Xuyên tâm liên, vị thuốc này là gì? Có công dụng thế nào? Có thể điều trị Covid không? Đó là những câu hỏi đang làm nhiều người quan tâm. Gần đây, thông tin về việc Xuyên tâm liên có khả năng điều trị Covid-19 đã xuất hiện. Vậy thông tin này là sự thật hay không? Hãy cùng tôi tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Xuyên tâm liên là gì?
Xuyên tâm liên có tên khoa học là Andrographis paniculata. Nó còn được biết đến với các tên khác như Cồng cộng, Lam khái liên, Cây lá đắng, Khổ đảm thảo… Xuất xứ của cây này là Ấn Độ và Sri Lanka, sau đó được trồng rộng rãi ở Nam Á, Đông Nam Á, miền nam Trung Quốc, Trung Mỹ và Châu Phi.
Xuyên tâm liên có thân thẳng đứng, cao khoảng 1m. Lá mọc đối nhau, hoa nhỏ màu trắng, quả nang dài hình trụ, màu nâu nhạt. Vị thuốc này được biết đến trong y học cổ truyền với công dụng thanh nhiệt, giải độc, và hỗ trợ điều trị viêm nhiễm đường hô hấp do vi khuẩn hoặc vi rút.
2. Thành phần của Xuyên tâm liên
Xuyên tâm liên chứa các thành phần hóa học như tanin, 14 loại hợp chất Glucozit, Flavon… Hoạt chất chính là Andrographolide, Neoandrographolid, Sndrographisid có tác dụng kháng viêm và chống khuẩn.
3. Thu hái và chế biến
Toàn bộ cây Xuyên tâm liên được dùng làm thuốc, bao gồm cả lá, cành, thân và rễ. Cây này có thể thu hoạch quanh năm, rễ thường hái vào mùa đông, lá và thân được thu hoạch vào mùa hè. Sau khi thu hái, cây được rửa sạch, cắt ngắn và phơi khô. Để bảo quản lâu hơn, cần chọn nơi khô ráo và thoáng gió.
4. Tác dụng của Xuyên tâm liên trong điều trị bệnh
4.1. Theo y học cổ truyền
Theo tài liệu ghi chép cổ truyền của Trung Quốc, Xuyên tâm liên có công dụng thanh nhiệt, giải độc và điều trị bệnh đường hô hấp, bệnh dạ dày, viêm họng… Nhà nghiên cứu dược học Đỗ Tất Lợi cũng cho biết, vị thuốc này còn có tác dụng chữa đau nhức xương khớp và điều trị rắn cắn. Ngoài ra, nó còn được sử dụng trong điều trị thuốc bổ cho phụ nữ sau sinh và bệnh viêm nhiễm do virus hoặc vi khuẩn trên toàn cơ thể.
4.2. Theo y học hiện đại
Các nghiên cứu đã chứng minh rằng Xuyên tâm liên có tác dụng giảm nhanh triệu chứng cảm cúm như mệt mỏi, sổ mũi, sốt và đau đầu. Ngoài ra, nó còn có tác dụng chống viêm, giảm triệu chứng và cắt ngắn thời gian điều trị bệnh cảm cúm, viêm màng não, cúm gà… Nghiên cứu ở Châu Âu còn phát hiện vị thuốc này cũng có tác dụng trong việc trị long đờm, chữa viêm da, thuốc chống đông máu, chữa herpes, trị chứng nhuận tràng, viêm quanh răng trong, bảo vệ gan và ngăn ngừa ung thư hóa do hóa chất thực nghiệm.
5. Xuyên tâm liên có hỗ trợ điều trị Covid-19 không?
Theo Báo Sức khỏe và đời sống, các nhà khoa học thuộc Trường Cao Đằng dược JSS ở Ấn Độ đã nghiên cứu và cho thấy rằng thành phần Andrographolide và Dihydroxy dimethoxy flavone trong Xuyên tâm liên có tác dụng ức chế Covid-19. Cơ chế tác dụng là ức chế enzyme protease chính của virus trong thử nghiệm In silico.
Ở Trung Quốc, đã thực hiện chương trình khuyên dùng Xiyanping tiêm trong điều trị lâm sàng Covid-19. Xiyanping là sản phẩm tiêm bán tổng hợp từ hoạt chất của cây Xuyên tâm liên. Chế phẩm này được cấp phép sử dụng tại Trung Quốc với tác dụng chống viêm, kháng virus.
Cuộc thử nghiệm lâm sàng đầu tiên đã được Viện nghiên cứu Y học cổ truyền Thái Lan tiến hành trên những bệnh nhân có biểu hiện Covid-19 nhẹ cũng đã khẳng định thêm tác dụng chống Covid-19 của Xuyên tâm liên.
6. Bài thuốc từ Xuyên tâm liên
Xuyên tâm liên cũng được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian như:
6.1. Chữa cảm mạo, đau đầu
Dùng 45g Xuyên tâm liên tán thành bột mịn. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 2g bột hòa tan trong nước ấm. Dùng liên tục trong 5 ngày kết hợp với ăn cháo nóng sẽ thấy cải thiện rõ rệt.
6.2. Chữa ho do lạnh
Nguyên liệu: 12g Xuyên tâm liên, 10g Địa cốt bì, 10g Tang bạch bì, 8g Cam thảo.
Cách thực hiện: Cho hết nguyên liệu vào ấm, đổ thêm 3 bát nước. Đun cho tới khi còn 1 bát thì dừng lại. Chia số thuốc đó thành 2 phần, uống hết trong ngày. Thực hiện liên tục trong 5 ngày sẽ thấy hiệu quả.
6.3. Hỗ trợ điều trị viêm amidan
Nguyên liệu: Xuyên tâm liên, Huyền sâm, Kim ngân hoa, Mạch môn, mỗi vị 12g.
Cách thực hiện: Cho nguyên liệu vào ấm, đổ 500ml nước, sắc cho tới khi còn chừng 1 bát con thì dừng lại. Chia 2 lần uống hết trong ngày. Dùng liên tục trong 9 ngày.
6.4. Chữa tiểu tiện nhỏ giọt, nước tiểu vàng
Sử dụng 15 lá Xuyên tâm liên tươi, rửa sạch, để ráo giã nhỏ và thêm chút mật ong. Hãm nước sôi và uống thay nước lọc hàng ngày.
7. Đối tượng không nên dùng Xuyên tâm liên
Xuyên tâm liên có thể gây phản ứng phụ không mong muốn, vì vậy có những đối tượng không nên sử dụng như: phụ nữ mang thai và cho con bú, người tỳ vị hư hàn, người mắc các bệnh liên quan đến sinh sản và khó có con, người mắc chứng bệnh không đông máu hoặc bị chấn thương gây chảy máu, người sau phẫu thuật, và trường hợp bị tụt huyết áp.
8. Xuyên tâm liên có giá bao nhiêu? Mua ở đâu?
Xuyên tâm liên là một vị thuốc đã tồn tại từ lâu đời và được trồng nhiều ở Việt Nam, nên dễ dàng tìm mua. Giá của nó dao động từ 300.000 – 450.000 đồng/kg, tùy thuộc vào địa chỉ cung cấp. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, người tiêu dùng cần tìm hiểu và lựa chọn cơ sở cung ứng dược liệu uy tín để mua Xuyên tâm liên chất lượng với giá ổn nhất.
9. Lưu ý khi sử dụng
Xuyên tâm liên được nghiên cứu là dược liệu trong điều trị bệnh, tuy nhiên cần lưu ý những điều sau:
-
Tuyệt đối không được tự ý sử dụng mà cần tuân theo chỉ định của bác sĩ. Việc sử dụng không đúng có thể gây phản ứng phụ như hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, ảnh hưởng đến dạ dày, và làm chậm quá trình đông máu.
-
Xuyên tâm liên là vị thuốc lạnh, nên người tỳ vị hư hàn không nên sử dụng.
-
Tránh sử dụng với liều cao, vì có thể gây sưng tuyến các bạch huyết, dị ứng và tăng men gan.
-
Người đang dùng thuốc tăng huyết áp, aspirin giảm đau, thuốc chống đông máu cần thận trọng khi sử dụng Xuyên tâm liên.
Hiện nay, có nhiều bài báo trên mạng đưa ra thông tin về công dụng điều trị Covid-19 của Xuyên tâm liên. Tuy nhiên, người dân không nên vội tin và tự ý sử dụng. Chỉ nên sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ hoặc thầy thuốc. Tất cả các loại dược liệu, bao gồm Xuyên tâm liên, đều có các chỉ định, chống chỉ định, tác dụng phụ, tương tác thuốc… Nên tuân thủ phác đồ và chỉ định của chuyên gia để tránh gây tổn hại đến sức khỏe.
Dnulib.edu.vn đã chỉnh sửa đoạn văn này. Xem thông tin chi tiết tại Dnulib.
