
- Phương thức này không linh hoạt trong việc tổ chức chuyên chở nếu cảng xếp hoặc dỡ nằm ngoài hành trình quy định của tàu.
1.2.Tàu chuyến là gì
Tàu chuyến là loại hình vận tải đường biển do hãng tàu cung cấp dịch vụ, được thuê trước lịch trình chuyển hàng, chứ không chạy theo lịch trình có sẵn. Đối tượng chở hàng thường là những loại hàng đặc thù, số lượng lớn.
Thuê tàu chuyến (Voyage) là chủ tàu (Ship-owner) cho người thuê tàu (Charterer) thuê toàn bộ chiếc tàu để chuyên chở hàng hóa từ cảng này sang cảng khác. Mối quan hệ giữa người thuê tàu (chủ hàng) với người cho thuê tàu (chủ tàu) được điều chỉnh bằng một văn bản gọi là hợp đồng thuê tàu chuyến (Voyage charter party).
Ưu điểm và nhược điểm của vận đơn tàu chuyến:
Ưu điểm:
- Tính linh hoạt cao: Có thể yêu cầu xếp dỡ ở bất kỳ cảng nào và có thể thay đổi cảng xếp dỡ dễ dàng.
- Giá cước thuê tàu rẻ hơn so với tàu chợ.
- Người thuê tàu được tự do thỏa thuận mọi điều khoản trong hợp đồng chuyên chở.
- Tốc độ chuyên chở hàng hóa nhanh vì tàu thuê thường chạy thẳng từ cảng xếp đến cảng dỡ, ít ghé các cảng dọc đường.
Nhược điểm:
- Kỹ thuật thuê tàu, ký kết hợp đồng khá phức tạp vì đòi hỏi thời gian đàm phán.
- Giá cước biến động thường xuyên và rất mạnh, đòi hỏi người thuê phải nắm vững thị trường.
- Trong thực tế, người ta thường thuê tàu chuyến để chở hàng rời, có khối lượng lớn.
2.Phân biệt Vận đơn tàu chợ và Vận đơn tàu chuyến như thế nào?
Để phân biệt sự khác nhau giữa vận đơn tàu chợ và vận đơn tàu chuyến, cần hiểu rõ vận đơn tàu chợ và vận đơn tàu chuyến là gì?
2.1.Vận đơn tàu chợ
Tàu chợ (Liner) là tàu chở hàng chạy thường xuyên trên một tuyến đường nhất định, ghé vào các cảng quy định và theo một lịch trình đã định trước. Khi hàng hóa được gửi theo tàu chợ, người chuyên chở sẽ cấp cho người gửi hàng một vận đơn, gọi là vận đơn tàu chợ.
Trên vận đơn tàu chợ, in sẵn các điều khoản và điều kiện về chuyên chở hàng hóa. Khi có tranh chấp xảy ra, người ta dùng vận đơn hoặc Công ước quốc tế để giải quyết.
Ưu điểm và nhược điểm của vận đơn tàu chợ:
Ưu điểm:
- Vận đơn tàu chợ có giá trị không những là chứng từ sở hữu hàng hóa, mà còn có giá trị pháp lý đầy đủ như một hợp đồng chuyên chở.
Nhược điểm:
- Cần tuân thủ nghiêm ngặt thời gian giao hàng lên tàu.
2.2.Vận đơn tàu chuyến
Tàu chuyến (Voyage Charter) là tàu được thuê theo chuyến để chuyên chở hàng hóa giữa các cảng theo yêu cầu của chủ hàng mà không theo một tuyến đường nhất định. Khi hàng hóa được chuyên chở theo hợp đồng thuê tàu chuyến, chủ tàu hay thuyền trưởng sẽ phát hành một vận đơn tàu chuyến.
Vận đơn tàu chuyến được ghi “sử dụng với hợp đồng thuê tàu” hoặc “phụ thuộc vào hợp đồng thuê tàu”. Vận đơn này phụ thuộc vào một hợp đồng thuê tàu, và chỉ dẫn chiếu đến một số điều khoản ghi ở mặt trước, các điều khoản khác được dẫn chiếu đến hợp đồng thuê tàu.
Ưu điểm và nhược điểm của vận đơn tàu chuyến:
Ưu điểm:
- Linh hoạt cao trong việc tổ chức chuyên chở hàng hóa.
- Giá cước thuê tàu rẻ hơn so với tàu chợ.
- Người thuê tàu được tự do thỏa thuận mọi điều khoản trong hợp đồng chuyên chở.
- Tốc độ chuyên chở hàng hóa nhanh.
Nhược điểm:
- Kỹ thuật thuê tàu, ký kết hợp đồng phức tạp.
- Giá cước biến động thường xuyên và rất mạnh.
Với những thông tin trên, chúng ta đã có cái nhìn tổng quan về sự khác nhau giữa vận đơn tàu chợ và vận đơn tàu chuyến. Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại vận đơn này sẽ giúp chúng ta lựa chọn phương thức giao nhận hàng hóa phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp.
Xem thêm: Học khóa học xuất nhập khẩu ở đâu tốt
Xuất nhập khẩu Lê Ánh – Nơi đào tạo xuất nhập khẩu thực tế số 1 Việt Nam. Chúng tôi đã tổ chức thành công các khóa học xuất nhập khẩu và hỗ trợ việc làm cho hàng nghìn học viên, mang đến cơ hội làm việc trong ngành logistics và xuất nhập khẩu đến với đông đảo học viên trên cả nước.
