Bát bửu – một đề tài đã tồn tại từ lâu trong mỹ thuật cổ của dân tộc Việt Nam. Người xưa đã “xã hội hóa” và “âm linh hóa” những vật quý, tạo cho chúng những ngữ nghĩa và tinh thần biểu tượng khác nhau. Bát bửu không chỉ là những vật quý và trang trí, mà còn mang trong mình nhiều ý nghĩa sâu sắc.
Bát bửu qua các thời kỳ
Bát bửu được hình thành từ nhiều hình thái tồn tại của vật quý trong đời sống như đời sống của tầng lớp phong lưu, nhàn hạ và nghệ sĩ. Đó có thể là các loại vật quý như cầm (nhạc cụ), kỳ (túi sách), thi (bút), họa (họa phẩm); hoặc có thể là các loại đồ minh khí, vật dụng được gia công tỉ mỉ, khảm hay đính những thứ đá quý. Bát bửu cũng có thể là những bức tranh, câu đối, thư pháp tài tình của những tác giả nổi tiếng. Hoặc những bộ văn phòng tứ bửu từ nguyên liệu quý hiếm được làm thành tác phẩm mỹ thuật có giá trị. Tóm lại, bát bửu là những món đồ sử dụng hoặc trang trí có giá trị đặc biệt, mang tính biểu tượng cao và có vai trò trong đời sống văn hóa.
Bát bửu trong văn hóa tín ngưỡng Việt Nam
Bát bửu là một thành tố quan trọng của văn hóa tín ngưỡng Việt Nam, đặc biệt là Nho giáo. Bát bửu Nho giáo được trang trí và sử dụng rộng rãi trong các công trình kiến trúc và đời sống tinh thần của người Việt. Các vật quý trong bát bửu như cặp cánh chuồn (cánh buồm), hai cây bút, sách, kiếm, bầu rượu, lẵng hoa, lục huyền, kim khánh và cái quạt đều mang trong mình nhiều ý nghĩa sâu sắc, tượng trưng cho học hành, sự thành công và hạnh phúc trong cuộc sống.
Bát bửu trong Phật giáo và Đạo giáo
Bát bửu cũng có tồn tại trong các tín ngưỡng Phật giáo và Đạo giáo ở Việt Nam. Trong Phật giáo, bát bửu được trang trí với các vật quý như hoa văn chữ Vạn, bảo bình, hoa sen, ốc tù và, cái lọng, hồ lô, lá đề, độc lư bốn chân, bánh xe luôn hồi và nhiều vật khác. Trong Đạo giáo, bát bửu cũng có nhiều kiểu thức và vật quý khác nhau, mang trong mình ý nghĩa tương tự như trong các tôn giáo khác.
Ý nghĩa của bát bửu
Bát bửu mang trong mình những ý nghĩa sâu xa và gắn liền với mong ước về cuộc sống viên mãn và hạnh phúc. Hình tượng bát bửu luôn có mặt trong tâm thức của các triều đại phong kiến ở Việt Nam và có chế độ ảnh hưởng sâu rộng trong tâm thức dân gian. Bát bửu cũng được sử dụng trong trang trí kiến trúc và đồ trang trí, tạo ra những tác phẩm nghệ thuật đẹp mắt và ý nghĩa.
Đọc thêm về bát bửu và văn hóa truyền thống tại dnulib.edu.vn.
