Vitamin A là một loại vitamin cần thiết cho sự phát triển và chức năng bình thường của cơ thể chúng ta. Vitamin A có thể được dùng bằng cách uống viên nang hoặc tiêm bắp đối với những người có hội chứng kém hấp thu.
Liều dùng
Thiếu vitamin A
Việc bổ sung vitamin A khi thiếu có nhiều phác đồ khuyến cáo. Đối với người lớn và trẻ em trên 8 tuổi, có thể uống 100.000 đơn vị quốc tế (đvqt) vitamin A mỗi ngày trong 3 ngày, sau đó tiếp tục uống 50.000 đvqt mỗi ngày trong 2 tuần, và sau đó uống 10.000 – 20.000 đvqt mỗi ngày trong 2 tháng. Trường hợp không thể uống được hoặc có hội chứng kém hấp thu, có thể tiêm bắp với liều khuyến cáo cho người lớn và trẻ em trên 8 tuổi là 100.000 đvqt mỗi ngày trong 3 ngày, sau đó tiếp tục uống 50.000 đvqt mỗi ngày trong 2 tuần. Trẻ em từ 1 – 8 tuổi, tiêm bắp với liều 17.500 – 35.000 đvqt mỗi ngày trong 10 ngày. Trẻ em dưới 1 tuổi, tiêm bắp với liều 7.500 – 15.000 đvqt mỗi lần trong 10 ngày. Sau đó, tiếp tục điều trị bằng cách uống chế phẩm đa sinh tố. Người lớn và trẻ em trên 8 tuổi nên uống chế phẩm chứa 10.000 – 20.000 đvqt vitamin A, còn trẻ em dưới 8 tuổi nên uống chế phẩm chứa 5.000 – 10.000 đvqt vitamin A mỗi ngày trong 2 tháng. Hiện chưa xác định được liều vitamin A cho trẻ đẻ nhẹ cân.
Khô mắt
Khô mắt (quáng gà, khô màng tiếp hợp kèm vết Bitot, khô giác mạc, loét giác mạc, nhuyễn giác mạc) là một tình trạng mắt khá phổ biến. Đối với người lớn và trẻ em, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo uống 3 liều vitamin A; liều đầu tiên uống ngay sau khi được chẩn đoán, liều thứ hai uống vào ngày hôm sau, liều thứ ba uống ít nhất 2 tuần sau. Đối với trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi, liều khuyến cáo là 50.000 đvqt, đối với trẻ 6 – 12 tháng tuổi là 100.000 đvqt và đối với người lớn và trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên là 200.000 đvqt.
Do vitamin A liều cao có thể gây quái thai, phụ nữ mang thai thường được điều trị với liều thấp hơn. Liều do WHO khuyến cáo để điều trị quáng gà hoặc vết Bitot ở phụ nữ mang thai là 5.000 – 10.000 đvqt uống mỗi ngày trong ít nhất 4 tuần. Cũng có thể cho liều hàng tuần không vượt quá 25.000 đvqt. Trong trường hợp khô mắt nặng (như loét giác mạc), có thể xảy ra mất thị lực trong vòng 24 – 48 giờ ở hầu hết người bệnh. Trong trường hợp này, cần dùng vitamin A liều cao, bất kể có mang thai hay không. Cụ thể là uống 200.000 đvqt vitamin A ngay khi chẩn đoán, sau đó uống liều thứ hai vào ngày hôm sau và liều thứ ba ít nhất 2 tuần sau.
Dự phòng nhuyễn giác mạc và mù
Ở các nước đang phát triển, thiếu vitamin A là một vấn đề phổ biến. Để dự phòng nhuyễn giác mạc và mù, có thể cho trẻ em uống liều 50.000 – 200.000 đvqt vitamin A cách nhau 4 – 6 tháng.
Ở Việt Nam, chương trình bổ sung vitamin A liều cao đã được triển khai cho trẻ em từ 6 – 36 tháng tuổi. Uống theo đợt chiến dịch, mỗi năm có 2 đợt cho trẻ em này. Viên nang chứa 200.000 đvqt.
- Trẻ từ 6 – 12 tháng tuổi: Uống 1/2 viên nang mỗi 6 tháng, uống một lần.
- Trẻ từ 13 – 36 tháng tuổi: Uống 1 viên nang mỗi 6 tháng, uống một lần.
Không uống theo chiến dịch và chỉ uống một lần:
- Bà mẹ sau khi sinh con: Uống 1 viên nang.
- Trẻ dưới 5 tuổi có nguy cơ thiếu vitamin A (sởi, ỉa chảy kéo dài, viêm đường hô hấp cấp, suy dinh dưỡng nặng): Dưới 1 tuổi uống 1/2 viên nang (khoảng 3 – 4 giọt), trên 1 tuổi uống 1 viên.
Trẻ dưới 6 tháng tuổi không được uống 50.000 đvqt (khoảng 2 giọt).
Sởi
Trẻ em bị sởi cấp phải điều trị với 2 liều vitamin A, uống hoặc tiêm bắp. Trẻ dưới 6 tháng tuổi uống 50.000 đvqt vitamin A mỗi ngày trong 2 ngày, trẻ từ 6 – 11 tháng tuổi uống 100.000 đvqt mỗi ngày trong 2 ngày và trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên uống 200.000 đvqt mỗi ngày trong 2 ngày.
