Giới thiệu
Nang thận đơn, còn được gọi là nang đơn thận hoặc nang thận đơn thuần, là một loại bệnh thận lành tính khá phổ biến, xếp thứ hai trong số nhóm các bệnh thận có nang. Bệnh này chỉ ít ảnh hưởng đến chức năng của thận. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nó vẫn có thể gây ra một số vấn đề về sức khỏe và biến chứng.
Nang thận đơn là gì?
Nang thận đơn là một loại nang chỉ chứa các mô thận và không có liên kết với bể thận. Nó thường xuất hiện ở vùng vỏ thận và có một lớp mô mỏng bao quanh, chứa chất lỏng bên trong. Khác với bệnh thận đa nang, nguyên nhân chính gây ra nang thận đơn là do sự rối loạn di truyền. Bệnh không phát triển trên toàn bộ thận và không làm giảm chức năng thận như trong trường hợp thận đa nang.
Một người có thể có nhiều nang trên một hoặc cả hai thận. Nang thận này thường là một tình trạng bệnh lành tính, không ảnh hưởng đến chức năng thận. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, kích thước của nang thận sẽ tăng dần theo thời gian. Khi kích thước của nang thận quá lớn, nó có thể gây ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của thận, và cần được theo dõi sức khỏe và đi kiểm tra định kỳ để kiểm tra tình trạng.
Nang thận đơn là một bệnh lý phổ biến ở nhiều độ tuổi khác nhau. Tỷ lệ phổ biến thường là khoảng 25% ở người trên 40 tuổi, 50% ở người trên 50 tuổi và 90% ở những người trên 70 tuổi. Vì là một bệnh lành tính, nên hiếm khi cần điều trị. Hầu hết những người mắc bệnh nang thận không biết mình đang mắc bệnh, trừ khi đi kiểm tra định kỳ hoặc gặp tình trạng bất thường khi nang thận quá lớn.
Nguyên nhân gây ra nang thận đơn
Hiện tại, chưa có nghiên cứu nào chỉ ra chính xác về nguyên nhân gây ra nang thận đơn. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã đưa ra hai giả thuyết chuyên môn:
- Bẩm sinh: Nang thận đơn bẩm sinh là một loại bệnh dị tật liên quan đến sự bất thường trong quá trình hình thành thận. Có hai trường hợp nguyên nhân bẩm sinh:
-
Trong quá trình phát triển của thận khi còn ở giai đoạn phôi thai, sự không hoàn thiện của mầm thận sau phôi thai (Metanephrogene) và ống Wolff đã tạo ra nang thận.
-
Trong quá trình phát triển của thận khi còn ở giai đoạn phôi thai, ở giai đoạn phân chia niệu quản giai đoạn thứ 3 hoặc thứ 4, một phần của ống lượn có thể bị tách ra khỏi ống góp, sau đó lớn dần và trở thành nang thận.
- Tự mắc phải: Một số nghiên cứu cho thấy hệ thống bài tiết nước tiểu bên trong thận có các đường ống nhỏ. Khi gặp tình trạng viêm nhiễm, tắc ống thận hoặc nhiễm độc, có thể gây ra nang thận.
-
Viêm nhiễm: Khi ống thận bị viêm nhiễm trong một thời gian dài, sẽ xuất hiện các túi nhỏ trên thành ống, sau đó lớn dần để tạo thành nang thận.
-
Tắc ống thận: Túi thừa đài thận, tắc ống lượn gần hoặc yếu màng đáy của ống thận có thể tạo ra nang thận.
-
Nhiễm độc: Ống lượn xa bị nhiễm acid cũng có khả năng tạo ra nang thận.
Ai có nguy cơ bị nang thận đơn?
Nang thận đơn là một bệnh phổ biến ở nhiều độ tuổi khác nhau, nhưng thường gặp nhiều hơn ở người già. Tỷ lệ phổ biến thường là khoảng 25% ở người trên 40 tuổi, 50% ở người trên 50 tuổi và có đến hơn 90% ở những người trên 70 tuổi. Ngoài ra, nam giới cũng có khả năng mắc nang thận đơn gấp đôi so với phụ nữ.
Các triệu chứng của nang thận đơn là gì?
Nang thận đơn là một loại bệnh lành tính, không ảnh hưởng đến chức năng thận, vì vậy hầu hết người bệnh không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào. Triệu chứng lâm sàng của nang thận phụ thuộc vào kích thước, mức độ chèn ép đài bể thận, ứ nước thận và ảnh hưởng đến các cơ quan khác. Một số ít trường hợp, nang thận có thể gây ra các triệu chứng bất thường khi nang bị vỡ do chấn thương. Khi nang thận đủ lớn, gây chèn ép hoặc ảnh hưởng đến chức năng thận, có thể xuất hiện các triệu chứng sau:
-
Đau bụng trên, đau lưng hoặc đau nặng ở vùng thắt lưng: Triệu chứng thường gặp khi kích thước nang lớn khiến bệnh nhân phải đi khám.
-
Sốt và cảm lạnh: Trường hợp nang thận bị nhiễm trùng gây ra nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe.
-
Huyết áp cao: Nang thận có kích thước lớn, nằm ở vùng nhu mô thận làm chèn lên một vùng thận, chèn ép động mạch thận, dẫn đến tăng bài tiết Renin gây tăng huyết áp thứ phát.
-
Thận to: Kích thước nang thận quá lớn, có thể sờ bằng tay hoặc nhìn thấy khối u nhô ra bên ngoài vùng bụng.
-
Gặp nhiều vấn đề về đường tiết niệu như tiểu khó, tiểu rắt, tiểu ra máu hoặc nước tiểu đục: Trường hợp này, nang thận đã chèn niệu quản (ống dẫn nước tiểu) từ thận xuống bàng quang.
Biến chứng của nang thận đơn
Trong một số trường hợp gây biến chứng, nang thận đơn có thể gây ra các tình trạng như:
-
Kích thước nang thận quá lớn, chèn lên xương hoặc các cơ quan nội tạng khác, gây đau hoặc khó chịu.
-
Tắc nghẽn dòng chảy của máu hoặc nước tiểu qua thận hoặc niệu quản.
-
Nang thận nứt ra gây nhiễm trùng, sốt, đau nhức.
-
Nang thận vỡ, gây đau hoặc gây ra tình trạng tiểu máu, các bệnh về tiết niệu.
-
Huyết áp cao, ảnh hưởng đến tim mạch.
Cách chẩn đoán nang thận đơn
Nang thận đơn thường không gây ra các triệu chứng lâm sàng, do đó người bệnh thường không biết mình bị bệnh. Thông thường, các bác sĩ phát hiện nang thận khi khám bệnh hoặc tầm soát sức khỏe bằng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh (siêu âm, CT scan, MRI) hoặc xét nghiệm nước tiểu và máu. Đối với trường hợp chỉ để chẩn đoán bệnh, các bác sĩ thường áp dụng các kỹ thuật chẩn đoán sau:
Siêu âm thận
Siêu âm thận là kỹ thuật thường được áp dụng để chẩn đoán và tầm soát các bệnh liên quan đến thận. Các thiết bị siêu âm hiện đại hiện nay đều đạt tiêu chuẩn để chẩn đoán bệnh nang thận. Siêu âm thận có thể cho thấy hình ảnh của nang thận, với các đặc điểm như: hình tròn hoặc bầu dục, thành nang nhẵn, mỏng, bờ đều rõ và cho sóng âm xuyên qua tốt. Siêu âm thận có thể tăng âm phía sau của nang thận.
Chụp thận thuốc – tĩnh mạch (UIV)
Chụp thận thuốc – tĩnh mạch (UIV) cũng là một phương pháp chẩn đoán được sử dụng để chẩn đoán nang thận. Qua chụp UIV, các bác sĩ có thể quan sát hình ảnh của nang thận và xem xét liệu nang có thông với đài bể thận hay không. Tuy nhiên, UIV chỉ có thể chẩn đoán được những nang thận lớn. Đối với những nang có kích thước nhỏ hoặc không nằm trong vùng nhu mô thận, rất khó phát hiện bằng UIV. UIV thường được chỉ định cho những bệnh nhân có nang thận kích thước từ 4cm trở lên hoặc những trường hợp nghi ngờ nang chèn ép giãn đài bể thận.
Chụp cắt lớp vi tính (CT scanner)
Chụp cắt lớp vi tính (CT scanner) là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn được sử dụng để đánh giá hệ thống tiết niệu. Nó cung cấp các hình ảnh chi tiết về những lớp cắt theo trục cơ thể từ thận đến tuyến tiền liệt. CT scanner giúp các bác sĩ quan sát chi tiết các nhu mô thận, đài bể thận, đường bài xuất, niệu quản, tuyến tiền liệt và bàng quang.
CT scanner không chỉ chẩn đoán được nang thận đơn mà còn giúp các bác sĩ chẩn đoán các bệnh thận khác như sỏi thận, sỏi bàng quang, sỏi niệu quản, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm đài bể thận, viêm bàng quang, khối u hệ tiết niệu và thậm chí ung thư.
Điều trị nang thận đơn
Phương pháp điều trị nang thận đơn sẽ được tùy thuộc vào tình trạng, kích thước và tác động của nang thận đến sức khỏe của người bệnh. Dựa trên đánh giá này, các bác sĩ sẽ chẩn đoán và đề xuất phương án điều trị phù hợp. Dưới đây là một số phương pháp điều trị thường được áp dụng:
-
Nếu kích thước của nang thận nhỏ hơn 3cm và không có triệu chứng, thì không cần điều trị. Tuy nhiên, cần theo dõi định kỳ nang thận bằng siêu âm, xét nghiệm nước tiểu và đánh giá chức năng thận định kỳ. Ngoài ra, cần tránh các va chạm mạnh vào vùng thận.
-
Nếu kích thước của nang thận lớn hơn 6cm và gây ra các dấu hiệu, hoặc là nguyên nhân gây chèn ép đài bể thận và niệu quản, có thể điều trị bằng phương pháp gây xơ hóa: Nang thận cần được dẫn lưu hết dịch bằng kim chọc qua da. Tuy nhiên, không nên chọc hút nang ở vị trí quanh rốn thận.
-
Nếu kích thước của nang thận quá lớn, có thể cần phẫu thuật. Các bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật nội soi để dẫn lưu chất lỏng hoặc loại bỏ nang thận.
Khi nào cần nhập viện
Nang thận đơn thường ít ảnh hưởng đến chức năng thận, nhưng trong một số trường hợp, nang thận có thể phát triển quá lớn và ảnh hưởng đến sức khỏe. Trong trường hợp người bệnh phát hiện mình có nang thận, cần khám sức khỏe và kiểm tra chức năng thận thường xuyên để tầm soát. Ngay lập tức liên hệ với bác sĩ khi xuất hiện những triệu chứng của nang thận như đau bụng trên, đau hoặc nặng vùng lưng, thận to, huyết áp cao và gặp các vấn đề về đường tiết niệu.
Phòng ngừa nang thận đơn
Theo các bác sĩ, không thể ngăn ngừa được bệnh nang thận, nhưng ta có thể phòng ngừa các biến chứng bệnh từ sớm bằng cách duy trì vệ sinh cá nhân và thường xuyên kiểm tra sức khỏe.
Tình trạng nang thận đơn hiếm khi ảnh hưởng đến chức năng thận. Sau khi xác định chính xác tình trạng bệnh, và cân nhắc dựa trên các yếu tố khách quan và chủ quan của người bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra các phương án điều trị phù hợp. Qua đó, người bệnh có thể hiểu rõ lợi ích và nguy cơ của từng phương pháp. Để giảm thiểu rủi ro, bạn nên chọn các cơ sở y tế uy tín, có đội ngũ bác sĩ có chuyên môn cao và trang bị thiết bị y tế hiện đại.
Trung tâm Tiết niệu Thận học, hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, là nơi tập trung các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực Tiết niệu Thận học. Các chuyên gia tại Trung tâm luôn tự tin trong việc chẩn đoán và điều trị hiệu quả các bệnh lý về thận và đường tiết niệu, giúp người bệnh tăng chất lượng cuộc sống và hạn chế nguy cơ tái phát bệnh.
Trung tâm Tiết niệu Thận học trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại hàng đầu trong nước và khu vực. Phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế và cung cấp dịch vụ nội trú và dịch vụ cao cấp 5 sao. Trung tâm đáp ứng nhu cầu thăm khám, tầm soát và điều trị tất cả các bệnh lý đường tiết niệu, từ các trường hợp thường gặp đến các phẫu thuật cao cấp.
Để đặt lịch khám và điều trị suy thận tại Trung tâm Tiết niệu Thận học, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể đặt lịch hẹn trực tuyến qua tổng đài hoặc đăng ký trực tuyến qua website.
- Gọi tổng đài 0287 102 6789 (TP HCM) hoặc 024 3872 3872 (Hà Nội) để đăng ký lịch hẹn.
- Đăng ký hẹn khám bệnh trực tuyến qua đường link: [link]
- Gửi tin nhắn trên Fanpage Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh hoặc Fanpage Tiết niệu – Nam học BVĐK Tâm Anh.
- Nhắn tin qua Zalo OA của BVĐK Tâm Anh.
