Hiểu về Civil Law có ý nghĩa quan trọng về mặt lý thuyết và thực tế. Civil Law đại diện cho hai hệ thống pháp luật lớn và đặc trưng trên thế giới. Mặc dù có những thay đổi theo thời gian, nhưng về bản chất, những thay đổi đó không làm mất đi những đặc điểm và triết lý riêng, tạo nên “bản sắc” của Civil Law.
1. Civil Law là gì?
Civil Law, còn được gọi là hệ thống pháp luật lục địa (Continetal Law) hoặc hệ thống pháp luật Pháp-Đức, là hệ thống pháp luật chủ yếu dựa trên luật Pháp và một số nước lục địa Châu Âu khác. Luật Pháp có ảnh hưởng lớn và quan trọng nhất đến pháp luật của các quốc gia khác trong hệ thống này. Hệ thống Civil Law ảnh hưởng rộng rãi tới các nước Châu Âu lục địa, Quebec (Canada), Louisiana (Mỹ), Nhật Bản và một số nước Châu Mỹ Latinh.
Trong hệ thống Civil Law, các quy tắc và nguyên tắc được sắp xếp một cách rõ ràng và dễ tiếp cận cho công dân và luật sư. Hệ thống này xây dựng trên cơ sở logic và linh hoạt của luật La Mã và được thể hiện trong cấu trúc của các đạo luật. Nó cũng được thiết kế để hỗ trợ sự hợp tác, trật tự và khả năng dự đoán, với các quy tắc dân sự tránh chi tiết quá mức, cho phép thích ứng với sự thay đổi. Mặc dù hệ thống chủ yếu dựa trên pháp luật, nhưng vẫn để lại chỗ cho cơ quan tư pháp điều chỉnh quy tắc theo sự phát triển của xã hội.
Một số hệ thống pháp luật dân sự nổi bật bao gồm Bộ luật Napoleon (1804) và Bộ luật Dân sự Đức (Bürgerliches Gesetzbuch hoặc BGB). Cả hai bộ luật này có ảnh hưởng lớn và được coi là những bộ luật dân sự quan trọng nhất.
Một số Bộ luật dân sự nổi bật
Bộ luật Napoleon được đặt theo tên của hoàng đế Pháp Napoleon và bao gồm Luật của con người, Luật tài sản và Luật Thương mại. Bộ luật Dân sự Đức (BGB) có hiệu lực tại Đế quốc Đức từ năm 1900 và được chia thành năm phần: Phần Chung, Nghĩa vụ, Vật (Luật tài sản), Quan hệ gia đình và Kế vị (luật di sản).
2. Về mặt lịch sử hình thành của Civil Law
Civil Law có nguồn gốc từ luật La Mã cổ điển, đặc biệt là luật Justinian, và phát triển trong thời Trung Cổ dưới ảnh hưởng của giáo luật. Bộ luật Justinian cung cấp một mô hình phức tạp cho các hợp đồng, quy tắc thủ tục, luật gia đình, di chúc và hệ thống hiến pháp quân chủ.
Luật La Mã được tiếp nhận khác nhau ở các quốc gia và có ảnh hưởng đến luật pháp địa phương. Công việc của các học giả và nhà bình luận dẫn đến sự phát triển của một cơ thể chung của pháp luật và văn bản về pháp luật, ngôn ngữ pháp lý chung và phương pháp giảng dạy và học tập, gọi là xã jus hoặc pháp luật chung của Châu Âu.
3. Về thủ tục tố tụng của Civil Law
Hệ thống Civil Law sử dụng hình thức tố tụng thẩm vấn, tố tụng viết (inquisitorial system/written argument) và áp dụng suy đoán vô tội.
Trong hệ thống này, trong các vụ án hình sự, thẩm phán căn cứ chủ yếu vào Luật thành văn, kết quả của cơ quan điều tra và quá trình xét xử để ra phán quyết. Quy tắc pháp lý tạo ra nền tảng để thẩm phán ra quyết định, và các giải thích văn bản pháp luật được thực hiện theo ngữ nghĩa của luật nhưng vẫn tôn trọng ý chí của người ra luật.
Thẩm phán trong hệ thống Civil Law thường không phải là luật sư, và được đào tạo theo quy trình riêng. Trong khi đó, thẩm phán trong hệ thống Common Law thường là những luật sư đã có danh tiếng.
Dnulib.edu.vn là một trang web giáo dục cung cấp thông tin về Civil Law và các chủ đề liên quan. Truy cập vào Dnulib để tìm hiểu thêm về Civil Law và nhiều lĩnh vực khác.
