Vào những năm đầu thập niên 1990, hai Giáo sư Tiến sĩ Kaplan & Norton đến từ trường Đại học Harvard đã nhận thấy một vấn đề nghiêm trọng: nhiều công ty chỉ quản lý dựa trên chỉ số tài chính. Tuy nhiên, chỉ số tài chính chỉ cho chúng ta biết những gì đã xảy ra trong quá khứ, không dự đoán được tương lai của doanh nghiệp. Đó là lý do mô hình Balanced scorecard (BSC) đã ra đời – một hệ thống chỉ số chiến lược giúp doanh nghiệp phát triển bền vững và chắc chắn qua 4 khía cạnh: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và học tập phát triển.
1. BSC (Balanced scorecard) là gì?
Balanced scorecard trong tiếng Việt có nghĩa nôm na là “thẻ điểm cân bằng”. Đây là mô hình quản trị chiến lược ở cấp độ cơ bản, định hướng cho doanh nghiệp trong quá trình thiết lập, triển khai, theo dõi và đo lường kết quả của chiến lược. BSC tập trung không chỉ vào tài chính mà còn quan tâm đến 3 thước đo phi tài chính có ảnh hưởng tới hoạt động của doanh nghiệp: khách hàng, quá trình hoạt động nội bộ, học tập & phát triển.
Mô hình BSC giúp cân bằng giữa các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, tài chính và các yếu tố phi tài chính, đầu ra và đầu vào của kết quả, hoạt động xã hội và hoạt động nội bộ.
2. Cấu trúc mô hình BSC (Balanced scorecard)
Mô hình BSC (Balanced scorecard) bao gồm 4 yếu tố là 4 thước đo của hiệu suất doanh nghiệp. Chúng có thứ tự và ảnh hưởng lẫn nhau từ dưới lên theo kế hoạch đã đặt ra từ trước.
2.1. Thước đo tài chính
Thước đo tài chính bao gồm các yếu tố như chi phí cố định, chi phí khấu hao, lợi tức đầu tư, lợi nhuận, tốc độ tăng trưởng doanh thu,… Tuy không dễ dàng đo lường ngay sau khi thực hiện, nhưng chúng là sự xác nhận muộn cho hiệu quả của hoạt động đó. Mô hình BSC (Balanced scorecard) giúp bạn không chỉ tập trung vào tài chính mà còn quan tâm đến 3 thước đo còn lại để có thể định hướng dài hạn.
2.2. Thước đo khách hàng
Sự hài lòng của khách hàng là một chỉ số thành công cho doanh nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp tới doanh thu hiện tại và tương lai. Thước đo này nhằm trả lời câu hỏi: “Khách hàng nhìn nhận doanh nghiệp như thế nào?” Từ đó, bạn có thể đặt ra mục tiêu và kế hoạch tập trung vào sự hài lòng của khách hàng.
2.3. Thước đo quá trình hoạt động nội bộ
Một doanh nghiệp chỉ có thể tự hào về thành tích đạt được nếu có những hành động chứng minh điều đó. Đánh giá xem doanh nghiệp hoạt động tốt ở mức nào giống như tự đánh giá, kiểm điểm và rút kinh nghiệm. Để đánh giá doanh nghiệp hoạt động trơn tru, bạn cần xem xét các chỉ số như tốc độ tăng trưởng quy mô, % người lao động gắn bó, % thời gian xử lý công vụ được rút ngắn,… Rà soát các quy trình nội bộ để cải thiện và đặt nhiệm vụ cải thiện vào mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp.
2.4. Thước đo học tập & phát triển
Chất lượng nguồn nhân sự và các công cụ hỗ trợ làm việc là yếu tố quyết định đến phát triển doanh nghiệp. Bạn cần xem xét các công cụ, hành động và chính sách liên quan đến năng lực, hiệu suất làm việc của nhân viên. Điều đặc biệt là không có con số và giới hạn cao nhất cho thước đo này, mà mọi tiêu chí đều có thể trau dồi tốt hơn với sự tiến bộ của khoa học – công nghệ.
Mối quan hệ giữa các thước đo trong mô hình BSC (Balanced scorecard) rất khăng khít và quan trọng. Quá trình hoàn thiện các thước đo trong BSC được thực hiện từ dưới lên trên, nghĩa là mỗi thành phần của mô hình được xây dựng bởi một hoặc nhiều mô hình trước đó.
3. Lợi ích của mô hình BSC (Balanced scorecard) đối với doanh nghiệp
- BSC giúp lập kế hoạch chiến lược tốt hơn
- BSC giúp cải thiện truyền thông doanh nghiệp
- BSC giúp liên kết chặt chẽ các dự án khác nhau trong doanh nghiệp
- BSC giúp cải thiện hiệu suất báo cáo
4. Áp dụng BSC (Balanced scorecard) như thế nào để mang lại lợi ích cho doanh nghiệp?
Theo khảo sát, BSC (Balanced scorecard) thích hợp để thực hiện chiến lược. Bạn có thể áp dụng BSC vào doanh nghiệp của mình theo các bước sau:
-
Kiểm soát dữ liệu trong BSC: Xác định rõ chiến lược và áp dụng vào BSC, giới hạn số lượng yếu tố mục tiêu, chuẩn bị sẵn các câu hỏi về từng yếu tố, tổng hợp tài liệu và gửi cho nhân viên trước cuộc họp.
-
Đo lường và đánh giá các yếu tố mục tiêu: Đánh dấu các yếu tố mục tiêu bằng hệ thống màu sắc, đánh giá một cách khách quan để tránh sai sót và che giấu khuyết điểm.
-
Gán KPI tương ứng với các yếu tố mục tiêu: Đặt ra các KPI tương ứng với từng yếu tố mục tiêu, xác định khoảng cách giữa hiệu suất thực tế và mục tiêu đã đề ra.
-
Kết nối các yếu tố mục tiêu: Sử dụng mũi tên để thể hiện mối quan hệ giữa các yếu tố mục tiêu. Kết nối các yếu tố thành một hệ thống để đảm bảo doanh nghiệp đi đúng hướng.
BSC là công cụ quản trị rất mạnh mẽ để cải thiện hiện tại và định hướng tương lai của doanh nghiệp. Bạn có thể áp dụng BSC để tăng cường hiệu quả quản lý và đạt được những mục tiêu quan trọng trong kinh doanh.
Nguồn: Dnulib
