Thuật ngữ Basis là một khái niệm quan trọng trong giao dịch chứng khoán, đặc biệt là trong thị trường phái sinh. Tuy nhiên, nhiều người thường bỏ qua khái niệm này. Vì vậy, trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về Basis trong chứng khoán phái sinh và tầm quan trọng của nó.
Các khái niệm về Basis
Basis là gì?
Basis là sự chênh lệch giữa giá giao ngay tại thời điểm chuyển giao/ký hợp đồng và giá của hàng hoá, tài sản trong tương lai. Giá giao ngay là giá hiện hành của tài sản trên thị trường, và tại mức giá này, tài sản sẽ được mua/bán ngay lập tức. Vì các hợp đồng có thời gian đáo hạn, chất lượng và địa điểm giao hàng khác nhau, nên basis không nhất thiết phải chính xác tuyệt đối. Basis được sử dụng để đánh giá tiềm năng sinh lời trong tương lai của hàng hoá và tìm kiếm cơ hội nhận lãi thông qua chênh lệch giá hàng hóa trong tương lai.
Basis trong chứng khoán là gì?
Trong chứng khoán, Basis còn được hiểu là giá mua sau khi đã trừ đi mọi chi phí bao gồm phí môi giới, thuế và chi phí khác. Bằng cách tính toán basis, bạn có thể xác định giá mua không gồm các chi phí và quyết định giao dịch phù hợp nhất.
Basis phái sinh là gì?
Trong chứng khoán phái sinh, basis là mức chênh lệch giá giữa giá trị thực tế của tài sản cơ sở và mức giá trong hợp đồng tương lai. Ví dụ, basis thể hiện giá chênh nhau giữa mức giá đóng cửa cuối cùng của thị trường phái sinh VN30 với thời gian kỳ hạn 1 tháng và giá đóng cửa cuối cùng của thị trường cơ sở (Chỉ số VN30).
Đặc điểm của Basis trong chứng khoán phái sinh
Công thức tính basis là: Basis = Giá tương lai - giá giao ngay. Basis không phải là một hằng số và sẽ thay đổi theo thời gian. Nó có thể là một số âm hoặc dương, tùy thuộc vào giá thị trường so với giá tương lai. Yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến basis là sự biến động của cung và cầu trong thời gian ngắn. Vào thời điểm hợp đồng đáo hạn, basis bằng 0 khi giá giao ngay là giá tương lai.
Tầm quan trọng của Basis với nhà đầu tư chứng khoán phái sinh
Basis là một khái niệm quan trọng đối với các nhà quản lý danh mục đầu tư và nhà đầu tư cá nhân. Nắm bắt rõ mối quan hệ giữa giá hiện tại và giá tương lai giúp nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro và hạn chế sai lầm trong giao dịch. Các chiến lược phòng hộ thường mang rủi ro basis, khi nhà đầu tư chịu rủi ro về giá trị để nhận rủi ro về basis.
Rủi ro basis xảy ra khi giá hiện tại và giá tương lai không đồng nhất. Nguyên nhân chính là sự thay đổi bất ngờ của basis, thường là mạnh lên hay yếu đi đột ngột. Tuy nhiên, basis thường bất ổn ít hơn so với biến động giá thị trường hay giá tương lai.
Một ví dụ điển hình là khi nhà đầu tư sử dụng chiến lược phòng hộ bằng cách bán khống hợp đồng tương lai. Khi giá thị trường tăng cao hơn giá tương lai, basis sẽ biến mạnh dần và nhà đầu tư nhận được lợi ích từ sự thay đổi này.
Theo thống kê từ năm 2018 đến 2022, khi basis dương với chỉ số trên 20 điểm, thị trường chứng khoán phái sinh có vai trò là một chỉ báo tương đối chính xác trong thời gian ngắn hạn cho một xu hướng tăng trưởng.
Do đó, nhà đầu tư nên sử dụng chứng khoán phái sinh như một công cụ phòng vệ rủi ro thay vì tìm kiếm lợi nhuận cao. Tuy nhiên, chứng khoán phái sinh là một sản phẩm phức tạp và đòi hỏi nhà đầu tư có kiến thức và có thể chịu đựng mức độ rủi ro cao. Nắm vững thông tin về basis sẽ giúp nhà đầu tư dự đoán xu hướng thị trường trong tương lai và đưa ra quyết định chính xác.
**Dnulib đã chỉnh sửa bài viết này. Hãy truy cập Dnulib để tìm hiểu thêm thông tin về chứng khoán phái sinh và các vấn đề liên quan.
