1. Giới thiệu về CBA
Cuộc sống hàng ngày của chúng ta đi qua từng giờ, từng phút, từng giây và trong quãng thời gian đó, chúng ta đứng trước rất nhiều sự lựa chọn. Chúng ta thường phân vân không biết đúng hay sai. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về CBA – một khái niệm quan trọng trong việc đưa ra những quyết định lớn.
CBA là từ viết tắt của cụm tiếng Anh “Cost – Benefit Analysis,” nghĩa là “Phân tích lợi ích và chi phí.” Đây là một phương pháp được sử dụng trong quá trình phân tích kinh tế và tài chính, được áp dụng bởi chính phủ và các cơ quan quốc tế để xem xét xem một dự án hay chính sách có mang lại lợi ích thực sự hay không.
Đơn giản nhất, CBA giúp chúng ta biến mọi thứ thành con số tiền. Lý thuyết này có thể được hiểu như sau:
Lợi ích trừ chi phí, tức B – C = NB (Net Benefit) là lợi ích ròng. Nếu NB > 0, phương án này là khả thi, còn nếu NB < 0, phương án này không khả thi. Khi NB và 0 không xảy ra cùng lúc, ta chuyển NB về cùng một thời điểm gọi là “thời điểm hiện tại” (viết tắt là NP). Tổng hợp PV ta được giá trị hiện tại ròng NPV và PV (giá trị hiện tại) cùng chung đơn vị để so sánh với 0.
Việc làm nhân viên tài chính
Sau khi đã tìm hiểu lý thuyết này, có lẽ nhiều bạn sẽ thấy nó phức tạp và đầy rắc rối đúng không? Hãy cùng áp dụng CBA vào cuộc sống và xem nó hoạt động như thế nào. Tại sao lý thuyết này được sử dụng rộng rãi bởi các nhà kinh tế và có lợi ích và nhược điểm gì?
2. Áp dụng thực tế và lý giải về phương pháp CBA
2.1. Lý giải bằng ví dụ
Hãy tưởng tượng bạn mỗi sáng khi thức dậy, bạn đối mặt với nhiều yếu tố như trời mưa, trời rét, mệt mỏi hay việc học không quan trọng. Khi đó, bạn có thể quyết định tiếp tục ngủ hay đi học. Lúc này, trong đầu bạn đã đặt ra cân nhắc: việc ngủ sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn việc đi học, tất cả chỉ là những lý do để tạo ra lợi ích và cái quan trọng là cái nào cao hơn cái đó sẽ chiến thắng.
Mỗi người sẽ có cách quyết định khác nhau, phụ thuộc vào hiệu suất của mỗi người (NB hiện tại). Khi một giáo viên hoặc phụ huynh muốn học sinh đi học, họ sẽ ảnh hưởng đến lợi ích khác mà họ nhận được từ việc nghỉ học ngày đó. Họ sẽ đặt ra câu hỏi: nếu bạn nghỉ học, bạn sẽ mất đi những gì, và khi bạn đi học, bạn sẽ nhận được những kiến thức bổ ích đó. Điều này đánh vào tâm lý, như việc chúng ta luôn rất vui vẻ khi có được tiền và chưa mất tiền. Nhưng nếu một ngày nào đó bạn mất tiền hoặc gặp rủi ro nặng nề, nỗi đau sẽ lớn gấp đôi sự vui vẻ trước đó.
Việc lý giải qua trường hợp thực tế, đặc biệt áp dụng cho chính chúng ta, sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lý thuyết này. Ngoài việc học lý thuyết, chúng ta cũng có thể áp dụng thực tế cho cuộc sống và học cách tiết kiệm từng giây phút với một tiến trình có thể tham khảo như sau:
- Lập khung đánh giá để phác thảo
- Xác định chi phí (chi phí cơ hội, chi phí tài chính, chi phí vốn, chi phí chìm…) cho hạng mục
- Tính toán các chi phí và lợi ích trong suốt dự án
- So sánh chi phí và lợi ích với thông tin ban đầu
- Phân tích kết quả và đưa ra giải pháp hay khuyến nghị
2.2. Mục đích chính của CBA
CBA có hai mục đích cụ thể:
- Xác định xem một quyết định có khả thi hay không
- Cung cấp cơ sở để so sánh, xem việc tổng chi phí dự kiến và lựa chọn khác đi kèm sẽ mang lại lợi ích lớn đáng bao nhiêu, lợi ích nhỏ có giá trị như thế nào
Việc làm Tài chính tại Hồ Chí Minh
2.3. Các nguyên tắc của CBA cần biết
Khi phân tích một dự án, luôn có những nguyên tắc mà chúng ta cần tuân thủ:
- Việc chỉ ra tất cả các chi phí ai chịu trách nhiệm
- Lợi ích và lợi ích bất kể ai hưởng
- Sử dụng đơn vị đo lường chung
- Dựa trên đánh giá của người tiêu dùng và người sản xuất
- So sánh việc có và không có
- Xác định rõ quan điểm phân tích
- Tránh tính toán trùng lặp trong cùng một dự án
- Xác định các tiêu chí của dự án
- Xác định tác động thêm và các phương pháp thay thế phù hợp nhất
2.4. Tình huống nên sử dụng CBA
CBA được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như kinh doanh, chính phủ, tài chính ngân hàng, tổ chức phi lợi nhuận,… Tuy nhiên, CBA được ứng dụng cụ thể trong các trường hợp sau:
- Đánh giá tuyển dụng, thuê mướn mới
- Đo lường lợi ích xã hội
- Cân nhắc lựa chọn các cơ hội đầu tư
- Đánh giá các chính sách, giải pháp và đề xuất
- Đánh giá việc theo đuổi một dự án hay quy hoạch
- So sánh và phân tích các dự án khác nhau
- Đánh giá các ý tưởng đóng góp thay đổi
- Định lượng ảnh hưởng đối với người tham gia và các bên liên quan
2.5. Cấp chứng chỉ CBA và cách thi
Tính năng này có thể làm tò mò nhiều người về việc liệu CBA có chứng chỉ hay bằng cấp không để có thể phát triển kỹ năng sau khi tốt nghiệp và áp dụng vào thực tế.
Thực tế là hiện nay, việc sử dụng chứng chỉ hoặc bằng cấp trong lĩnh vực CBA vẫn chưa phổ biến. Nó chỉ được giảng dạy như một môn học tại các trường liên quan đến phân tích và xử lý thông tin. Đào tạo nhằm giúp sinh viên có kỹ năng và áp dụng trong việc giải quyết các tình huống liên quan đến dự án và kế hoạch đầu tư.
Thi CBA chỉ đơn giản là việc thi kết thúc một môn học để chứng minh bạn có kiến thức về CBA hay không. Tuy nhiên, trong tương lai, CBA có thể trở thành một chứng chỉ hoặc bằng cấp để mọi người không học về CBA tại trường mà tự học để có thêm một kỹ năng và giúp tìm việc dễ dàng hơn, mở rộng ngành nghề tìm kiếm việc làm.
Việc làm Tài chính tại Hà Nội
3. Ưu nhược điểm của CBA
3.1. Ưu điểm
- Cung cấp thông tin xã hội để đưa ra quyết định phân bổ tài nguyên sao cho hiệu quả nhất và không xung đột với các mục tiêu khác nhau
- Tạo một khung vững chắc để thu thập thông tin và dữ liệu
- Tổng hợp và định giá các lợi ích và chi phí dưới dạng tiền tệ có hiệu lực trên thị trường và tác động của dự án
- Dự báo và đưa ra dữ liệu chính xác giúp kết quả chính xác hơn
CBA giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định về các công cụ tài chính như chứng khoán, trái phiếu, tín phiếu, cũng như quyết định mua bán cổ phần, cổ phiếu. Ngoài ra, CBA còn là công cụ hữu ích để các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại hay chính phủ đánh giá và quyết định thực hiện các dự án.
3.2. Nhược điểm
- Không thể đo lường được tất cả các lợi ích (tăng thu nhập, cải thiện mức sống…) và chi phí, đôi khi có những thay đổi và thêm bớt
- Khó khăn trong việc xác định phạm vi tác động, đôi khi có tác động quá lớn
- Khó khăn trong việc thu thập số liệu chi tiết, đặc biệt là số liệu bảo mật
- Phát sinh chi phí không mong muốn cho kế hoạch hoặc dự án ban đầu
- Với các dự án lớn, dự đoán có thể gây sai lệch do vấn đề lạm phát, lãi suất, dòng tiền,…
- Dựa quá nhiều vào các dự án trước đó khi thu thập dữ liệu có thể gây xung đột với dự án hiện tại
Bất kỳ mô hình hoặc dự án nào sử dụng CBA để phân tích lợi ích và chi phí sẽ có một mức đánh giá dự báo đáng kể. Dự báo được sử dụng trong bất kỳ CBA nào, miễn là nó bao gồm cả doanh thu hiện tại và tương lai, tỷ lệ hoàn vốn (IRR), chi phí dự kiến,… Nếu có thiếu sót hoặc bị bỏ sót một phần nào đó, kết quả CBA sẽ trở nên mờ nhạt và gây ra nghi ngờ. Do đó, việc nêu rõ các giới hạn mà CBA mang lại từ đầu khi bắt đầu phân tích từng chi tiết nhỏ sẽ giúp loại trừ những sai sót.
Việc nâng cao hiệu suất cho chuỗi đầu tư hay việc cung ứng các khoản vốn một cách hợp lý luôn là lợi ích và biện pháp mà các doanh nghiệp luôn hướng đến. Vì vậy, việc tính toán đúng cho các khoản đầu tư và lợi ích mà nó mang lại là rất quan trọng để tránh rủi ro. Mặc dù CBA chỉ là một công cụ để đánh giá sự cân đối giữa lợi ích và chi phí, nhưng vẫn có những hạn chế mà chúng ta cần hiểu và sử dụng một cách thích hợp trong quyết định.
CBA hiện nay đang được sử dụng rộng rãi, đặc biệt trong bối cảnh ngày nay. Với sự phát triển kinh tế và số lượng dự án ngày càng tăng, việc tính toán theo cách truyền thống sẽ làm chậm tiến độ quyết định. Vì vậy, tại sao chúng ta không thử áp dụng CBA để có thể lựa chọn nhanh nhất và tối ưu nguồn vốn.
Việc làm
Một công thức đơn giản, dễ hiểu mà Dnulib đã đem lại giúp bạn hiểu rõ hơn về CBA là gì, CBA có thể làm gì và phương pháp CBA đem lại như thế nào. Để có thêm thông tin hữu ích về CBA và các bằng cấp khác, hãy ghé qua trang chủ của Dnulib.
