Thiết bị âm thanh ngày nay được sử dụng rộng rãi trong đời sống, từ gia đình cho đến các hệ thống lớn như âm thanh hội trường và sân khấu. Chắc hẳn nếu bạn đã tiếp xúc với các thiết bị này, bạn đã từng nghe tới “gain trong âm thanh” và “nút gain trên amply”. Vậy gain trong âm thanh là gì? Nút gain trên amply là gì? Cách sử dụng chúng như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết này để có câu trả lời đầy đủ.
Gain trong âm thanh là gì?
Gain trong âm thanh được hiểu là độ lớn âm thanh đầu vào của thiết bị nhận tín hiệu. Gain là một đại lượng dùng để kiểm soát âm thanh đầu để xử lý, sau đó đưa tín hiệu ra thiết bị khác.
Lấy ví dụ đơn giản như âm thanh phát ra từ guitar, micro hay một nguồn nhạc nào đó được đưa vào amply hoặc mixer. Khi đó, chúng ta có thể điều chỉnh độ lớn tín hiệu đầu vào này dựa vào nút gain. Ở một số hệ thống, chúng ta có thể gặp khái niệm “gain stage” – một điểm trong quá trình điều chỉnh tín hiệu âm thanh mà người dùng có thể tùy chỉnh theo cấp độ. Gain staging là một quá trình rất quan trọng trong thu âm, ảnh hưởng đến âm lượng đầu vào.
Các thuật ngữ liên quan tới khái niệm gain trong âm thanh
Từ phần tìm hiểu khái niệm gain trong âm thanh phía trên, chúng ta đã nắm được rằng gain dùng để kiểm soát độ lớn nhỏ của tín hiệu đầu vào. Vậy khi áp dụng chúng vào từng thiết bị âm thanh riêng biệt thì sao?
Nút gain trên amply là gì?
Nút gain trên amply là nút dùng để điều chỉnh độ nhạy của tín hiệu đầu vào, tức có thể chỉnh độ lớn nhỏ của tín hiệu âm thanh được cấp vào thiết bị. Việc thay đổi gain sẽ không làm ảnh hưởng tới khả năng khuếch đại của amply, nhưng chúng có ảnh hưởng tới chất lượng âm thanh đầu ra. Khi điều chỉnh gain ở mức quá lớn, tiếng ra sẽ bị méo, vỡ và mất đi chi tiết và chân thực.
Nút gain trên mixer
Nút gain trên mixer là một trong những nút chỉnh quan trọng có trong tất cả các sản phẩm mixer hiện nay trên thị trường. Gain dịch từ tiếng Anh có nghĩa là độ lợi và cũng để chỉ độ nhạy của tín hiệu âm thanh đầu vào. Khi điều chỉnh nút gain trên mixer, độ lớn của tín hiệu đầu vào cũng thay đổi. Chúng có ảnh hưởng một phần tới chất âm thanh đầu ra. Khi gain được set ở mức tối ưu, tiếng ra sẽ rất rõ và chi tiết. Ngược lại, khi gain được set ở mức quá lớn, tiếng sẽ bị vỡ và không nghe rõ.
Cách chỉnh gain trong âm thanh là gì?
Hiểu được gain trong amply là gì cũng như nút gain trên mixer sẽ giúp bạn biết cách chỉnh sao cho hợp lý nhất. Dưới đây là phần hướng dẫn chỉnh gain cho từng thiết bị.
Cách chỉnh nút gain trên amply
- Bước 1: Khởi động các thiết bị lên.
- Bước 2: Đưa vị trí nút gain trong amply trở về mức thấp nhất (ở bên trái).
- Bước 3: Đưa nguồn phát (có thể là nhạc hoặc tiếng nhạc cụ, bản thu sẵn) vào một kênh của mixer, sau đó chỉnh tín hiệu sao cho bộ phận đèn master level đạt gần tới ngưỡng clip. Nếu bạn không biết chỉnh như thế nào cho gần đạt ngưỡng clip, hãy nâng tín hiệu lên mức clip và giảm xuống một chút cho tới khi đèn clip ngừng sáng là được.
- Bước 4: Điều chỉnh từ từ gain trên amply lên cho tới khi đèn clip trên amply sáng.
- Bước 5: Hạ từ từ gain xuống để đèn clip trên amply tắt và lưu lại vị trí này, ta có vị trí tối ưu khi chỉnh gain trên amply.
Cách chỉnh nút gain trên mixer
Đối với mixer, ta sẽ thực hiện chỉnh nút gain như sau:
- Bước 1: Đưa tất cả các nút chỉnh về vị trí cân bằng, sau đó bật thiết bị lên.
- Bước 2: Cấp nguồn nhạc hoặc một nguồn tín hiệu nào đó như nhạc cụ vào cho mixer.
- Bước 3: Chỉnh âm lượng của hệ thống lên một mức vừa phải, dễ nghe với không gian sử dụng. Sau đó, từ từ nâng gain lên cho tới khi cảm nhận được tiếng bị vỡ thì dừng lại.
- Bước 4: Chỉnh giảm nút gain trên mixer xuống một chút để tiếng ra loa không còn bị vỡ nữa. Như vậy là chúng ta đã hoàn thành.
Lưu ý khi chỉnh nút gain trên mixer và nút gain trên amply là gì?
Để chỉnh nút gain trên mixer và trên amply hiệu quả, có một số lưu ý quan trọng bạn cần nhớ khi thực hiện:
- Mức gain an toàn cho cả amply và mixer khi khởi động hệ thống là ở khoảng 1/2 hoặc 2/3. Không nên để ở mức full vì dễ bị vỡ tiếng và hại loa.
- Với mỗi dòng sản phẩm khác nhau, điều chỉnh gain sẽ thay đổi, không thể áp dụng thông số chỉnh của một cái cho nhiều cái khác.
- Mức output của amply và mixer là khác biệt, có thể từ +9 dBu đến +24 dBu, và độ nhạy của chúng cũng khác nhau. Do đó, khi căn chỉnh, cần chú ý theo dõi chất lượng tín hiệu ra loa.
- Do amply tích hợp cả mạch khuếch đại, khi chỉnh gain cho âm ly, cũng cần chú ý tới mức công suất của chúng.
- Nếu không thay đổi không gian sử dụng cũng như các thiết bị, hãy giữ gain nguyên ở một vị trí trong suốt quá trình sử dụng.
Gain trong âm thanh được áp dụng như thế nào trong thực tế
Không chỉ với amply và mixer, gain còn xuất hiện trong nhiều thiết bị khác nhau với ý nghĩa dùng để chỉnh độ lớn nhỏ của tín hiệu âm thanh đầu vào mà không làm thay đổi khả năng khuếch đại của mạch công suất. Trong một số trường hợp đặc biệt, gain có thể được chỉnh lên mức cao nhất mà vẫn đảm bảo được hệ thống hoạt động ổn định, bình thường.
Một số câu hỏi liên quan tới “Gain trong âm thanh là gì?”
Có thể khái niệm gain trong âm thanh là gì vẫn khiến rất nhiều bạn phải lúng túng băn khoăn. Vậy hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về các thông tin liên quan đến nó nhé!
Gain và volume khác nhau như thế nào?
Rất nhiều bạn nhầm tưởng rằng gain và volume là một, vì khi chỉnh gain lên, âm thanh đầu ra có vẻ lớn hơn. Nhưng thực chất, đây là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau.
- Gain: kiểm soát độ lớn tín hiệu âm thanh đầu vào trước khi nó được đưa vào xử lý. Khi thay đổi gain, có thể làm thay đổi màu sắc và tần số của âm thanh, không thể đồng đều nhau. Khi để gain quá lớn, kể cả bật volume nhỏ, cũng có thể bị vỡ tiếng.
- Volume: chỉ mức âm lượng âm thanh đầu ra đã qua xử lý, hay độ lớn âm thanh mà chúng ta nghe được. Chúng chỉ có tác dụng làm thay đổi âm lượng cho âm thanh phát ra, thường đi kèm với đó là thay đổi công suất hoạt động của amply.
Gain trong âm thanh có liên quan tới độ nhạy không?
Gain còn được hiểu là độ lợi hay độ nhạy của tín hiệu đầu vào, nên hai khái niệm này có thể hiểu là một. Khi điều chỉnh gain, thay đổi, độ nhạy của thiết bị cũng thay đổi.
Thông số cần quan tâm khi điều chỉnh gain trên amply là gì?
Rất nhiều amply hay cục đẩy công suất hiện nay có set 3 vị trí của gain đó là 0,775V, 1,4V và 26dB. Tương ứng với đó thì:
- Vị trí 0,775V và 1,4V: Thể hiện giá trị của độ nhạy mà chúng ta set, nếu tín hiệu cấp vào thiết bị đạt được giá trị này, amply có thể phát huy hết công suất thiết kế.
- Với một amply công suất 700W, độ nhạy sẽ được đặt ở vị trí 0,775V. Để đạt được công suất ra loa đạt đúng 700W, tín hiệu đầu vào cần đạt 0,775V.
- Nếu amply đạt công suất 1200W và đặt được độ nhạy trong khoảng là 0,775V, khi đưa tín hiệu vào giống với tín hiệu ở trên, công suất phát không còn là 700W mà là 1000W.
- Với trường hợp độ nhạy 1,4V, cũng tương tự như vậy. Tuy nhiên, khi so sánh công suất phát của thiết bị, phải cho chúng về cùng một độ nhạy để so sánh chính xác hơn.
Từ đây, chúng ta có thể rút ra kết luận là hai amply như nhau, nhưng loại nào có độ nhạy lớn hơn khi đặt tín hiệu vào cùng một mức gain, amply có độ nhạy nhỏ hơn sẽ cho ra âm thanh lớn hơn, mặc dù cùng công suất.
Có mức cố định nào cho gain hay không?
Câu trả lời là KHÔNG. Tùy theo thiết bị và hệ thống âm thanh mà bạn sử dụng, chỉnh gain sao cho hợp lý. Nếu muốn để gain ở mức an toàn, 1/3 hoặc 1/2 là con số an toàn nhất mà bạn có thể áp dụng cho mọi thiết bị.
Từ đó, bạn đã hiểu về gain trong âm thanh và nút gain trên amply là gì. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm và cập nhật thông tin âm thanh hữu ích, hãy truy cập Dnulib. Hẹn gặp lại các bạn trong những bài viết tiếp theo.
