Khái niệm:
a) Sản phẩm quốc nội tổng (GDP):
Trong lĩnh vực kinh tế học, GDP (viết tắt của Gross Domestic Product) là giá trị thị trường của tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất trong một lãnh thổ nhất định (thường là quốc gia) trong một thời kỳ nhất định (thường là một năm). Thay vì sử dụng thuật ngữ “tổng sản phẩm trong nước”, chúng tôi sử dụng thuật ngữ “sản phẩm quốc nội tổng” để tái diễn ý nghĩa của GDP.
b) Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP):
GRDP (viết tắt của Gross Regional Domestic Product) là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp đo lường toàn bộ kết quả cuối cùng của các hoạt động sản xuất của tất cả các đơn vị thường trú trong nền kinh tế của tỉnh trong một thời kỳ nhất định (thường là một năm). Chỉ tiêu này phản ánh mối quan hệ trong quá trình sản xuất, phân phối thu nhập và sử dụng cuối cùng sản phẩm hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh tế địa phương. Thay vì sử dụng thuật ngữ “tổng sản phẩm trên địa bàn”, chúng tôi sử dụng thuật ngữ “sản phẩm địa phương tổng” để diễn đạt ý nghĩa của GRDP.
Tổng sản phẩm trên địa bàn có thể được tính theo giá thực tế hoặc giá so sánh. Tính toán theo giá thực tế sẽ giúp nghiên cứu về cơ cấu và biến động kinh tế theo ngành, loại hình kinh tế và mối quan hệ giữa sản xuất và ngân sách nhà nước. Tính toán theo giá so sánh giúp đánh giá tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế địa phương, nghiên cứu thay đổi về khối lượng hàng hóa và dịch vụ mới theo thời gian.
Điểm khác biệt giữa GRDP và GDP:
- GRDP tính trên phạm vi một vùng, tỉnh hoặc thành phố cụ thể.
- GDP tính trên phạm vi lãnh thổ của một quốc gia.
Mặc dù phương pháp tính toán và nội dung tính hai chỉ tiêu này hoàn toàn giống nhau, nhưng khác nhau về phạm vi tính toán. GDP tính trên phạm vi một quốc gia, trong khi GRDP tính trên phạm vi một tỉnh, thành phố.
Phương pháp tính GRDP:
GRDP có thể được xác định theo ba phương pháp khác nhau:
-
Xét về góc độ sử dụng (nhu cầu tiêu dùng): GRDP bao gồm tiêu dùng cuối cùng của hộ gia đình, tiêu dùng cuối cùng của các cơ quan, tích lũy tài sản và chênh lệch xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ.
-
Xét về góc độ thu nhập: GRDP bao gồm thu nhập của lao động, thuế sản xuất, khấu hao tài sản cố định dùng cho sản xuất và giá trị thặng dư sản xuất trong kỳ.
-
Xét về góc độ sản xuất: GRDP bằng giá trị sản xuất trừ đi chi phí trung gian cộng thuế sản xuất trừ trợ cấp sản xuất (nếu có).
GRDP được tính theo ba phương pháp khác nhau (phương pháp sản xuất, phương pháp sử dụng cuối cùng và phương pháp thu nhập) để đảm bảo tính toàn diện và chính xác của chỉ tiêu này.
Ý nghĩa của GRDP:
GRDP là chỉ tiêu quan trọng nhất để đánh giá kết quả sản xuất cuối cùng của tỉnh trong một năm. Nó còn được sử dụng để đánh giá sự phát triển kinh tế theo thời gian và so sánh với quốc tế. GRDP là cơ sở để xây dựng các chỉ tiêu kinh tế-xã hội và hoạch định chiến lược và chính sách phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Sự cần thiết phải tính toán chỉ tiêu GRDP thay cho chỉ tiêu GDP của cấp tỉnh:
Chỉ tiêu GDP được tính toán cho toàn bộ nền kinh tế quốc gia và không phù hợp để tính toán cho cấp tỉnh. Tuy nhiên, ở Việt Nam, cấp tỉnh có chức năng quản lý và điều hành nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội. Vì vậy, việc tính toán GDP cấp tỉnh vẫn được thực hiện để đáp ứng nhu cầu thông tin của địa phương. Tuy nhiên, việc tính toán GDP cấp tỉnh gặp nhiều bất cập do hạn chế và sự chênh lệch với GDP quốc gia.
Đối với Việt Nam, việc tính toán chỉ tiêu GRDP thay vì chỉ tiêu GDP cấp tỉnh là cần thiết để khắc phục sự chênh lệch số liệu. Để đáp ứng điều này, Thủ tướng đã chỉ đạo xây dựng Đề án Chuyển đổi quy trình biên soạn số liệu GRDP cho cấp tỉnh. Đề án này sẽ tập trung việc biên soạn và công bố chỉ tiêu GRDP của các địa phương do Tổng cục Thống kê đảm nhiệm. Quy trình này sẽ nâng cao chất lượng số liệu GRDP và đảm bảo tính nhất quán và đồng nhất trong công bố số liệu.
Để biết thêm thông tin chi tiết về GRDP và các chỉ tiêu kinh tế xã hội, bạn có thể truy cập trang web Dnulib.
Phòng Thống kê Tổng hợp – Dnulib
