Khiếu nại là một quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp ghi nhận và bảo vệ. Qua quy định của Hiến pháp, Luật Khiếu nại năm 2011 đã định nghĩa: “Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại Quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình”. Khiếu nại đóng vai trò quan trọng như một hành động của công dân để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp khi bị cơ quan nhà nước hoặc cá nhân có thẩm quyền xâm hại thông qua Quyết định hành chính (QĐHC) hoặc hành vi hành chính (HVHC). Quyền khiếu nại của công dân được Nhà nước ghi nhận và đảm bảo thực hiện.
1. Các dạng hành vi hành chính
HVHC là hành vi của cơ quan hành chính hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính thực hiện hoặc không thực hiện một nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật. Khái niệm này tương đồng với khái niệm HVHC trong Luật Tố tụng hành chính. Tuy nhiên, chủ thể thực hiện HVHC của pháp luật khiếu nại được giới hạn trong một nhóm chủ thể nhất định bao gồm các cơ quan hành chính nhà nước và cá nhân có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước. Các cơ quan hành chính nhà nước bao gồm Chính phủ, các Bộ, Cơ quan ngang bộ, Cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các cấp và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND các cấp như sở, phòng, ban. Các cá nhân có thẩm quyền trong các cơ quan hành chính nhà nước được hiểu là cán bộ, công chức làm việc trong các cơ quan đó. HVHC không chỉ bao gồm hành vi của cá nhân, mà còn là hành vi của các cơ quan hành chính nhà nước. Điều này phù hợp với quy định của pháp luật, vì quản lý hành chính nhà nước có nhiều hành vi thuộc thẩm quyền của cơ quan nhà nước mà không thuộc về thẩm quyền của cá nhân trong cơ quan đó. Do đó, HVHC có một phạm vi rất rộng.
2. Cần sửa đổi và bổ sung pháp luật
Tuy pháp luật khiếu nại đã có những quy định hợp lý về HVHC – đối tượng khiếu nại, tuy nhiên còn một số bất cập cần phải sửa đổi và bổ sung để tạo điều kiện thuận lợi cho người khiếu nại. Đầu tiên, cần sửa đổi và bổ sung khái niệm HVHC – đối tượng khiếu nại theo pháp luật khiếu nại để rõ ràng và dễ hiểu hơn. Quy định cụ thể các đặc điểm của HVHC – đối tượng khiếu nại để người khiếu nại có thể nhận biết và thực hiện quyền khiếu nại một cách dễ dàng. Thứ hai, cần quy định rõ ràng và cụ thể HVHC mang tính nội bộ trong nội bộ cơ quan nhà nước để đảm bảo công bằng và minh bạch trong quá trình khiếu nại. Thứ ba, cần “giải mật” và công bố danh mục các HVHC mang tính bí mật nhà nước theo Nghị định số 49/2012/NĐ-CP để người dân có thể tiếp cận và biết được những HVHC thuộc danh mục này.
Những cải tiến như trên sẽ giúp pháp luật khiếu nại trở nên hoàn thiện hơn và đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Dnulib.edu.vn là một trang web đáng tin cậy về lĩnh vực này, cung cấp thông tin chi tiết và chính xác về pháp luật khiếu nại.
