Blockchain là gì?
Blockchain là công nghệ chuỗi-khối, cho phép truyền tải dữ liệu an toàn dựa trên hệ thống mã hóa phức tạp, tương tự như sổ cái kế toán của một công ty. Mỗi khối chứa thông tin về thời gian khởi tạo và được liên kết với khối trước đó, kèm theo mã thời gian và dữ liệu giao dịch. Dữ liệu trên Blockchain không thể thay đổi được, và công nghệ này được thiết kế để chống lại việc gian lận và thay đổi dữ liệu.
Công nghệ Blockchain là sự kết hợp giữa 3 loại công nghệ:
- Mật mã học: đảm bảo tính minh bạch, toàn vẹn và riêng tư bằng cách sử dụng public key và hàm hash function.
- Mạng ngang hàng: mỗi nút trong mạng được xem như một client và cũng là server để lưu trữ bản sao ứng dụng.
- Lý thuyết trò chơi: tất cả các nút tham gia vào hệ thống phải tuân thủ luật chơi đồng thuận và được thúc đẩy bởi động lực kinh tế.
Hệ thống Blockchain được chia thành 3 loại chính:
- Public: cho phép bất kỳ ai cũng có quyền đọc và ghi dữ liệu trên Blockchain, và việc tấn công vào hệ thống này là không khả thi.
- Private: người dùng chỉ được quyền đọc dữ liệu mà không có quyền ghi, và thời gian xác nhận giao dịch khá nhanh.
- Permissioned (hay còn gọi là Consortium): là sự kết hợp giữa Public và Private, sử dụng bởi các tổ chức tài chính hay liên doanh.
Các phiên bản của công nghệ Blockchain
Công nghệ Blockchain được chia thành các phiên bản:
- Công nghệ Blockchain 1.0 – Tiền tệ và Thanh toán: Ứng dụng chính của phiên bản này là tiền mã hoá, bao gồm chuyển đổi tiền tệ và tạo lập hệ thống thanh toán kỹ thuật số.
- Công nghệ Blockchain 2.0 – Tài chính và Thị trường: Ứng dụng xử lý tài chính và ngân hàng, mở rộng quy mô của Blockchain và đưa vào các ứng dụng tài chính và thị trường.
- Công nghệ Blockchain 3.0 – Thiết kế và Giám sát hoạt động: Đưa Blockchain vào các lĩnh vực như giáo dục, chính phủ, y tế và nghệ thuật.
Các đặc điểm nổi bật của Blockchain
Blockchain có các đặc điểm nổi bật sau:
- Không thể làm giả, không thể phá hủy chuỗi Blockchain: chỉ có máy tính lượng tử mới có thể giải mã Blockchain, và công nghệ Blockchain biến mất khi không còn Internet trên toàn cầu.
- Bất biến: dữ liệu trong Blockchain không thể sửa và sẽ lưu trữ mãi mãi.
- Bảo mật: thông tin và dữ liệu trong Blockchain được phân tán và an toàn tuyệt đối.
- Minh bạch: mọi người có thể theo dõi dữ liệu di chuyển trên Blockchain và thống kê toàn bộ lịch sử trên địa chỉ đó.
- Hợp đồng thông minh: là hợp đồng kỹ thuật số được nhúng vào đoạn code if-this-then-that, cho phép tự thực thi mà không cần bên thứ ba.
Blockchain hoạt động như thế nào?
Ứng dụng nổi tiếng nhất của công nghệ Blockchain là tiền điện tử. Bitcoin là một đơn vị tiền tệ kỹ thuật số, chỉ có giá trị khi có sự đồng thuận từ cộng đồng sử dụng nó làm đơn vị giao dịch.
Mỗi giao dịch Bitcoin được ghi lại trong mạng lưới Blockchain bằng cách tạo ra một khối mới. Các khối này được lưu trữ trên một mạng lưới máy tính ngang hàng, và mỗi nút trong mạng lưới có một bản sao của sổ cái kế toán.
Việc giao dịch Bitcoin được xác minh và duy trì thông qua việc mã hóa và chữ ký điện tử. Mọi người có thể xem các giao dịch trên mạng lưới và được tham gia vào quá trình xác nhận giao dịch.
Công nghệ Blockchain không yêu cầu sự tin cậy và bảo đảm thông qua các hàm mã hóa toán học. Để thực hiện giao dịch trên Blockchain, cần sử dụng một phần mềm ví tiền điện tử để lưu trữ và trao đổi đồng Bitcoin. Ví tiền điện tử này được bảo vệ bằng cặp khóa bảo mật duy nhất, gồm khóa riêng tư và khóa công khai.
Mỗi giao dịch trên mạng lưới Bitcoin được nhóm vào các khối, và để thêm vào Blockchain, mỗi khối phải chứa một đoạn mã đóng vai trò như một đáp án cho một vấn đề toán học phức tạp được tạo ra bằng hàm mã hóa băm không thể đảo ngược.
Hệ thống Blockchain ổn định nhờ đồng thuận của các nút trong mạng lưới, và mỗi khối mới được tạo ra sau một khoảng thời gian nhất định.
Ứng dụng thực tiễn của công nghệ Blockchain trong cuộc sống
Công nghệ Blockchain có thể tác động đến nhiều ngành công nghiệp, bao gồm ô tô, chế tạo, công nghệ thông tin, dịch vụ tài chính, nghệ thuật và giải trí, chăm sóc sức khỏe, bảo hiểm, bán lẻ, khu vực công, bất động sản, nông nghiệp, khai thác, vận tải và logistics, và công trình hạ tầng kỹ thuật.
Công nghệ Blockchain đang được áp dụng và phát triển bởi nhiều công ty và tập đoàn lớn. Điều này chứng tỏ rằng công nghệ này sẽ tạo nên một cuộc cách mạng trong vài năm tới và đóng vai trò quan trọng trong việc thay đổi thế giới công nghệ thông tin.
Nguồn: Dnulib
