Được cập nhật vào ngày 31/08/2023
1. Mô tả về Củ Mã thầy
Củ Mã thầy, hay còn được gọi là củ năng, củ năn (miền Bắc), bột tề, là một loại củ có uy tín và chất lượng cao. Tên khoa học của nó là Eleocharis dulcis (Heleocharis plantaginea R. Br.), thuộc họ Cói (Cyperaceae).
Mô tả cây Mã thầy
Cây Mã thầy là một loại cây thảo sống lâu năm, thường mọc hoang trên những cánh đồng ngập nước (cả nước phèn và nước ngọt). Củ to, vỏ ngoài màu nâu đen, khi gọt vỏ thì bên trong trắng, ăn giòn và có vị hơi ngọt. Thân giả hình trụ cao từ 15 – 60cm hoặc có thể lên đến 1m, đường kính 1,5 – 3mm hay hơn, bóng. Lá nhỏ, teo thành bẹ ngắn ở gốc, dễ rách. Cụm hoa bông dạng tháp bút, dài từ 2 – 5cm, rộng bằng thân. Hoa có 7 nhị và đầu nhuỵ màu vàng nâu. Quả dẹp dài bằng 1/2 vẩy, có 5 – 7 tia và tròn. Cây Mã thầy thường ra hoa vào khoảng tháng 11 – 12.
2. Đặc điểm sinh trưởng của Củ Mã thầy
Mã thầy là loài cây bản địa của châu Á, Úc và các quần đảo trong Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Tại Việt Nam, cây phát triển phổ biến từ Bắc đến Nam, nhưng được trồng chủ yếu ở Đồng Tháp Mười. Cây phát triển mạnh ở đất phèn và thích hợp với đất chua, có pH từ 4 – 5. Cây Mã thầy phát triển nhanh, thời điểm thu hoạch thích hợp là khi mặt đất phía dưới gốc cây chuyển sang màu vàng. Cây có thể thu hoạch sau khoảng 200 – 240 ngày, với sản lượng từ 10 – 15 tấn trên mỗi hecta. Củ Mã thầy được bảo quản tốt nhất ở nhiệt độ 4oC để giảm sự thoát hơi nước và hạn chế nảy mầm.
3. Tác dụng của Củ Mã thầy
Thành phần hóa học
Củ Mã thầy có giá trị dinh dưỡng cao, chứa các thành phần như:
- Cacbonhydrate (24%)
- Chất béo (0.1%)
- Chất đạm (1%)
- Các Vitamin nhóm B như B1, B2, B3, B5, B6, B9. Ngoài ra còn có vitamin C, vitamin E
- Khoáng chất vi lượng như: Magie, mangan, photpho, kali, kẽm
- Vỏ củ còn chứa các flavonoid như: fisetin, tectorigenin, quercetin, luteolin, apigenin, diosmetin, jaceosidin và galangin
Tác dụng dược lý
Các nghiên cứu cho thấy củ Mã thầy có các tác dụng sau:
- Các flavonoid từ vỏ củ có tác dụng chống oxy hóa, ức chế tế bào ung thư phổi bằng cách ngưng quá trình phân bào và kích hoạt apoptosis tế bào ung thư phổi.
- Kháng một số vi khuẩn như tụ cầu vàng, Bacillus coli.
- Ổn định đường huyết
- Nhuận tràng, điều trị táo bón
Mã thầy trong y học cổ truyền
Mã thầy có vị ngọt, tính mát; quy kinh Phế, Vị. Nó có tác dụng khai vị, ích khí, an trung, giải độc, thanh nhiệt, tiêu thức ăn và giúp ích cho dạ dày và ruột.
4. Cách sử dụng và liều dùng của Củ Mã thầy
Củ Mã thầy thường được dùng tươi, không cần qua công đoạn chế biến. Có thể nấu chè, nấu canh với thịt gà, vịt. Ngoài ra, nó cũng được sử dụng làm thuốc tiêu đờm, giải nhiệt, mạnh dạ dày, sáng mắt và dùng chữa trẻ em bị tích, phát nóng.
Liều lượng sử dụng có thể thay đổi tùy theo mục đích sử dụng, tuy nhiên liều lượng khuyến cáo mỗi ngày là 10 – 20g dưới dạng thuốc sắc.
Lưu ý khi sử dụng: Do cây sinh trưởng dưới bùn đất, có thể có nhiều loại ký sinh trùng, vì vậy cần gọt vỏ và rửa sạch, chế biến kỹ trước khi sử dụng. Đã có trường hợp báo cáo nhiễm sán lá gan khi sử dụng.
5. Một số bài thuốc từ Củ Mã thầy
-
Tiêu thũng, thanh nhiệt cơ thể: Dùng 500g Củ năng, 500g thịt vịt cỏ, 30g đường phèn, ninh nhỏ lửa, dùng ăn. Ngoài ra, có thể dùng Mã thầy 60g, cá Diếc 300g nấu cùng hành, dấm, 20g đường cát, dùng ăn trong ngày.
-
Hỗ trợ bổ phế, ích thận: Sử dụng 100g Củ năng, 1 đôi cật lợn, 30g đường phèn dập nát, nấu cùng 2 lít nước. Nấu với lửa nhỏ trong vòng 20 – 25 phút, ăn khi còn nóng.
-
Hạ huyết áp, tiêu thũng, thanh nhiệt cơ thể: Dùng 100g Củ năng, 300g thịt lợn nạc, 200g rau cần xào chín. Nêm gia vị cho vừa miệng kèm thêm chút tiêu và hành lá, dùng ăn khi còn nóng.
-
Hỗ trợ tiêu hóa, sinh tân dịch, lợi tiểu, giải độc rượu: Củ năng tươi dùng ăn hàng ngày hoặc ép lấy nước uống. Có thể phối hợp với rễ cỏ tranh và ngó sen với lượng bằng nhau, sắc thành nước, dùng uống hàng ngày.
Mã thầy không chỉ là một loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao mà còn là một vị thuốc có nhiều tác dụng tuyệt vời.
6. Đối tượng sử dụng Củ Mã thầy
Củ Mã thầy dùng được cho mọi lứa tuổi và mọi đối tượng. Kể cả người có bệnh hoặc người không bệnh gì đều nên sử dụng hàng ngày để tăng cường sức khỏe và ngăn ngừa bệnh tật.
7. Chế biến món ăn từ Củ Mã thầy
Canh củ Mã thầy sườn non
Cách kết hợp khéo léo giữa củ năng và sườn non sẽ cho bạn một công thức chế biến món canh vô cùng mới lạ và đầy bổ dưỡng. Món canh này sẽ thích hợp cho những ngày hè oi bức. Dưới đây là cách chế biến nhanh:
Nguyên liệu cần chuẩn bị:
- 300g sườn non
- 300g củ năng
- Hành khô băm
- Hành lá, mùi tàu
- Gia vị…
Cách chế biến:
- Rửa sạch sườn non, chặt thành miếng vừa ăn và trụng qua nước sôi.
- Gọt vỏ củ năng, rửa sạch và bổ làm đôi. Rửa sạch hành lá và mùi tàu, thái nhỏ.
- Phi thơm hành khô trên chảo rồi cho sườn non vào đảo. Nêm gia vị vừa ăn và cho thêm nước vào ninh với lửa nhỏ. Vớt bớt bọt trong quá trình ninh sườn để nước ninh được trong.
- Khi sườn đã chín mềm, cho củ năng vào đun thêm khoảng 2 phút để sôi lại, sau đó cho hành lá và rau mùi tàu vào và tắt bếp.
- Múc canh củ năng sườn non ra tô và thưởng thức.
8. Giá cả của Củ Mã thầy
Củ Mã thầy có giá từ 13.000 – 16.000 đồng/kg khi mua buôn, và từ 40.000-50.000 đồng/kg khi ra khỏi chợ.
9. Mua Củ Mã thầy ở đâu?
Nếu bạn quan tâm và muốn mua Củ Mã thầy, địa chỉ tin cậy để mua là Ẩm Thực Xanh. Tại đây, chúng tôi cam kết sản phẩm 100% chuẩn tự nhiên, không có chất bảo quản. Khách hàng có thể kiểm tra chất lượng sản phẩm trước khi nhận hàng. Đặc biệt, chúng tôi cam kết đổi trả 1:1 hoặc hoàn tiền 100% nếu sản phẩm không đạt chất lượng.
Vui lòng truy cập Dnulib để biết thêm thông tin chi tiết và mua Củ Mã thầy chất lượng cao.
