Võ Nhai là một huyện nằm ở miền núi phía đông bắc của tỉnh Thái Nguyên. Huyện này có diện tích lớn nhất và có mật độ dân số thấp nhất trong tỉnh.
Lịch Sử
Huyện Võ Nhai, trong thời kỳ của nhà Đường được gọi là huyện Vũ Lễ, trong thời kỳ Lý – Trần (thế kỷ X – XIV) được gọi là châu Vạn Nhai. Khi thời kỳ của nhà Minh (1407-1427), huyện này thông qua việc đổi tên thành châu Vũ Lễ. Khi đầu thời kỳ nhà Lê, châu Vũ Lễ đã chuyển thành huyện Võ Nhai và thuộc phủ Phú Bình, do phiên thần họ Ma đảm nhận. Từ đầu thời kỳ của vua Nguyễn Gia Long (từ năm 1802) vẫn giữ nguyên như trước. Cho đến năm thứ 16 của triều đại của vua Minh Mạng (1836), huyện này bao gồm 8 tổng và 29 xã, trại, được cai quản theo chế độ lưu quan. Trong thời kỳ của vua Đồng Khánh (1886-1888), huyện Võ Nhai bao gồm 8 tổng và 28 xã, trại:
- Tổng Lâu Thượng, bao gồm 3 xã: Xuất Tác, Phù Trì, Lâu Thượng.
- Tổng Lâu Hạ, bao gồm 2 xã: Lâu Hạ, Hương Thắng.
- Tổng Tràng Xá, bao gồm 3 xã: Quan Lũng, Tràng Xá, Khắc Kiệm.
- Tổng Bắc Sơn, bao gồm 4 xã: Bắc Sơn, Chiêu Vũ, Hng Vũ, Trấn Yên.
- Tổng Nhất Thể, bao gồm 5 xã, trại: Vũ Lăng, Nhất Thể, Gia Hoà, Vũ Lễ và trại Nam Nhi.
- Tổng Quỳnh Sơn, bao gồm 4 xã: Quỳnh Sơn, Hữu Vĩnh, Long Giản, Ngự Viễn.
- Tổng Tân Tri, bao gồm 5 xã: Tân Tri, Sảng Mộc, Nghênh Tường, Phú Cốc, Vũ Chấn.
- Tổng Vĩnh Yên, bao gồm 2 xã: Vũ Yên, Vũ Địch.
Vào thời điểm này, huyện lị trước đây được đặt xã Lâu Thượng, nhưng sau đó chuyển đến xã Chàng (Tràng) Xá vào thời điểm của vua Đồng Khánh.
Năm 1894, thực dân Pháp đã tách ra các tổng Bắc Sơn, Nhất Thể, Quỳnh Sơn, Tân Lu, Vĩnh Yên khỏi huyện Võ Nhai để lập thành châu Bắc Sơn, thuộc tỉnh Lạng Sơn; và huyện Võ Nhai đã được đổi tên thành châu Võ Nhai, gồm 6 tổng: Lâu Thượng, Tràng Xá, Phương Giao, Cúc Đình, Thượng Nùng, Vân Lăng với 22 xã, 1 phố và 5 trại. Từ đó cho đến sau Cách mạng Tháng Tám, huyện này vẫn giữ nguyên như vậy.
Vào ngày 25/3/1948, Chủ tịch Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã ký Sắc lệnh số 148-SL để loại bỏ các đơn vị hành chính cấp phủ, châu và quận. Châu Võ Nhai đã được đổi thành huyện Võ Nhai, gồm 17 xã: Nghinh Tường, Văn Lăng, Vũ Chấn, Hòa Bình, Xuân Quang, Phương Giao, La Hiên, Phú Thượng, Dân Tiến, Thần Sa, Thượng Nung, Lịch Sơn, Cường Thịnh – Tràng Xá, Bình Long, Cúc Đường và Lâu Thượng.
Vào ngày 22/12/1949, theo Nghị định số 224-TTG của Thủ tướng Chính phủ, thôn Sảng Mộc (xã Yên Hân, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn) đã được sáp nhập vào xã Nghinh Tường, huyện Võ Nhai.
Vào ngày 1/6/1985, theo Quyết định của Hội đồng Bộ trưởng, 4 xã: Tân Long, Hòa Bình, Quang Sơn và Văn Lăng của huyện Võ Nhai đã được chuyển đến huyện Đồng Hỷ.
Vào ngày 25/10/1990, theo Quyết định số 454/TCCP của Ban Tổ chức Chính phủ, thị trấn Đình Cả đã được thành lập.
Ngày nay, huyện Võ Nhai bao gồm 14 xã, 1 thị trấn, với tổng số 170 xóm và 2 tổ dân phố.
Địa lý
Võ Nhai giáp các huyện Chợ Mới và Na Rì (tỉnh Bắc Kạn) về phía bắc; giáp huyện Đồng Hỷ về phía tây; giáp huyện Yên Thế (tỉnh Bắc Giang) về phía nam và giáp tỉnh Lạng Sơn về phía đông (các huyện Bình Gia, Bắc Sơn và Hữu Lũng).
Hành chính
Huyện Võ Nhai có 15 đơn vị hành chính cấp xã/phường gồm 1 thị trấn Đình Cả và 14 xã: Bình Long, Cúc Đường, Dân Tiến, La Hiên, Lâu Thượng, Liên Minh, Nghinh Tường, Phú Thượng, Phương Giao, Sảng Mộc, Thần Sa, Thượng Nung, Tràng Xá, Vũ Chấn.
Du lịch
- Hang Phượng Hoàng
- Suối Mỏ Gà
- Mái Đá Ngườm
- Và nhiều hang động khác…
Người Nổi Tiếng
Thượng tướng Chu Văn Tấn.
Chú thích
(Nguồn: Wikipedia)
