Trong lĩnh vực thi hành án hình sự, trại giam là một cơ quan thi hành án hình sự đặc trưng, nơi giam giữ phạm nhân. Vậy trại giam là gì, có nhiệm vụ và quyền hạn như thế nào, và cơ cấu tổ chức ra sao?
Trại giam: Định nghĩa và tên gọi
Trại giam, còn được gọi là nhà tù, là một thuật ngữ phổ biến trên thế giới để chỉ nơi giam giữ phạm nhân. Ở Việt Nam, trại giam là thuật ngữ chính thức và có giá trị pháp lý.
Nhiệm vụ và quyền hạn của trại giam
Theo Luật Thi hành án hình sự, trại giam có các nhiệm vụ và quyền hạn sau:
- Tiếp nhận, tổ chức quản lý, giam giữ và giáo dục cải tạo phạm nhân.
- Thông báo cho thân nhân của phạm nhân về việc tiếp nhận và tình hình chấp hành án của người đó.
- Đề nghị Tòa án xem xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành án, tạm đình chỉ chấp hành án, tha tù trước thời hạn đối với phạm nhân.
- Thực hiện lệnh trích xuất của cơ quan có thẩm quyền.
- Nhận tài sản, tiền mà phạm nhân và thân nhân tự nguyện nộp tại trại giam để thi hành án.
- Phối hợp với cơ quan thi hành án dân sự trong việc cung cấp thông tin về phạm nhân và việc thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự của phạm nhân.
- Cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án và giấy chứng nhận tha tù.
- Làm thủ tục giải quyết trường hợp phạm nhân chết.
- Áp giải, bàn giao phạm nhân là người nước ngoài hoặc tiếp nhận phạm nhân là công dân Việt Nam phạm tội ở nước ngoài.
- Thực hiện thống kê, báo cáo về thi hành án phạt tù.
- Thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
Đối với giám thị trại giam, họ có nhiệm vụ và quyền hạn trong việc tổ chức thực hiện các công việc của trại giam. Chẳng hạn như phân loại và quản lý phạm nhân, kiểm tra và xử lý đồ vật cấm, truy nã phạm nhân trốn trại giam, và đưa phạm nhân đi khám bệnh hoặc học nghề.
Cơ cấu tổ chức của trại giam
Trại giam được tổ chức như sau:
- Phân trại giam: Đây là phần quan trọng của trại giam, có nhiệm vụ tổ chức quản lý, giam giữ và giáo dục cải tạo phạm nhân theo quy định của Đảng và pháp luật.
- Khu giam giữ: Được chia thành hai loại, một là khu giam giữ đối với phạm nhân có mức án trên 15 năm, tù chung thân, hoặc phạm nhân tái phạm nguy hiểm; hai là khu giam giữ đối với phạm nhân có mức án tù từ 15 năm trở xuống.
- Nhà giam: Bao gồm nhà giam chung và nhà giam riêng, với sức chứa tối đa lần lượt là 50 và 8 phạm nhân.
- Các công trình phục vụ: Bao gồm các công trình phục vụ lao động, học tập, sinh hoạt, chăm sóc y tế, giáo dục, dạy nghề cho phạm nhân; cũng như các công trình phục vụ làm việc, học tập và sinh hoạt cho sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân Công an, và công nhân viên Quốc phòng.
- Khu lao động, dạy nghề: Bao gồm khu lao động, dạy nghề do trại giam đầu tư xây dựng và khu lao động, dạy nghề do tổ chức hoặc cá nhân đầu tư xây dựng trong khu vực được trại giam quản lý.
Tổ chức bộ máy quản lý trại giam bao gồm các vị trí như giám thị, phó giám thị, trưởng phân trại, phó trưởng phân trại, đội trưởng, phó đội trưởng, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, chiến sĩ, công nhân Công an và công nhân viên Quốc phòng. Các vị trí quản lý yêu cầu có trình độ đại học cảnh sát, đại học an ninh hoặc cử nhân luật và đạt các tiêu chuẩn khác theo quy định của Bộ Công an hoặc Bộ Quốc phòng.
Pháp luật quy định cơ cấu tổ chức của trại giam khá chặt chẽ và phù hợp với tính chất của hình phạt tù. Trại giam không chỉ đóng vai trò trong việc trừng trị phạm nhân, mà còn giáo dục và cải tạo họ, để họ có thể trở thành những công dân có ích cho xã hội. Do đó, trách nhiệm của cán bộ trại giam được đặt ra với các công việc giam giữ và cải tạo, không hề đơn giản.
Đọc thêm tại Dnulib
